Hãy tưởng tượng một tình huống: một trọng tài lao động nhập thông tin như biên bản tranh chấp, đánh giá sức khỏe làm việc và mức độ thương tích do tai nạn lao động để kiểm tra xem có thiếu sót dữ liệu nào quan trọng không. Sau đó, một nhân viên trí tuệ kỹ thuật số AI nhanh chóng tạo ra bản thảo đầu tiên của phán quyết trọng tài lao động. Công việc mà trước đây mất nửa ngày để hoàn thành giờ đây chỉ cần vài phút nhờ AI.
Ở một thành phố khác, một người muốn làm tài xế cho dịch vụ gọi xe trực tuyến Didi không biết cách nộp đơn xin cấp phép từ chính quyền địa phương. Anh ta chỉ cần gõ “Tôi muốn lái Didi” vào ô tìm kiếm của ứng dụng dịch vụ chính phủ thành phố. Ứng dụng ngay lập tức hiểu ý, hiển thị thông tin liên quan về “Giấy phép kinh doanh lái xe taxi trực tuyến”, kèm theo hướng dẫn chi tiết và điều kiện cấp phép. Người tài xế không cần hỏi han khắp nơi, chỉ cần làm theo từng bước trên ứng dụng.
Đây là những ví dụ điển hình của xu hướng “AI + dịch vụ chính phủ” đang diễn ra tại Trung Quốc. Theo thống kê từ China News Weekly, 31 tỉnh, khu tự trị và thành phố trực thuộc trung ương đã triển khai mô hình này.
Trước đó, sự kiện ra mắt 70 nhân viên trí tuệ kỹ thuật số AI tại quận Phúc Điền (Fú-tián), thành phố Thâm Quyến (Shēn-zhèn) đã thu hút sự chú ý lớn. Chủ đề “công chức AI” từng trở thành từ khóa tìm kiếm nóng, kéo theo cuộc tranh luận sôi nổi: Liệu AI có thay thế hoàn toàn công chức con người?
La Canh Bưu (Luó Gēng-biāo), Giám đốc Cục Chính trị và Kỹ thuật số quận Phúc Điền, chia sẻ với China News Weekly rằng nhân viên AI đóng vai trò trợ lý cho công chức, hỗ trợ quản lý công việc và cung cấp dịch vụ công tại nơi làm việc. Ông nhấn mạnh AI không thể tự đưa ra quyết định mà luôn cần một “người giám hộ” con người chịu trách nhiệm giám sát và hướng dẫn.
Các chuyên gia nhận định Trung Quốc hiện là một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới về đổi mới công nghệ AI và ứng dụng thực tế. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề về đạo đức và an ninh cần được thảo luận thêm.
“AI + Dịch vụ chính phủ” được áp dụng như thế nào?
Tại Thâm Quyến, nền tảng “Dư luận Nhanh” (Public Opinion Express) tổng hợp các phản ánh từ người dân và doanh nghiệp qua các kênh như đường dây nóng 12345, đường dây nóng của thị trưởng hay quận trưởng. La Canh Bưu cho biết: “Trước đây, mỗi đơn vị phải tự tay tổng hợp số lượng khiếu nại, báo cáo sự cố từ doanh nghiệp và thống kê vấn đề được giải quyết mỗi ngày, rồi phân tích để viết báo cáo tâm lý công chúng. Quá trình này mất nửa ngày.” Giờ đây, nhờ AI, vào 12 giờ trưa mỗi ngày, hệ thống tự động tạo báo cáo 24 giờ trước đó, liệt kê các khiếu nại đã xảy ra, đã giải quyết, đang xử lý hay chưa xử lý.
Dù là tạo báo cáo nhanh từ Nhân dân Nhật báo hay phán quyết trọng tài lao động như đã đề cập, đây đều là kết quả từ 70 nhân viên AI tại quận Phúc Điền, với tổng cộng 240 kịch bản ứng dụng thuộc 11 hạng mục dịch vụ chính phủ. Đây là mô hình tiên phong trong “AI + dịch vụ chính phủ”, hướng tới hỗ trợ quản lý đô thị, xử lý khẩn cấp, soạn thảo văn bản, xúc tiến đầu tư… nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hành chính.
Một nhóm kịch bản khác tập trung vào phục vụ công dân, như Hỏi đáp thông minh, dịch vụ khách hàng tự động hay tiếp nhận ý kiến qua đường dây nóng 12345, giúp giải quyết nhu cầu của người dân nhanh chóng và toàn diện hơn. Ví dụ, trường hợp người đăng ký kinh doanh taxi trực tuyến tại Nam Xương (Nán-chāng) là một ứng dụng điển hình.
Chu Hiền (Zhū Xián), Trưởng bộ phận Quản lý Dịch vụ Chính phủ của Cục Kỹ thuật số Nam Xương, cho biết AI hiện chủ yếu hỗ trợ Hỏi đáp thông minh cho doanh nghiệp và người dân. Các câu hỏi phổ biến như chuyển giao an sinh xã hội giữa các khu vực hay sử dụng quỹ dự phòng đều được AI trả lời chính xác. Cục còn thiết kế ô tìm kiếm thông minh, chuyển đổi ngôn ngữ đời thường thành thuật ngữ chuyên môn để cung cấp thông tin chính xác.
Ngoài ra, các thành phố như Thiên Tân (Tiān-jīn), Quảng Châu (Guǎng-zhōu), Nam Ninh (Nán-níng), Sơn Tây (Shān-xī), Mai Châu (Méi-zhōu), Hô Hòa Hạo Đặc (Hū-hé-hào-tè) cũng đã tích hợp đường dây nóng 12345 với nền tảng AI DeepSeek.
Tại Sơn Vĩ (Shàn-wěi), Lý Quân Dân (Lǐ Jūn-mín), lãnh đạo bộ phận dịch vụ chính phủ của Cục Kỹ thuật số, cho biết AI hỗ trợ hiểu ý định thông minh, điền biểu mẫu tự động, phân loại khiếu nại và khai thác tri thức. Chẳng hạn, với “hiểu ý định thông minh”, hơn 70% yêu cầu tư vấn trước đây cần nhân viên tra cứu thủ công, giờ đây AI tự động xác định ý định và trả lời nhanh dựa trên cơ sở dữ liệu.
Hệ thống tư pháp cũng bắt đầu ứng dụng AI. Viện Kiểm sát quận Hồng Sơn (Hóng-shān), thành phố Vũ Hán (Wǔ-hàn), là đơn vị thí điểm của tỉnh Hồ Bắc (Hú-běi) sử dụng mô hình DeepSeek. Điền Lôi (Tián Léi), người phụ trách, cho biết họ đã phát triển các kịch bản như phân tích quy tắc xét xử, tạo tài liệu đơn giản, tra cứu luật và giới thiệu bằng chứng. Trong tương lai, Viện dự kiến xây dựng hệ thống tự động hóa phân tích bằng chứng và đối sánh pháp luật.
Nâng cao năng suất nhờ công nghệ
Dù “AI + dịch vụ chính phủ” mới nổi gần đây, từ năm 2023, các thành phố như Hàng Châu (Háng-zhōu) và Thâm Quyến đã tiên phong ứng dụng AI trong quản lý hành chính. Tháng 4/2023, quận Tây Hồ (Xī-hú) của Hàng Châu hợp tác với Alibaba Cloud ra mắt trợ lý AI “Tây Tiểu Phúc” (Xī-xiǎo-fú), giúp doanh nghiệp nhận phản hồi nhanh. Tháng 7/2023, quận Phúc Điền và Huawei ra mắt “Tiểu Phúc” (Xiǎo-fú), trợ lý chính phủ thông minh dựa trên mô hình Pangu.
Hồ Vĩ (Hú Wěi), CEO Công ty Công nghệ Thông tin Talent Thâm Quyến, cho biết dự án nhân viên AI tại Phúc Điền bắt đầu từ tháng 4-5/2023 và chính thức triển khai vào tháng 7, với quá trình phát triển gần hai năm. Hiện tại, phiên bản 2.0 dựa trên DeepSeek đã được áp dụng.
La Canh Bưu giải thích đây là mô hình hợp tác: “Chúng tôi cung cấp sức mạnh tính toán, công ty phát triển phần mềm triển khai mô hình. Kết quả đáp ứng nhu cầu chính phủ, thuộc sở hữu trí tuệ chung, chi phí thấp nhờ mua dịch vụ.” Doanh nghiệp cũng hưởng lợi từ các kịch bản thực tế để nghiên cứu và phát triển.
Nhu cầu nâng cao hiệu quả cũng thúc đẩy việc ứng dụng AI. Lý Quân Dân cho biết tại Sơn Vĩ, đường dây nóng 12345 tăng từ 400-500 lên hàng nghìn cuộc gọi mỗi ngày, nhưng nhân sự không tăng. Kết nối với DeepSeek giúp giảm áp lực và tăng hiệu quả.
Tại Thâm Quyến, với dân số thường trú gần 18 triệu nhưng công chức chỉ đủ cho 6 triệu dân đăng ký, khối lượng công việc rất lớn. Lý Tiểu Minh (Lǐ Xiǎo-míng), Trưởng bộ phận Quản lý Tài nguyên Dữ liệu quận Phúc Điền, nhấn mạnh: “Công chức quá tải, chúng tôi phải dựa vào công nghệ để tăng năng suất.”
Ở một thành phố khác, một người muốn làm tài xế cho dịch vụ gọi xe trực tuyến Didi không biết cách nộp đơn xin cấp phép từ chính quyền địa phương. Anh ta chỉ cần gõ “Tôi muốn lái Didi” vào ô tìm kiếm của ứng dụng dịch vụ chính phủ thành phố. Ứng dụng ngay lập tức hiểu ý, hiển thị thông tin liên quan về “Giấy phép kinh doanh lái xe taxi trực tuyến”, kèm theo hướng dẫn chi tiết và điều kiện cấp phép. Người tài xế không cần hỏi han khắp nơi, chỉ cần làm theo từng bước trên ứng dụng.
Đây là những ví dụ điển hình của xu hướng “AI + dịch vụ chính phủ” đang diễn ra tại Trung Quốc. Theo thống kê từ China News Weekly, 31 tỉnh, khu tự trị và thành phố trực thuộc trung ương đã triển khai mô hình này.
Trước đó, sự kiện ra mắt 70 nhân viên trí tuệ kỹ thuật số AI tại quận Phúc Điền (Fú-tián), thành phố Thâm Quyến (Shēn-zhèn) đã thu hút sự chú ý lớn. Chủ đề “công chức AI” từng trở thành từ khóa tìm kiếm nóng, kéo theo cuộc tranh luận sôi nổi: Liệu AI có thay thế hoàn toàn công chức con người?
La Canh Bưu (Luó Gēng-biāo), Giám đốc Cục Chính trị và Kỹ thuật số quận Phúc Điền, chia sẻ với China News Weekly rằng nhân viên AI đóng vai trò trợ lý cho công chức, hỗ trợ quản lý công việc và cung cấp dịch vụ công tại nơi làm việc. Ông nhấn mạnh AI không thể tự đưa ra quyết định mà luôn cần một “người giám hộ” con người chịu trách nhiệm giám sát và hướng dẫn.
Các chuyên gia nhận định Trung Quốc hiện là một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới về đổi mới công nghệ AI và ứng dụng thực tế. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề về đạo đức và an ninh cần được thảo luận thêm.
“AI + Dịch vụ chính phủ” được áp dụng như thế nào?
Tại Thâm Quyến, nền tảng “Dư luận Nhanh” (Public Opinion Express) tổng hợp các phản ánh từ người dân và doanh nghiệp qua các kênh như đường dây nóng 12345, đường dây nóng của thị trưởng hay quận trưởng. La Canh Bưu cho biết: “Trước đây, mỗi đơn vị phải tự tay tổng hợp số lượng khiếu nại, báo cáo sự cố từ doanh nghiệp và thống kê vấn đề được giải quyết mỗi ngày, rồi phân tích để viết báo cáo tâm lý công chúng. Quá trình này mất nửa ngày.” Giờ đây, nhờ AI, vào 12 giờ trưa mỗi ngày, hệ thống tự động tạo báo cáo 24 giờ trước đó, liệt kê các khiếu nại đã xảy ra, đã giải quyết, đang xử lý hay chưa xử lý.
Dù là tạo báo cáo nhanh từ Nhân dân Nhật báo hay phán quyết trọng tài lao động như đã đề cập, đây đều là kết quả từ 70 nhân viên AI tại quận Phúc Điền, với tổng cộng 240 kịch bản ứng dụng thuộc 11 hạng mục dịch vụ chính phủ. Đây là mô hình tiên phong trong “AI + dịch vụ chính phủ”, hướng tới hỗ trợ quản lý đô thị, xử lý khẩn cấp, soạn thảo văn bản, xúc tiến đầu tư… nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hành chính.
Một nhóm kịch bản khác tập trung vào phục vụ công dân, như Hỏi đáp thông minh, dịch vụ khách hàng tự động hay tiếp nhận ý kiến qua đường dây nóng 12345, giúp giải quyết nhu cầu của người dân nhanh chóng và toàn diện hơn. Ví dụ, trường hợp người đăng ký kinh doanh taxi trực tuyến tại Nam Xương (Nán-chāng) là một ứng dụng điển hình.
Chu Hiền (Zhū Xián), Trưởng bộ phận Quản lý Dịch vụ Chính phủ của Cục Kỹ thuật số Nam Xương, cho biết AI hiện chủ yếu hỗ trợ Hỏi đáp thông minh cho doanh nghiệp và người dân. Các câu hỏi phổ biến như chuyển giao an sinh xã hội giữa các khu vực hay sử dụng quỹ dự phòng đều được AI trả lời chính xác. Cục còn thiết kế ô tìm kiếm thông minh, chuyển đổi ngôn ngữ đời thường thành thuật ngữ chuyên môn để cung cấp thông tin chính xác.
Ngoài ra, các thành phố như Thiên Tân (Tiān-jīn), Quảng Châu (Guǎng-zhōu), Nam Ninh (Nán-níng), Sơn Tây (Shān-xī), Mai Châu (Méi-zhōu), Hô Hòa Hạo Đặc (Hū-hé-hào-tè) cũng đã tích hợp đường dây nóng 12345 với nền tảng AI DeepSeek.
Tại Sơn Vĩ (Shàn-wěi), Lý Quân Dân (Lǐ Jūn-mín), lãnh đạo bộ phận dịch vụ chính phủ của Cục Kỹ thuật số, cho biết AI hỗ trợ hiểu ý định thông minh, điền biểu mẫu tự động, phân loại khiếu nại và khai thác tri thức. Chẳng hạn, với “hiểu ý định thông minh”, hơn 70% yêu cầu tư vấn trước đây cần nhân viên tra cứu thủ công, giờ đây AI tự động xác định ý định và trả lời nhanh dựa trên cơ sở dữ liệu.
Hệ thống tư pháp cũng bắt đầu ứng dụng AI. Viện Kiểm sát quận Hồng Sơn (Hóng-shān), thành phố Vũ Hán (Wǔ-hàn), là đơn vị thí điểm của tỉnh Hồ Bắc (Hú-běi) sử dụng mô hình DeepSeek. Điền Lôi (Tián Léi), người phụ trách, cho biết họ đã phát triển các kịch bản như phân tích quy tắc xét xử, tạo tài liệu đơn giản, tra cứu luật và giới thiệu bằng chứng. Trong tương lai, Viện dự kiến xây dựng hệ thống tự động hóa phân tích bằng chứng và đối sánh pháp luật.
Nâng cao năng suất nhờ công nghệ
Dù “AI + dịch vụ chính phủ” mới nổi gần đây, từ năm 2023, các thành phố như Hàng Châu (Háng-zhōu) và Thâm Quyến đã tiên phong ứng dụng AI trong quản lý hành chính. Tháng 4/2023, quận Tây Hồ (Xī-hú) của Hàng Châu hợp tác với Alibaba Cloud ra mắt trợ lý AI “Tây Tiểu Phúc” (Xī-xiǎo-fú), giúp doanh nghiệp nhận phản hồi nhanh. Tháng 7/2023, quận Phúc Điền và Huawei ra mắt “Tiểu Phúc” (Xiǎo-fú), trợ lý chính phủ thông minh dựa trên mô hình Pangu.
Hồ Vĩ (Hú Wěi), CEO Công ty Công nghệ Thông tin Talent Thâm Quyến, cho biết dự án nhân viên AI tại Phúc Điền bắt đầu từ tháng 4-5/2023 và chính thức triển khai vào tháng 7, với quá trình phát triển gần hai năm. Hiện tại, phiên bản 2.0 dựa trên DeepSeek đã được áp dụng.
La Canh Bưu giải thích đây là mô hình hợp tác: “Chúng tôi cung cấp sức mạnh tính toán, công ty phát triển phần mềm triển khai mô hình. Kết quả đáp ứng nhu cầu chính phủ, thuộc sở hữu trí tuệ chung, chi phí thấp nhờ mua dịch vụ.” Doanh nghiệp cũng hưởng lợi từ các kịch bản thực tế để nghiên cứu và phát triển.
Nhu cầu nâng cao hiệu quả cũng thúc đẩy việc ứng dụng AI. Lý Quân Dân cho biết tại Sơn Vĩ, đường dây nóng 12345 tăng từ 400-500 lên hàng nghìn cuộc gọi mỗi ngày, nhưng nhân sự không tăng. Kết nối với DeepSeek giúp giảm áp lực và tăng hiệu quả.
Tại Thâm Quyến, với dân số thường trú gần 18 triệu nhưng công chức chỉ đủ cho 6 triệu dân đăng ký, khối lượng công việc rất lớn. Lý Tiểu Minh (Lǐ Xiǎo-míng), Trưởng bộ phận Quản lý Tài nguyên Dữ liệu quận Phúc Điền, nhấn mạnh: “Công chức quá tải, chúng tôi phải dựa vào công nghệ để tăng năng suất.”
