Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Điều gì xảy ra trong não khi con người sắp chết?
Một nghiên cứu công bố trên Frontiers in Aging Neuroscience vào tháng 2/2022 đã lần đầu tiên ghi lại hoạt động sóng não của một người đang hấp hối và kết quả khiến giới khoa học không khỏi bất ngờ. Hóa ra, câu nói “cuộc đời tôi vụt qua trước mắt” khi cận kề cái chết có thể không chỉ là lời nói ẩn dụ.
Người đàn ông 87 tuổi bị ngã và nhập viện cấp cứu. Khi tình trạng suy yếu nhanh chóng, ông được kết nối với máy đo điện não đồ (EEG) thiết bị này đã ghi lại hơn 900 giây hoạt động não, bao gồm cả 30 giây trước và sau khi tim ngừng đập. Kết quả cho thấy, ngay cả khi não đang “tắt dần”, vẫn có dấu hiệu của những quá trình nhận thức cao như hồi tưởng ký ức, xử lý thông tin, chú ý và thậm chí là những pha “giống như đang mơ”.
Có phải chúng ta thực sự "thấy lại cả cuộc đời" khi chết?
Các nhà khoa học đặc biệt chú ý đến sự kết nối giữa sóng alpha và sóng gamma vốn thường xuất hiện khi người khỏe mạnh đang nhớ lại ký ức. Sóng alpha gắn liền với trạng thái tỉnh táo thư giãn, còn sóng gamma là loại nhanh nhất, liên quan đến nhận thức sâu, chú ý cao và ghi nhớ. Ở bệnh nhân này, hiện tượng “kết nối chéo” giữa hai loại sóng đó xuất hiện đúng thời điểm cận tử có thể là dấu hiệu cho thấy ông đã trải qua một khoảnh khắc “nhìn lại cuộc đời”.Tuy nhiên, vì bệnh nhân có tổn thương não và dùng thuốc chống co giật trước khi chết, nên các nhà nghiên cứu vẫn thận trọng với việc khẳng định chắc chắn điều gì đã xảy ra trong tâm trí ông. Dù vậy, đây là lần đầu tiên khoa học ghi nhận được hình ảnh rõ ràng về sóng não khi con người sắp rời bỏ cõi đời điều mà trước đây chỉ tồn tại trong các lời kể hoặc giả thuyết.
Không chỉ dừng lại ở một trường hợp, một nghiên cứu khác từ Đại học Michigan công bố tháng 5/2023 trên Proceedings of the National Academy of Sciences cho thấy điều tương tự ở hai bệnh nhân hôn mê được tháo máy thở. Cả hai đều có sự bùng nổ của sóng gamma trong các vùng não liên quan đến ý thức và giấc mơ dù tim đã ngừng đập.
Các nhà khoa học gọi đây là "dấu hiệu của ý thức ẩn", cho thấy não bộ vẫn có thể hoạt động trong khoảnh khắc cuối cùng. Tiến sĩ Sam Parnia, chuyên gia hồi sức tại NYU, cho rằng: “Não dường như có thể truy cập vào những phần sâu hơn của ý thức khi các vùng bình thường bị tắt. Những gì xảy ra lúc đó có thể vượt xa những gì chúng ta hiểu về thực tại.”
Dù nghiên cứu còn hạn chế và không thể thực hiện trên người khỏe mạnh, nhưng phát hiện này đã mở ra cánh cửa mới để khám phá về những gì thực sự diễn ra khi con người qua đời một câu hỏi xưa cũ nhưng vẫn luôn ám ảnh nhân loại.
