The Storm Riders
Writer
Công ty con Sony Storage Media Solutions của Sony cùng Sony Marketing đã thông báo vào tháng 1 năm 2025 rằng họ sẽ ngừng sản xuất đĩa Blu-ray, đĩa MiniDisc, đĩa MD Data và băng MiniDV, theo thông báo chính thức từ Sony. Quyết định này áp dụng cho các sản phẩm ghi dữ liệu thương mại, gồm cả đĩa Blu-ray dùng để lưu trữ phim, âm nhạc và dữ liệu cá nhân, đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên mà Sony từng tiên phong với việc phát triển định dạng Blu-ray vào năm 2006. Mặc dù Sony không nêu rõ thời điểm chính xác ngừng sản xuất, thông báo này phù hợp với xu hướng giảm mạnh nhu cầu đĩa quang trong thập kỷ qua. Quyết định này phản ánh sự thay đổi lớn trong cách người tiêu dùng tiếp cận nội dung giải trí.
Theo báo cáo “Quy Mô Thị Trường Phần mềm Video và Xu hướng Người dùng 2023” của Hiệp hội Phần mềm Video Nhật Bản (JVA), tổng thị trường phần mềm video tại Nhật Bản đạt khoảng 55 tỷ USD vào năm 2023, nhưng thị trường bán lẻ (bao gồm DVD và Blu-ray) chỉ chiếm 1.715 tỷ yên trong 8.123 tỷ yên đó. Kể cả khi cộng thêm thị trường cho thuê, tổng cộng chỉ đạt 2.132 tỷ yên tương đương 1/4 thị trường tổng thể, theo JVA. Con số này cho thấy sự suy giảm đáng kể so với thời kỳ đỉnh cao của đĩa quang vào những năm 2000, khi Blu-ray và DVD thống trị ngành giải trí gia đình. Dù thị trường đĩa vật lý chưa hoàn toàn biến mất, nhu cầu giảm mạnh do người tiêu dùng chuyển sang các dịch vụ phát trực tuyến tiện lợi hơn. Một nguồn từ The Japan Times cho biết doanh số Blu-ray tại Nhật Bản giảm 12% mỗi năm từ năm 2018 đến 2023, trong khi DVD giảm 15%.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc ngừng sản xuất đĩa Blu-ray là sự phổ biến của các dịch vụ phát video trực tuyến như Netflix, Amazon Prime Video và Disney+, theo JVA. Báo cáo JVA cho biết thị trường phát trực tuyến tại Nhật Bản tăng từ 597 tỷ yên năm 2013 lên 5.991 tỷ yên năm 2023, gấp hơn 10 lần trong một thập kỷ, vượt qua thị trường bán lẻ và cho thuê từ năm 2020. Các nền tảng này cung cấp hàng nghìn bộ phim, chương trình truyền hình, anime với mức phí thuê bao hàng tháng từ 990 yên (Netflix Basic) đến 2.480 yên (Disney+ Premium), thấp hơn nhiều so với giá một đĩa Blu-ray (thường từ 4.000 đến 8.000 yên). Một báo cáo từ J.D. Power Japan cho biết 73% người Nhật biết đến các dịch vụ phát trực tuyến, cao hơn so với âm nhạc (67%) và sách điện tử (62%), phản ánh mức độ thâm nhập sâu rộng.
Các dịch vụ phát trực tuyến hoạt động theo mô hình thuê bao (subscription), cho phép người dùng truy cập hàng nghìn nội dung với chi phí cố định hàng tháng khiến chúng hấp dẫn hơn so với việc mua hoặc thuê đĩa Blu-ray. Ví dụ, Netflix cung cấp gói Standard (1.490 yên/tháng) với nội dung 4K, trong khi Amazon Prime Video (600 yên/tháng) kết hợp phát trực tuyến với dịch vụ giao hàng. Disney+ (990–2.480 yên/tháng) thu hút người hâm mộ anime và phim Marvel, còn U-NEXT (2.189 yên/tháng) nổi bật với thư viện anime Nhật Bản. Các dịch vụ này thường có bản dùng thử miễn phí hoặc gói giá rẻ giúp người dùng dễ dàng thử nghiệm. Một nguồn từ Forbes Japan cho biết sự đa dạng nội dung, từ phim Hollywood đến anime Nhật Bản cùng với khả năng xem trên nhiều thiết bị, đã khiến phát trực tuyến trở thành lựa chọn ưu tiên của 60% người Nhật dưới 40 tuổi, theo Forbes Japan. Dịch vụ phát trực tuyến “đáp ứng nhu cầu tức thì” của người tiêu dùng trong khi Blu-ray yêu cầu không gian lưu trữ và chi phí cao hơn.
Mặc dù nhu cầu giảm, Blu-ray vẫn duy trì sức hút với một nhóm người dùng ngách, đặc biệt là người hâm mộ anime, phim nghệ thuật, những người yêu thích chất lượng hình ảnh và âm thanh cao cấp. Đĩa Blu-ray cung cấp độ phân giải 4K UHD, âm thanh Dolby Atmos, nội dung đặc biệt (như cảnh hậu trường, bình luận đạo diễn) mà nhiều dịch vụ phát trực tuyến không có. Tại Nhật Bản, các bộ sưu tập Blu-ray anime như “Demon Slayer” hoặc “Jujutsu Kaisen” thường đi kèm vật phẩm giới hạn và sách nghệ thuật, thu hút người hâm mộ sưu tầm. Một báo cáo từ Anime News Network cho biết doanh số Blu-ray anime chiếm 40% thị trường đĩa vật lý tại Nhật Bản năm 2023, các tựa phim như “Suzume” bán được 50.000 bản. Tuy nhiên, số lượng này không đủ để duy trì sản xuất quy mô lớn, đặc biệt khi chi phí sản xuất đĩa tăng do giá nguyên liệu. Blu-ray sẽ “sống sót trong thị trường ngách” nhờ người hâm mộ trung thành, nhưng không thể cạnh tranh với sự tiện lợi của phát trực tuyến.
Việc Sony ngừng sản xuất đĩa Blu-ray đánh dấu sự chuyển dịch của ngành công nghiệp giải trí sang nền tảng số hóa, nhưng cũng đặt ra thách thức cho các nhà sản xuất nội dung và thiết bị. Các công ty như Panasonic và Pioneer vốn sản xuất đầu phát Blu-ray sẽ khai tử dần danh mục này. Đồng thời, các nhà sản xuất phim và anime cần cân nhắc giữa việc phát hành đĩa vật lý cho người hâm mộ sưu tầm và tối ưu hóa nội dung cho nền tảng trực tuyến. Một nguồn từ The Japan Times cho biết các studio anime Nhật Bản đang tăng cường hợp tác với Netflix và Crunchyroll để phát hành nội dung độc quyền, nhưng vẫn duy trì phiên bản Blu-ray giới hạn để đáp ứng nhu cầu sưu tầm. Về cơ hội, sự chuyển dịch này thúc đẩy đầu tư vào công nghệ phát trực tuyến, như video 8K và âm thanh không gian.
Theo báo cáo “Quy Mô Thị Trường Phần mềm Video và Xu hướng Người dùng 2023” của Hiệp hội Phần mềm Video Nhật Bản (JVA), tổng thị trường phần mềm video tại Nhật Bản đạt khoảng 55 tỷ USD vào năm 2023, nhưng thị trường bán lẻ (bao gồm DVD và Blu-ray) chỉ chiếm 1.715 tỷ yên trong 8.123 tỷ yên đó. Kể cả khi cộng thêm thị trường cho thuê, tổng cộng chỉ đạt 2.132 tỷ yên tương đương 1/4 thị trường tổng thể, theo JVA. Con số này cho thấy sự suy giảm đáng kể so với thời kỳ đỉnh cao của đĩa quang vào những năm 2000, khi Blu-ray và DVD thống trị ngành giải trí gia đình. Dù thị trường đĩa vật lý chưa hoàn toàn biến mất, nhu cầu giảm mạnh do người tiêu dùng chuyển sang các dịch vụ phát trực tuyến tiện lợi hơn. Một nguồn từ The Japan Times cho biết doanh số Blu-ray tại Nhật Bản giảm 12% mỗi năm từ năm 2018 đến 2023, trong khi DVD giảm 15%.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc ngừng sản xuất đĩa Blu-ray là sự phổ biến của các dịch vụ phát video trực tuyến như Netflix, Amazon Prime Video và Disney+, theo JVA. Báo cáo JVA cho biết thị trường phát trực tuyến tại Nhật Bản tăng từ 597 tỷ yên năm 2013 lên 5.991 tỷ yên năm 2023, gấp hơn 10 lần trong một thập kỷ, vượt qua thị trường bán lẻ và cho thuê từ năm 2020. Các nền tảng này cung cấp hàng nghìn bộ phim, chương trình truyền hình, anime với mức phí thuê bao hàng tháng từ 990 yên (Netflix Basic) đến 2.480 yên (Disney+ Premium), thấp hơn nhiều so với giá một đĩa Blu-ray (thường từ 4.000 đến 8.000 yên). Một báo cáo từ J.D. Power Japan cho biết 73% người Nhật biết đến các dịch vụ phát trực tuyến, cao hơn so với âm nhạc (67%) và sách điện tử (62%), phản ánh mức độ thâm nhập sâu rộng.
Các dịch vụ phát trực tuyến hoạt động theo mô hình thuê bao (subscription), cho phép người dùng truy cập hàng nghìn nội dung với chi phí cố định hàng tháng khiến chúng hấp dẫn hơn so với việc mua hoặc thuê đĩa Blu-ray. Ví dụ, Netflix cung cấp gói Standard (1.490 yên/tháng) với nội dung 4K, trong khi Amazon Prime Video (600 yên/tháng) kết hợp phát trực tuyến với dịch vụ giao hàng. Disney+ (990–2.480 yên/tháng) thu hút người hâm mộ anime và phim Marvel, còn U-NEXT (2.189 yên/tháng) nổi bật với thư viện anime Nhật Bản. Các dịch vụ này thường có bản dùng thử miễn phí hoặc gói giá rẻ giúp người dùng dễ dàng thử nghiệm. Một nguồn từ Forbes Japan cho biết sự đa dạng nội dung, từ phim Hollywood đến anime Nhật Bản cùng với khả năng xem trên nhiều thiết bị, đã khiến phát trực tuyến trở thành lựa chọn ưu tiên của 60% người Nhật dưới 40 tuổi, theo Forbes Japan. Dịch vụ phát trực tuyến “đáp ứng nhu cầu tức thì” của người tiêu dùng trong khi Blu-ray yêu cầu không gian lưu trữ và chi phí cao hơn.
Mặc dù nhu cầu giảm, Blu-ray vẫn duy trì sức hút với một nhóm người dùng ngách, đặc biệt là người hâm mộ anime, phim nghệ thuật, những người yêu thích chất lượng hình ảnh và âm thanh cao cấp. Đĩa Blu-ray cung cấp độ phân giải 4K UHD, âm thanh Dolby Atmos, nội dung đặc biệt (như cảnh hậu trường, bình luận đạo diễn) mà nhiều dịch vụ phát trực tuyến không có. Tại Nhật Bản, các bộ sưu tập Blu-ray anime như “Demon Slayer” hoặc “Jujutsu Kaisen” thường đi kèm vật phẩm giới hạn và sách nghệ thuật, thu hút người hâm mộ sưu tầm. Một báo cáo từ Anime News Network cho biết doanh số Blu-ray anime chiếm 40% thị trường đĩa vật lý tại Nhật Bản năm 2023, các tựa phim như “Suzume” bán được 50.000 bản. Tuy nhiên, số lượng này không đủ để duy trì sản xuất quy mô lớn, đặc biệt khi chi phí sản xuất đĩa tăng do giá nguyên liệu. Blu-ray sẽ “sống sót trong thị trường ngách” nhờ người hâm mộ trung thành, nhưng không thể cạnh tranh với sự tiện lợi của phát trực tuyến.
Việc Sony ngừng sản xuất đĩa Blu-ray đánh dấu sự chuyển dịch của ngành công nghiệp giải trí sang nền tảng số hóa, nhưng cũng đặt ra thách thức cho các nhà sản xuất nội dung và thiết bị. Các công ty như Panasonic và Pioneer vốn sản xuất đầu phát Blu-ray sẽ khai tử dần danh mục này. Đồng thời, các nhà sản xuất phim và anime cần cân nhắc giữa việc phát hành đĩa vật lý cho người hâm mộ sưu tầm và tối ưu hóa nội dung cho nền tảng trực tuyến. Một nguồn từ The Japan Times cho biết các studio anime Nhật Bản đang tăng cường hợp tác với Netflix và Crunchyroll để phát hành nội dung độc quyền, nhưng vẫn duy trì phiên bản Blu-ray giới hạn để đáp ứng nhu cầu sưu tầm. Về cơ hội, sự chuyển dịch này thúc đẩy đầu tư vào công nghệ phát trực tuyến, như video 8K và âm thanh không gian.
