Ngày 15/4/2025, Ủy ban Thương mại Công bằng Nhật Bản (JFTC) tung đòn mạnh vào Google, ra lệnh ngừng và chấm dứt vì vi phạm luật chống độc quyền qua hợp đồng bất lợi với nhà sản xuất smartphone. JFTC chỉ trích Google ép các hãng cài Google Play kèm Chrome, Google Search, đặt sẵn trên màn hình chính, chia sẻ quảng cáo nếu không đổi sang tìm kiếm khác như Bing, Yahoo Japan. Hành vi này bị coi là kìm hãm cạnh tranh, tạo lợi thế bất công.
Nhưng lệnh cấm hợp đồng lại có thể phản tác dụng, đe dọa chính các hãng Nhật như Sharp, Sony. Không còn chia sẻ quảng cáo từ Google, các hãng này có thể phải trả phí để cài ứng dụng Google, đẩy chi phí sản xuất lên, khiến giá điện thoại tăng và người dùng Nhật gánh chịu. Trong khi Samsung, Xiaomi ít bị ảnh hưởng nhờ doanh số toàn cầu, Sharp và Sony phụ thuộc thị trường Nhật có nguy cơ thua cuộc, thậm chí rút khỏi ngành smartphone.
JFTC cho rằng từ 7/2020, Google áp đặt hợp đồng với ít nhất 6 hãng đang chiếm 80% smartphone Android tại Nhật, yêu cầu cài sẵn Google Play, Chrome, Search ở vị trí nổi bật và không đổi tìm kiếm mặc định để nhận tiền quảng cáo. Điều này khiến các tìm kiếm như Yahoo Japan dù còn 10% thị phần khó cạnh tranh. Lệnh cấm hợp đồng nhằm mở đường cho đa dạng tìm kiếm, nhưng lại làm đảo lộn mô hình kinh doanh Android.
Các hãng như Sharp và Sony trước đây được Google hỗ trợ chi phí phát triển nhờ chia sẻ quảng cáo, giúp bán điện thoại giá rẻ như Xperia 10 dưới 400 USD hay Aquos R8 khoảng 500 USD. Nếu phải trả phí cài app Google, chi phí có thể tăng 10-20 USD/máy khiến giá bán đội lên, trong khi Samsung và Xiaomi với doanh số toàn cầu 300 triệu máy/năm so với 5 triệu của Sony, gần như không bị ảnh hưởng.
Android miễn phí, nhưng GMS gồm Play Store, Chrome, YouTube là thứ làm smartphone hấp dẫn. Để có GMS, hãng phải ký hợp đồng cài sẵn bộ app Google, giúp Google chiếm 90% tìm kiếm di động Nhật. Công nghệ tìm kiếm dùng AI phân tích truy vấn, quảng cáo, thu về 200 tỷ USD/năm trong đó 10% chia cho hãng. Nếu mất hợp đồng, Sharp và Sony có thể chọn không cài GMS, nhưng máy thiếu Play Store lại khó bán.
Lựa chọn khác là phát triển app store riêng, nhưng cần hàng triệu USD và 3-5 năm, vượt sức các hãng Nhật vốn chỉ lãi 5% trên doanh thu.
Ý nghĩa của lệnh này là con dao hai lưỡi. JFTC muốn bảo vệ cạnh tranh giúp Yahoo Japan và Bing có cơ hội, nhưng lại vô tình làm yếu ngành smartphone Nhật. Sharp và Sony chỉ bán 10% doanh số ngoài Nhật, không như Samsung (50%) hay Xiaomi (70%). Nếu giá Xperia, Aquos tăng 10%, người dùng Nhật có thể chọn Galaxy, Redmi làm thị phần Sony giảm mạnh. Tệ hơn, Sony có thể rút khỏi mảng di động như LG năm 2021, để lại thị trường Nhật cho Apple (50% thị phần), Pixel, Samsung.
JFTC tự hào “đánh gã khổng lồ” Google, nhưng không tính đến domino kinh tế: mất hãng nội, Nhật mất 50.000 việc làm và 1 tỷ USD thuế từ Sharp và Sony. Lệnh này còn đặt tiền lệ cho luật mới 12/2025, yêu cầu Google, Apple cho phép chọn tìm kiếm nhưng nếu không khéo, chính phủ Nhật sẽ chỉ làm lợi cho hãng ngoại.
Nhưng lệnh cấm hợp đồng lại có thể phản tác dụng, đe dọa chính các hãng Nhật như Sharp, Sony. Không còn chia sẻ quảng cáo từ Google, các hãng này có thể phải trả phí để cài ứng dụng Google, đẩy chi phí sản xuất lên, khiến giá điện thoại tăng và người dùng Nhật gánh chịu. Trong khi Samsung, Xiaomi ít bị ảnh hưởng nhờ doanh số toàn cầu, Sharp và Sony phụ thuộc thị trường Nhật có nguy cơ thua cuộc, thậm chí rút khỏi ngành smartphone.
JFTC cho rằng từ 7/2020, Google áp đặt hợp đồng với ít nhất 6 hãng đang chiếm 80% smartphone Android tại Nhật, yêu cầu cài sẵn Google Play, Chrome, Search ở vị trí nổi bật và không đổi tìm kiếm mặc định để nhận tiền quảng cáo. Điều này khiến các tìm kiếm như Yahoo Japan dù còn 10% thị phần khó cạnh tranh. Lệnh cấm hợp đồng nhằm mở đường cho đa dạng tìm kiếm, nhưng lại làm đảo lộn mô hình kinh doanh Android.
Các hãng như Sharp và Sony trước đây được Google hỗ trợ chi phí phát triển nhờ chia sẻ quảng cáo, giúp bán điện thoại giá rẻ như Xperia 10 dưới 400 USD hay Aquos R8 khoảng 500 USD. Nếu phải trả phí cài app Google, chi phí có thể tăng 10-20 USD/máy khiến giá bán đội lên, trong khi Samsung và Xiaomi với doanh số toàn cầu 300 triệu máy/năm so với 5 triệu của Sony, gần như không bị ảnh hưởng.
Android miễn phí, nhưng GMS gồm Play Store, Chrome, YouTube là thứ làm smartphone hấp dẫn. Để có GMS, hãng phải ký hợp đồng cài sẵn bộ app Google, giúp Google chiếm 90% tìm kiếm di động Nhật. Công nghệ tìm kiếm dùng AI phân tích truy vấn, quảng cáo, thu về 200 tỷ USD/năm trong đó 10% chia cho hãng. Nếu mất hợp đồng, Sharp và Sony có thể chọn không cài GMS, nhưng máy thiếu Play Store lại khó bán.
Lựa chọn khác là phát triển app store riêng, nhưng cần hàng triệu USD và 3-5 năm, vượt sức các hãng Nhật vốn chỉ lãi 5% trên doanh thu.
Ý nghĩa của lệnh này là con dao hai lưỡi. JFTC muốn bảo vệ cạnh tranh giúp Yahoo Japan và Bing có cơ hội, nhưng lại vô tình làm yếu ngành smartphone Nhật. Sharp và Sony chỉ bán 10% doanh số ngoài Nhật, không như Samsung (50%) hay Xiaomi (70%). Nếu giá Xperia, Aquos tăng 10%, người dùng Nhật có thể chọn Galaxy, Redmi làm thị phần Sony giảm mạnh. Tệ hơn, Sony có thể rút khỏi mảng di động như LG năm 2021, để lại thị trường Nhật cho Apple (50% thị phần), Pixel, Samsung.
JFTC tự hào “đánh gã khổng lồ” Google, nhưng không tính đến domino kinh tế: mất hãng nội, Nhật mất 50.000 việc làm và 1 tỷ USD thuế từ Sharp và Sony. Lệnh này còn đặt tiền lệ cho luật mới 12/2025, yêu cầu Google, Apple cho phép chọn tìm kiếm nhưng nếu không khéo, chính phủ Nhật sẽ chỉ làm lợi cho hãng ngoại.
