Châu Âu vừa mở nhà máy hút khí CO2 lớn nhất thế giới, Mỹ cũng đang làm nhiều cái to hơn

[Bỉ Ngạn Hoa]

Mammoth, cơ sở công nghiệp lớn nhất từng được xây dựng để lọc carbon dioxide (CO2) trong không khí, vừa đi vào hoạt động ở Hellisheiði, Iceland. Cơ sở này được điều hành bởi công ty công nghệ khí hậu Climeworks của Thụy Sĩ, có khách hàng bao gồm JPMorgan Chase, Microsoft, Stripe và Shopify, cùng nhiều công ty lớn khác.

Nhà máy lọc khí CO2 ở Iceland​

Đây là nhà máy công nghiệp mới nhất được xây dựng với mục đích hút carbon dioxide ra khỏi không khí, một quá trình được gọi là thu giữ không khí trực tiếp (DAC). DAC là phương pháp để chống lại biến đổi khí hậu bằng cách loại bỏ lượng khí thải nhà kính tích tụ trong khí quyển, nhưng quá trình này vẫn phải chứng minh rằng nó có thể mở rộng quy mô đủ lớn để tạo ra tác động có ý nghĩa.

Mammoth là nhà máy DAC lớn nhất thế giới hiện nay. Nhưng xét trên tổng thể, nhà máy DAC này nhỏ hơn một số dự án khác đang được triển khai. Hoạt động của Climeworks ở Iceland nhằm mục đích cho thế giới thấy rằng công nghệ này có thể hoạt động hiệu quả.

Trở lại năm 2017, Climeworks đã trở thành công ty đầu tiên hút carbon dioxide ra khỏi không khí và bán giải pháp này dưới dạng sản phẩm dùng trong đồ uống có ga và trong nhà kính. Hãng này đã có một bước tiến lớn ở Iceland vào năm 2021, nơi họ mở nhà máy DAC Orca để bắt đầu thu giữ CO2 và cô lập vĩnh viễn dưới lòng đất cho các khách hàng, bao gồm cả Microsoft.

Trước khi Mammoth đi vào hoạt động thì Orca là nhà máy DAC lớn nhất. Mammoth có thể thu được lượng CO2 gần gấp 10 lần so với Orca khi hoạt động hết công suất, khoảng 36.000 tấn carbon dioxide mỗi năm. Con số đó vẫn chưa phải là nhiều vì chỉ riêng Microsoft đã thải ra gần 13 triệu tấn carbon dioxide vào năm 2022.

Nhưng Climeworks và các công ty công nghệ khí hậu tương tự có tham vọng lớn hơn nhiều ở Mỹ. Ngành công nghiệp hút carbon dioxide nhận được rất nhiều hỗ trợ về mặt chính sách ở Mỹ. Chính quyền Tổng thống Biden đã chuyển 3,5 tỷ USD từ quỹ liên bang để phát triển ít nhất bốn trung tâm DAC.

Cho đến nay, hai dự án DAC lớn ở Mỹ đã được chọn để nhận được khoản tài trợ lên tới 1,2 tỷ USD gồm một dự án ở Louisiana sử dụng công nghệ DAC của Climeworks và một công ty khởi nghiệp có trụ sở tại California có tên là Heirloom Carbon Technologies. Microsoft đã là một trong những khách hàng đầu tiên của trung tâm DAC ở Louisiana. Mỗi trung tâm DAC này được cho là có khả năng thu giữ ít nhất một triệu tấn CO2 mỗi năm. Climeworks đã thành lập trụ sở mới ở Austin, Texas vào đầu năm nay để tăng cường đầu tư ở Mỹ.

Hệ thống quạt lớn để hút và lọc khí CO2 trong không khí​

Ở Iceland, các cơ sở DAC của Climeworks được tạo thành từ các module được gọi “thùng thu gom” có quạt lớn để hút không khí. Không khí đi qua một bộ lọc đặc biệt giúp hấp thụ carbon dioxide. Sau khi bộ lọc bão hòa hoàn toàn, nó sẽ được làm nóng lên đến khoảng 100 độ C để giải phóng carbon dioxide. Climeworks hợp tác với công ty Carbfix để ngăn lượng CO2 thu được thoát ra ngoài khí quyển lần nữa bằng cách khóa nó lại trong các khối đá bazan ở Iceland. Họ trộn CO2 với nước rồi bơm bùn đó xuống sâu dưới lòng đất để lâu dài sẽ trở thành đá rắn.

Climeworks được hưởng lợi từ nguồn năng lượng địa nhiệt dồi dào và các khu lưu trữ tự nhiên dưới lòng đất ở Hellisheiði. Điều đó cho phép cơ sở DAC chạy bằng năng lượng tái tạo và tránh phải xây dựng một mạng lưới đường ống lớn để vận chuyển lượng CO2 thu được. Điều đó có thể không xảy ra đối với các trung tâm ở Mỹ, nơi mà mọi kế hoạch xây dựng nhà máy DAC đều phải đối mặt với những lo ngại về chi phí cao và việc sử dụng năng lượng gây ô nhiễm. Các công ty DAC cũng có thể phải đối mặt với sự phản đối của người dân gần đó về việc xây dựng đường ống mới.

Trong khi đó, Mammoth vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Hiện tại, chỉ có 12 module lọc khí được lắp đặt tại Mammoth và Climeworks cho biết họ có kế hoạch lắp đặt thêm 60 module nữa để hoàn thành việc xây dựng trong năm nay.