cpsmartyboy
Pearl
Taliban đang sở hữu lượng khoáng sản trị giá 1 ngàn tỷ USD, điều mà thế giới đang rất cần.
Việc tổ chức Taliban nắm quyền kiểm soát Afghanistan đã gây ra một cuộc khủng khoảng nhân đạo, khiến hàng ngàn người cố gắng chạy trốn khỏi đất nước.
Nhưng bên cạnh đó còn một vấn đề khác đáng lưu tâm, đó là nguồn tài nguyên khoáng sản khổng lồ vẫn chưa được khai thác của Afghanistan. Đây hứa hẹn sẽ là nguồn tài nguyên giúp đem lại triển vọng phát triển kinh tế cho quốc gia vùng trung đông.
Afghanistan là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới. Nhưng vào năm 2010, các quan chức quân sự và nhà địa chất Mỹ tiết lộ đất nước nằm ở ngã tư của Trung và Nam Á đang nằm trên các mỏ khoáng sản trị giá gần 1 ngàn tỷ USD.
Nguồn cung cấp khoáng sản như sắt, đồng và vàng nằm rải rác khắp các tỉnh. Ngoài ra còn có các khoáng chất đất hiếm và mỏ lithium lớn nhất thế giới. Đây là thành phần thiết yếu nhưng khan hiếm dùng để sản xuất pin sạc và các công nghệ khác giúp giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.
Rod Schoonover, một nhà khoa học và chuyên gia an ninh, người thành lập Ecological Futures Group cho biết, Afghanistan là một trong những khu vực sở hữu nhiều kim loại quý và có cả kim loại cần thiết cho các nền kinh tế mới nổi của thế kỷ 21.
Những thách thức về an ninh, thiếu cơ sở hạ tầng và hạn hán nghiêm trọng đã ngăn cản việc khai thác hầu hết các loại khoáng sản có giá trị trong quá khứ, và điều này khó có thể sớm thay đổi dưới sự kiểm soát của Taliban. Dù vậy, nguồn tài nguyên này vẫn đang nhận được nhiều sự quan tâm từ các quốc gia như Trung Quốc, Pakistan và Ấn Độ.
Theo US Congressional Research Service, ước tính có khoảng 90% người Afghanistan đang sống dưới mức nghèo khổ với thu nhập 2 USD/ngày vào năm 2020. Ngân hàng Thế giới cũng nhận định nền kinh tế Afghanistan vẫn khá mong manh và phụ thuộc vào viện trợ.. Sự phát triển và đa dạng hóa của khu vực tư nhân bị hạn chế khá nhiều và tình hình mất an ninh, bất ổn chính trị, thể chế yếu kém, cơ sở hạ tầng không ổn định, tham nhũng và môi trường kinh doanh không thân thiện.
Nhu cầu về kim loại như liti, coban và các nguyên tố đất hiếm như neodymium đang tăng cao khi các quốc gia cố gắng chuyển sang ô tô điện và các công nghệ sạch khác để giảm lượng khí thải carbon.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết vào tháng 5, nguồn cung cấp toàn cầu các nguyên tố lithium, đồng, niken, coban và đất hiếm cần phải tăng để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu. Ba quốc gia gồm Trung Quốc, CHDC Congo và Úc hiện chiếm 75% sản lượng lithium, coban và đất hiếm toàn cầu.
Theo IEA, nguồn cung lithium, niken và coban rất quan trọng đối với việc sản xuất pin. Mạng lưới điện cũng đòi hỏi một lượng lớn đồng, nhôm và các nguyên tố đất hiếm được sử dụng trong hầu hết nam châm của tuabin gió.
Chính phủ Mỹ ước tính lượng lithium dự trữ ở Afghanistan có thể sánh ngang với lượng dự trữ ở Bolivia, nơi có trữ lượng lithium lớn nhất thế giới.
Mirzad thuộc Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ chia sẻ với tạp chí Science năm 2010: “Nếu Afghanistan có được một vài năm yên bình và tập trung khai thác các nguồn tài nguyên khoáng sản, nước này có thể trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất trong khu vực sau một thập kỷ".
Mặc dù đã có hoạt động khai thác vàng, đồng và sắt ở Afghanistan nhưng việc khai thác các khoáng chất như liti và đất hiếm đòi hỏi những khoản đầu tư lớn và công nghệ. IEA ước tính trung bình phải mất 16 năm từ khi phát hiện ra một mỏ khoáng sản cho tới khi khai thác
Theo Khan ước tính, khoáng sản chỉ tạo ra 1 tỷ USD mỗi năm cho Afghanistan. Ông ước tính 30% đến 40% số tiền đã bị bòn rút do các hoạt động tham nhũng và thuộc về tay các lãnh chúa và Taliban vốn làm chủ dự án khai thác mỏ.
Tuy nhiên theo Schoonover chia sẻ, có khả năng Taliban sau khi thâu tóm quyền lực và nắm quyền điều hành đất nước sẽ bắt đầu tập trung cho lĩnh vực khai thác.
Schoonover cho rằng Taliban sẽ cần phải tập trung ngay lập tức vào một loạt các vấn đề an ninh và nhân đạo.
Joseph Parkes, nhà phân tích an ninh châu Á thuộc công ty tình báo rủi ro Verisk Maplecroft cho biết: “Taliban đã nắm quyền nhưng quá trình chuyển đổi từ nhóm ******* sang chính phủ quốc gia sẽ không đơn giản chút nào”. Việc quản lý hoạt động khai thác khoáng sản còn non trẻ của Taliban có thể sẽ phải mất thêm nhiều thời gian nữa.
Khan lưu ý rằng, hiếm khi có hoạt động đầu tư nước ngoài trước khi Taliban lật đổ chính phủ dân sự do phương Tây hậu thuẫn của Afghanistan. Việc thu hút vốn tư nhân sẽ còn khó khăn hơn hiện nay, đặc biệt khi nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu đang tuân theo các tiêu chuẩn quản trị, xã hội và môi trường ngày càng cao.
Khan chia sẻ: "Ai sẽ đầu tư vào Afghanistan khi trước đây họ không sẵn sàng đầu tư? Các nhà đầu tư tư nhân sẽ không mạo hiểm”.
Các hạn chế của Mỹ cũng sẽ là một thách thức. Taliban chưa được Mỹ chính thức chỉ định là Tổ chức khủng bố nước ngoài. Tuy nhiên, Bộ Tài chính Mỹ đã đưa nhóm này vào danh sách những kẻ khủng bố toàn cầu được chỉ định đặc biệt và danh sách quốc gia được chỉ định đặc biệt.
Schoonover cho biết: “Trung Quốc, nước láng giềng đang bắt tay vào một chương trình phát triển năng lượng xanh rất quan trọng. Lithium và đất hiếm cho đến nay không thể thay thế được vì mật độ và tính chất vật lý của chúng. Những khoáng sản đó sẽ nằm trong kế hoạch dài hạn của họ".
Nếu Trung Quốc tham gia, Schoonover cho biết sẽ có những lo ngại về tính bền vững của các dự án khai thác do Trung Quốc kiểm soát.
Ông nói: “Khi hoạt động khai thác không được thực hiện cẩn thận, nó có thể tàn phá sinh thái, gây hại cho một số bộ phận dân cư không có nhiều tiếng nói”.
Tuy nhiên việc Bắc Kinh hợp tác liên doanh với Taliban cũng không hề đơn giản khi tình hình bất ổn vẫn đang diễn ra và Trung Quốc vẫn còn nhiều khu vực khác cần quan tâm.
Howard Klein, đối tác của RK Equity chuyên tư vấn cho các nhà đầu tư về lithium chia sẻ: “Tôi tin rằng Trung Quốc sẽ ưu tiên các khu vực địa lý mới nổi/biên giới khác trước Afghanistan hiện do Taliban lãnh đạo”.
Nguồn: CNN
Nhưng bên cạnh đó còn một vấn đề khác đáng lưu tâm, đó là nguồn tài nguyên khoáng sản khổng lồ vẫn chưa được khai thác của Afghanistan. Đây hứa hẹn sẽ là nguồn tài nguyên giúp đem lại triển vọng phát triển kinh tế cho quốc gia vùng trung đông.
Afghanistan là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới. Nhưng vào năm 2010, các quan chức quân sự và nhà địa chất Mỹ tiết lộ đất nước nằm ở ngã tư của Trung và Nam Á đang nằm trên các mỏ khoáng sản trị giá gần 1 ngàn tỷ USD.
Nguồn cung cấp khoáng sản như sắt, đồng và vàng nằm rải rác khắp các tỉnh. Ngoài ra còn có các khoáng chất đất hiếm và mỏ lithium lớn nhất thế giới. Đây là thành phần thiết yếu nhưng khan hiếm dùng để sản xuất pin sạc và các công nghệ khác giúp giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.
Rod Schoonover, một nhà khoa học và chuyên gia an ninh, người thành lập Ecological Futures Group cho biết, Afghanistan là một trong những khu vực sở hữu nhiều kim loại quý và có cả kim loại cần thiết cho các nền kinh tế mới nổi của thế kỷ 21.
Những thách thức về an ninh, thiếu cơ sở hạ tầng và hạn hán nghiêm trọng đã ngăn cản việc khai thác hầu hết các loại khoáng sản có giá trị trong quá khứ, và điều này khó có thể sớm thay đổi dưới sự kiểm soát của Taliban. Dù vậy, nguồn tài nguyên này vẫn đang nhận được nhiều sự quan tâm từ các quốc gia như Trung Quốc, Pakistan và Ấn Độ.
Tiềm năng to lớn
Ngay cả trước khi Tổng thống Joe Biden tuyên bố sẽ rút quân đội Mỹ khỏi Afghanistan vào đầu năm nay và tạo tiền đề cho sự kiểm soát trở lại của Taliban, triển vọng kinh tế của đất nước này vẫn còn mờ mịt.Theo US Congressional Research Service, ước tính có khoảng 90% người Afghanistan đang sống dưới mức nghèo khổ với thu nhập 2 USD/ngày vào năm 2020. Ngân hàng Thế giới cũng nhận định nền kinh tế Afghanistan vẫn khá mong manh và phụ thuộc vào viện trợ.. Sự phát triển và đa dạng hóa của khu vực tư nhân bị hạn chế khá nhiều và tình hình mất an ninh, bất ổn chính trị, thể chế yếu kém, cơ sở hạ tầng không ổn định, tham nhũng và môi trường kinh doanh không thân thiện.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết vào tháng 5, nguồn cung cấp toàn cầu các nguyên tố lithium, đồng, niken, coban và đất hiếm cần phải tăng để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu. Ba quốc gia gồm Trung Quốc, CHDC Congo và Úc hiện chiếm 75% sản lượng lithium, coban và đất hiếm toàn cầu.
Theo IEA, nguồn cung lithium, niken và coban rất quan trọng đối với việc sản xuất pin. Mạng lưới điện cũng đòi hỏi một lượng lớn đồng, nhôm và các nguyên tố đất hiếm được sử dụng trong hầu hết nam châm của tuabin gió.
Chính phủ Mỹ ước tính lượng lithium dự trữ ở Afghanistan có thể sánh ngang với lượng dự trữ ở Bolivia, nơi có trữ lượng lithium lớn nhất thế giới.
Mirzad thuộc Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ chia sẻ với tạp chí Science năm 2010: “Nếu Afghanistan có được một vài năm yên bình và tập trung khai thác các nguồn tài nguyên khoáng sản, nước này có thể trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất trong khu vực sau một thập kỷ".
Nhiều trở ngại phía trước
Mosin Khan, một thành viên cấp cao không thường trú tại Hội đồng đại tây dương và cựu giám đốc Trung Đông và Trung Á tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết, hầu hết khoáng sản của Afghanistan vẫn còn nằm trong lòng đất và chưa được khai thácMặc dù đã có hoạt động khai thác vàng, đồng và sắt ở Afghanistan nhưng việc khai thác các khoáng chất như liti và đất hiếm đòi hỏi những khoản đầu tư lớn và công nghệ. IEA ước tính trung bình phải mất 16 năm từ khi phát hiện ra một mỏ khoáng sản cho tới khi khai thác
Theo Khan ước tính, khoáng sản chỉ tạo ra 1 tỷ USD mỗi năm cho Afghanistan. Ông ước tính 30% đến 40% số tiền đã bị bòn rút do các hoạt động tham nhũng và thuộc về tay các lãnh chúa và Taliban vốn làm chủ dự án khai thác mỏ.
Tuy nhiên theo Schoonover chia sẻ, có khả năng Taliban sau khi thâu tóm quyền lực và nắm quyền điều hành đất nước sẽ bắt đầu tập trung cho lĩnh vực khai thác.
Schoonover cho rằng Taliban sẽ cần phải tập trung ngay lập tức vào một loạt các vấn đề an ninh và nhân đạo.
Khan lưu ý rằng, hiếm khi có hoạt động đầu tư nước ngoài trước khi Taliban lật đổ chính phủ dân sự do phương Tây hậu thuẫn của Afghanistan. Việc thu hút vốn tư nhân sẽ còn khó khăn hơn hiện nay, đặc biệt khi nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu đang tuân theo các tiêu chuẩn quản trị, xã hội và môi trường ngày càng cao.
Khan chia sẻ: "Ai sẽ đầu tư vào Afghanistan khi trước đây họ không sẵn sàng đầu tư? Các nhà đầu tư tư nhân sẽ không mạo hiểm”.
Các hạn chế của Mỹ cũng sẽ là một thách thức. Taliban chưa được Mỹ chính thức chỉ định là Tổ chức khủng bố nước ngoài. Tuy nhiên, Bộ Tài chính Mỹ đã đưa nhóm này vào danh sách những kẻ khủng bố toàn cầu được chỉ định đặc biệt và danh sách quốc gia được chỉ định đặc biệt.
Cơ hội cho Trung Quốc?
Các dự án do nhà nước hậu thuẫn một phần do các yếu tố địa chính trị có thể là một câu chuyện khác. Trung Quốc, quốc gia đứng đầu thế giới về khai thác đất hiếm cho biết họ đã "duy trì liên lạc với Taliban”.
Nếu Trung Quốc tham gia, Schoonover cho biết sẽ có những lo ngại về tính bền vững của các dự án khai thác do Trung Quốc kiểm soát.
Ông nói: “Khi hoạt động khai thác không được thực hiện cẩn thận, nó có thể tàn phá sinh thái, gây hại cho một số bộ phận dân cư không có nhiều tiếng nói”.
Tuy nhiên việc Bắc Kinh hợp tác liên doanh với Taliban cũng không hề đơn giản khi tình hình bất ổn vẫn đang diễn ra và Trung Quốc vẫn còn nhiều khu vực khác cần quan tâm.
Howard Klein, đối tác của RK Equity chuyên tư vấn cho các nhà đầu tư về lithium chia sẻ: “Tôi tin rằng Trung Quốc sẽ ưu tiên các khu vực địa lý mới nổi/biên giới khác trước Afghanistan hiện do Taliban lãnh đạo”.
Nguồn: CNN
