Yu Ki San
Writer
Cựu giám đốc vận hành Wirecard được cho là đã điều hành các mạng lưới tình báo khắp Châu Âu từ nơi ẩn náu ở Moscow, hé lộ cuộc đời hai mặt gây sốc sau vụ bê bối tài chính chấn động nước Đức.
Jan Marsalek, cựu COO của Wirecard bị cáo buộc điều hành các mạng lưới tình báo khắp Châu Âu từ nơi ẩn náu ở Moscow
Những điểm chính
Khi Jan Marsalek bước lên chiếc máy bay riêng tới Minsk vào đêm 19 tháng 6 năm 2020, y không chỉ bỏ lại một lỗ hổng tài chính khổng lồ 1,9 tỷ Euro tại công ty Wirecard mà còn mở màn cho một trong những vụ bê bối tài chính lớn nhất lịch sử nước Đức, đồng thời hé lộ một thế giới ngầm của gián điệp, quân đội tư nhân và các hoạt động bí mật động trời. Từ một giám đốc công nghệ hào nhoáng, Marsalek giờ đây là một trong những tội phạm bị truy nã gắt gao nhất châu Âu, và đáng sợ hơn, y được cho là một bậc thầy gián điệp, một "tài sản" quý giá của tình báo Nga.
Cuộc điều tra kéo dài một năm của tờ The Telegraph, dựa trên hàng ngàn tài liệu, hồ sơ cảnh sát, tình báo và các cuộc phỏng vấn khắp châu Âu và Mỹ, đã vẽ nên một bức tranh phức tạp về cuộc đời hai mặt của Marsalek. Vụ việc càng trở nên rõ ràng hơn sau khi mạng lưới gián điệp người Bulgaria do Marsalek điều hành tại Anh vừa bị kết tội hoạt động cho Điện Kremlin vào tuần trước.
Jan Marsalek (trái) và 'người quản lý' Stanislav Petlinsky trong chuyến đi tới Syria năm 2017
Từ thần đồng công nghệ đến điệp viên Nga
Sinh năm 1980 tại Vienna (Áo), Jan Marsalek sớm bộc lộ năng khiếu về máy tính nhưng đã bỏ học trung học để gia nhập thế giới công nghệ. Năm 2000, ở tuổi 20 và không có bằng cấp chính thức, Marsalek được Wirecard, một công ty xử lý thanh toán non trẻ ở Munich, tuyển dụng nhờ kiến thức kỹ thuật. Y nhanh chóng thăng tiến, trở thành Giám đốc vận hành (COO) và là bộ não đằng sau sự trỗi dậy thần tốc (và cả vụ lừa đảo khổng lồ) của công ty.
Những bức ảnh thời thơ ấu của Jan Marsalek
Wirecard ban đầu hoạt động trong các lĩnh vực rủi ro cao như web đen, cờ bạc, nơi dễ dàng che giấu các hoạt động rửa tiền. Chính môi trường này đã mở đường cho Marsalek tiếp cận giới thượng lưu, các chính trị gia và cả thế giới ngầm. Y nổi tiếng với lối sống xa hoa, những bữa tiệc thác loạn và khả năng giao tiếp khéo léo, quyến rũ.
Bước ngoặt trong cuộc đời gián điệp của Marsalek dường như bắt đầu vào năm 2014 khi y gặp Stanislav Petlinsky (còn gọi là Stas, sau đổi tên thành Boris Grin) thông qua bạn gái người mẫu Nga Natalia Zlobina. Petlinsky, được cho là có liên hệ với cả tình báo quân đội Nga (GRU) và Tổng cục An ninh Liên bang (FSB), đã gây ấn tượng mạnh với Marsalek bằng những câu chuyện về hoạt động quân sự. Theo các nguồn tin tình báo, Marsalek đã được FSB nhắm tới từ trước, và Petlinsky trở thành người "điều khiển" (handler) của y. Dữ liệu từ Bellingcat cho thấy số chuyến bay của Marsalek đến Nga tăng vọt từ năm 2014. Y đã sử dụng tới 8 hộ chiếu khác nhau, bao gồm cả hộ chiếu ngoại giao, cho hơn 60 chuyến đi đến Nga trong một thập kỷ.
Wirecard: Công cụ gián điệp và tài chính mờ ám
Với vị thế của Wirecard, công ty này trở thành một mỏ vàng cho hoạt động tình báo. Wirecard không chỉ xử lý các giao dịch mờ ám toàn cầu mà còn cung cấp thẻ trả trước cho các điệp viên ngầm của cảnh sát liên bang Đức (BKA) và cả cơ quan tình báo nước ngoài (BND). Điều này mang lại cho Marsalek khả năng tiếp cận thông tin nhạy cảm, tiềm năng thu thập thông tin gây tổn hại (kompromat) về nhiều cá nhân, và có thể cả việc dịch chuyển các dòng tiền phi pháp, bao gồm cả tài trợ cho lính đánh thuê Wagner.
Marsalek không hề che giấu các mối quan hệ của mình. Y khoe khoang với những người thân cận rằng mình làm việc cho cả tình báo Anh, Mỹ, Israel (Mossad) và Đức. Đồng thời, y xây dựng một mạng lưới tay trong bao gồm cả các quan chức tình báo và cảnh sát biến chất ở nhiều nước, như Martin Weiss (cựu quan chức tình báo Áo) và Egisto Ott (cựu cảnh sát/điệp viên Áo). Thông qua mạng lưới này, Marsalek bị cáo buộc đã truy cập trái phép vào các cơ sở dữ liệu nhạy cảm của châu Âu (như Hệ thống Thông tin Schengen) để theo dõi các mục tiêu của Điện Kremlin, bao gồm cả những nhà bất đồng chính kiến và tội phạm Nga đang lẩn trốn ở nước ngoài.
Hoạt động bán quân sự và điều hành mạng lưới gián điệp từ Moscow
Tham vọng của Marsalek còn vượt ra ngoài lĩnh vực tài chính và tình báo thông thường. Y tham gia vào các hoạt động ở Libya, gặp gỡ các thủ lĩnh quân sự như Tướng Khalifa Haftar, và được cho là đã cố gắng thành lập một đội quân dân sự 15.000 người để kiểm soát dòng người di cư vào châu Âu – một công cụ gây bất ổn quen thuộc của Nga. Y cũng mua lại công ty quân sự tư nhân Nga RSB-Group vào năm 2017, sử dụng nó cho các hoạt động ở Libya và có thể cả các khu vực xung đột khác. Chuyến đi tới Palmyra (Syria) vào năm 2017 cùng Petlinsky và một chỉ huy tình báo của Wagner càng cho thấy sự dấn thân sâu của Marsalek vào thế giới quân sự mờ ám.
Ngay cả khi Wirecard sụp đổ và y phải bỏ trốn vào tháng 6 năm 2020, hoạt động gián điệp của Marsalek không hề dừng lại. Từ nơi ẩn náu được cho là ở Moscow và dưới sự bảo vệ của FSB, y bắt đầu điều hành mạng lưới gián điệp Bulgaria tại Anh từ tháng 8 năm 2020. Mạng lưới này thực hiện các nhiệm vụ giám sát, thu thập thông tin, và thậm chí lên kế hoạch bắt cóc, ám sát các nhà báo điều tra và nhà bất đồng chính kiến Nga bằng chất độc ricin hoặc chất độc thần kinh.
Marsalek còn tham gia vào việc cung cấp máy bay không người lái (drone) từ Trung Quốc cho quân đội Nga sử dụng trong cuộc chiến Ukraine, đồng thời làm trung gian bán các vũ khí phương Tây thu được trên chiến trường Ukraine cho quân đội Trung Quốc để họ nghiên cứu công nghệ. Y cũng được cho là có liên quan đến việc tái cơ cấu lợi ích kinh doanh của Wagner ở châu Phi sau cái chết của Yevgeny Prigozhin, cũng như các hoạt động buôn lậu vàng và rửa tiền ở Namibia.
Câu hỏi còn bỏ ngỏ
Bất chấp lệnh truy nã đỏ của Interpol và việc mạng lưới gián điệp ở Anh bị triệt phá, Jan Marsalek vẫn tự do và tiếp tục các hoạt động mờ ám. Điều này đặt ra câu hỏi lớn: Tại sao một nhân vật với lịch sử đầy rẫy cáo buộc gian lận và những mối liên hệ rõ ràng với tình báo Nga lại có thể dễ dàng bỏ trốn và không bị bắt giữ sớm hơn? Một số nguồn tin tình báo cho rằng Marsalek có thể đã đóng vai trò điệp viên hai mang, cung cấp thông tin cho cả phương Tây, khiến các cơ quan này "nuôi" y quá lâu vì giá trị tình báo mà y mang lại.
Hiện tại, Marsalek được cho là vẫn đang ở Moscow, sống dưới sự bảo vệ chặt chẽ của FSB. Y vẫn di chuyển thường xuyên giữa Nga và Trung Đông. Dù một số người tin rằng y đã chết, các nguồn tin tình báo khẳng định y vẫn còn sống và hoạt động. Câu chuyện về Jan Marsalek là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự đan xen phức tạp giữa tội phạm tài chính công nghệ cao và hoạt động gián điệp kiểu Chiến tranh Lạnh trong thế kỷ 21, cũng như những thách thức mà các cơ quan thực thi pháp luật và tình báo phương Tây đang phải đối mặt.
Theo Telegraph
Jan Marsalek, cựu COO của Wirecard bị cáo buộc điều hành các mạng lưới tình báo khắp Châu Âu từ nơi ẩn náu ở Moscow
Những điểm chính
- Jan Marsalek, cựu COO của Wirecard (liên quan vụ lừa đảo 1,9 tỷ Euro), bị phanh phui là một gián điệp cấp cao, hoạt động như một "tài sản" của tình báo Nga (GRU/FSB).
- Sau khi bỏ trốn khỏi Đức vào tháng 6/2020, Marsalek được cho là đang ẩn náu tại Moscow dưới sự bảo vệ của FSB và tiếp tục điều hành các hoạt động gián điệp, bao gồm mạng lưới ở Anh vừa bị kết tội.
- Marsalek đã lợi dụng vị trí tại Wirecard và xây dựng mạng lưới tay trong ở các cơ quan công quyền châu Âu để truy cập thông tin mật, theo dõi mục tiêu của Điện Kremlin, và có thể đã tài trợ cho các hoạt động quân sự tư nhân (Wagner).
- Các hoạt động của Marsalek còn bao gồm việc tham gia vào các dự án bán quân sự ở Libya, cung cấp drone từ Trung Quốc cho Nga, bán công nghệ vũ khí phương Tây bị thu giữ cho Trung Quốc, và có thể liên quan đến rửa tiền, buôn lậu vàng.
- Dù bị truy nã gắt gao, Marsalek vẫn tự do, đặt ra câu hỏi về khả năng y từng là điệp viên hai mang hoặc được các cơ quan tình báo bỏ qua quá lâu vì giá trị thông tin.
Khi Jan Marsalek bước lên chiếc máy bay riêng tới Minsk vào đêm 19 tháng 6 năm 2020, y không chỉ bỏ lại một lỗ hổng tài chính khổng lồ 1,9 tỷ Euro tại công ty Wirecard mà còn mở màn cho một trong những vụ bê bối tài chính lớn nhất lịch sử nước Đức, đồng thời hé lộ một thế giới ngầm của gián điệp, quân đội tư nhân và các hoạt động bí mật động trời. Từ một giám đốc công nghệ hào nhoáng, Marsalek giờ đây là một trong những tội phạm bị truy nã gắt gao nhất châu Âu, và đáng sợ hơn, y được cho là một bậc thầy gián điệp, một "tài sản" quý giá của tình báo Nga.
Cuộc điều tra kéo dài một năm của tờ The Telegraph, dựa trên hàng ngàn tài liệu, hồ sơ cảnh sát, tình báo và các cuộc phỏng vấn khắp châu Âu và Mỹ, đã vẽ nên một bức tranh phức tạp về cuộc đời hai mặt của Marsalek. Vụ việc càng trở nên rõ ràng hơn sau khi mạng lưới gián điệp người Bulgaria do Marsalek điều hành tại Anh vừa bị kết tội hoạt động cho Điện Kremlin vào tuần trước.
Jan Marsalek (trái) và 'người quản lý' Stanislav Petlinsky trong chuyến đi tới Syria năm 2017
Từ thần đồng công nghệ đến điệp viên Nga
Sinh năm 1980 tại Vienna (Áo), Jan Marsalek sớm bộc lộ năng khiếu về máy tính nhưng đã bỏ học trung học để gia nhập thế giới công nghệ. Năm 2000, ở tuổi 20 và không có bằng cấp chính thức, Marsalek được Wirecard, một công ty xử lý thanh toán non trẻ ở Munich, tuyển dụng nhờ kiến thức kỹ thuật. Y nhanh chóng thăng tiến, trở thành Giám đốc vận hành (COO) và là bộ não đằng sau sự trỗi dậy thần tốc (và cả vụ lừa đảo khổng lồ) của công ty.
Những bức ảnh thời thơ ấu của Jan Marsalek
Wirecard ban đầu hoạt động trong các lĩnh vực rủi ro cao như web đen, cờ bạc, nơi dễ dàng che giấu các hoạt động rửa tiền. Chính môi trường này đã mở đường cho Marsalek tiếp cận giới thượng lưu, các chính trị gia và cả thế giới ngầm. Y nổi tiếng với lối sống xa hoa, những bữa tiệc thác loạn và khả năng giao tiếp khéo léo, quyến rũ.
Bước ngoặt trong cuộc đời gián điệp của Marsalek dường như bắt đầu vào năm 2014 khi y gặp Stanislav Petlinsky (còn gọi là Stas, sau đổi tên thành Boris Grin) thông qua bạn gái người mẫu Nga Natalia Zlobina. Petlinsky, được cho là có liên hệ với cả tình báo quân đội Nga (GRU) và Tổng cục An ninh Liên bang (FSB), đã gây ấn tượng mạnh với Marsalek bằng những câu chuyện về hoạt động quân sự. Theo các nguồn tin tình báo, Marsalek đã được FSB nhắm tới từ trước, và Petlinsky trở thành người "điều khiển" (handler) của y. Dữ liệu từ Bellingcat cho thấy số chuyến bay của Marsalek đến Nga tăng vọt từ năm 2014. Y đã sử dụng tới 8 hộ chiếu khác nhau, bao gồm cả hộ chiếu ngoại giao, cho hơn 60 chuyến đi đến Nga trong một thập kỷ.
Wirecard: Công cụ gián điệp và tài chính mờ ám
Với vị thế của Wirecard, công ty này trở thành một mỏ vàng cho hoạt động tình báo. Wirecard không chỉ xử lý các giao dịch mờ ám toàn cầu mà còn cung cấp thẻ trả trước cho các điệp viên ngầm của cảnh sát liên bang Đức (BKA) và cả cơ quan tình báo nước ngoài (BND). Điều này mang lại cho Marsalek khả năng tiếp cận thông tin nhạy cảm, tiềm năng thu thập thông tin gây tổn hại (kompromat) về nhiều cá nhân, và có thể cả việc dịch chuyển các dòng tiền phi pháp, bao gồm cả tài trợ cho lính đánh thuê Wagner.
Marsalek không hề che giấu các mối quan hệ của mình. Y khoe khoang với những người thân cận rằng mình làm việc cho cả tình báo Anh, Mỹ, Israel (Mossad) và Đức. Đồng thời, y xây dựng một mạng lưới tay trong bao gồm cả các quan chức tình báo và cảnh sát biến chất ở nhiều nước, như Martin Weiss (cựu quan chức tình báo Áo) và Egisto Ott (cựu cảnh sát/điệp viên Áo). Thông qua mạng lưới này, Marsalek bị cáo buộc đã truy cập trái phép vào các cơ sở dữ liệu nhạy cảm của châu Âu (như Hệ thống Thông tin Schengen) để theo dõi các mục tiêu của Điện Kremlin, bao gồm cả những nhà bất đồng chính kiến và tội phạm Nga đang lẩn trốn ở nước ngoài.
Hoạt động bán quân sự và điều hành mạng lưới gián điệp từ Moscow
Tham vọng của Marsalek còn vượt ra ngoài lĩnh vực tài chính và tình báo thông thường. Y tham gia vào các hoạt động ở Libya, gặp gỡ các thủ lĩnh quân sự như Tướng Khalifa Haftar, và được cho là đã cố gắng thành lập một đội quân dân sự 15.000 người để kiểm soát dòng người di cư vào châu Âu – một công cụ gây bất ổn quen thuộc của Nga. Y cũng mua lại công ty quân sự tư nhân Nga RSB-Group vào năm 2017, sử dụng nó cho các hoạt động ở Libya và có thể cả các khu vực xung đột khác. Chuyến đi tới Palmyra (Syria) vào năm 2017 cùng Petlinsky và một chỉ huy tình báo của Wagner càng cho thấy sự dấn thân sâu của Marsalek vào thế giới quân sự mờ ám.
Ngay cả khi Wirecard sụp đổ và y phải bỏ trốn vào tháng 6 năm 2020, hoạt động gián điệp của Marsalek không hề dừng lại. Từ nơi ẩn náu được cho là ở Moscow và dưới sự bảo vệ của FSB, y bắt đầu điều hành mạng lưới gián điệp Bulgaria tại Anh từ tháng 8 năm 2020. Mạng lưới này thực hiện các nhiệm vụ giám sát, thu thập thông tin, và thậm chí lên kế hoạch bắt cóc, ám sát các nhà báo điều tra và nhà bất đồng chính kiến Nga bằng chất độc ricin hoặc chất độc thần kinh.
Marsalek còn tham gia vào việc cung cấp máy bay không người lái (drone) từ Trung Quốc cho quân đội Nga sử dụng trong cuộc chiến Ukraine, đồng thời làm trung gian bán các vũ khí phương Tây thu được trên chiến trường Ukraine cho quân đội Trung Quốc để họ nghiên cứu công nghệ. Y cũng được cho là có liên quan đến việc tái cơ cấu lợi ích kinh doanh của Wagner ở châu Phi sau cái chết của Yevgeny Prigozhin, cũng như các hoạt động buôn lậu vàng và rửa tiền ở Namibia.
Câu hỏi còn bỏ ngỏ
Bất chấp lệnh truy nã đỏ của Interpol và việc mạng lưới gián điệp ở Anh bị triệt phá, Jan Marsalek vẫn tự do và tiếp tục các hoạt động mờ ám. Điều này đặt ra câu hỏi lớn: Tại sao một nhân vật với lịch sử đầy rẫy cáo buộc gian lận và những mối liên hệ rõ ràng với tình báo Nga lại có thể dễ dàng bỏ trốn và không bị bắt giữ sớm hơn? Một số nguồn tin tình báo cho rằng Marsalek có thể đã đóng vai trò điệp viên hai mang, cung cấp thông tin cho cả phương Tây, khiến các cơ quan này "nuôi" y quá lâu vì giá trị tình báo mà y mang lại.
Hiện tại, Marsalek được cho là vẫn đang ở Moscow, sống dưới sự bảo vệ chặt chẽ của FSB. Y vẫn di chuyển thường xuyên giữa Nga và Trung Đông. Dù một số người tin rằng y đã chết, các nguồn tin tình báo khẳng định y vẫn còn sống và hoạt động. Câu chuyện về Jan Marsalek là một lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự đan xen phức tạp giữa tội phạm tài chính công nghệ cao và hoạt động gián điệp kiểu Chiến tranh Lạnh trong thế kỷ 21, cũng như những thách thức mà các cơ quan thực thi pháp luật và tình báo phương Tây đang phải đối mặt.
Theo Telegraph
