thuha19051234
Pearl
Ngoài những triệu chứng phổ biến ở những người mắc Covid như mất vị giác hay khứu giác, virus SARS-COV-2 còn làm ảnh hưởng đến cả những cơ quan khác trên cơ thể, điển hình là mắt và tai. Mắt đỏ, nhạy cảm với ánh sáng tai ù, khó nghe hơn, viêm kết mạc hay hoa mắt chóng mặt đều đã xuất hiện trên những bệnh nhân Covid.
Theo dữ liệu thống kê mới nhất, hơn 10% những người bị Covid phát triển một số loại triệu chứng về mắt hoặc tai, và chúng có thể kéo dài lâu hơn chúng ta nghĩ. Những phát hiện của các nhà nghiên cứu khi tìm hiểu cách mà virus xâm nhập vào các giác quan cho biết rằng mọi người cần phải xác định rõ các dấu hiệu cảnh báo về bệnh, mở rộng phạm vi của chúng để đi xét nghiệm sớm. Trước đây, thường thì chúng ta chỉ bị sốt hoặc mất khả năng vị giác, khứu giác là những triệu chứng đầu tiên của bệnh, tuy nhiên những dấu hiệu khác lạ ở mắt, thính giác, khả năng giữ thăng bằng cũng được xếp vào các cảnh báo sớm của bệnh.
Đã gần 2 năm sau đại dịch, những nghiên cứu mới về ảnh hưởng của Covid đối với mắt và tai mới được phát hiện cũng cho thấy một vấn đề nữa của khoa học và tìm hiểu chi tiết cách virus làm ảnh hưởng đến cơ thể cũng như hệ thần kinh của con người. Lee Gehrke, một nhà sinh học phân tử tại Viện Công nghệ Massachusetts cho biết "Những dữ liệu thực tế và ngày càng tăng này cho thấy Covid gây ra nhiều hậu quả về thần kinh hơn so với những gì chúng ta nghĩ ban đầu."
Điều này cũng không làm cho các nhà khoa học ngạc nhiên bởi trong đợt bùng phát dịch SARS năm 2003, các nhà nghiên cứu từ Singapore đã phát hiện ra loại virus gây bệnh này ở trong nước mắt của bệnh nhân. Còn ở Toronto, những nhân viên y tế không đeo kính bảo vệ mắt có nguy cơ lây nhiễm cao hơn những người có bảo hộ. Tuy nhiên, do các vấn đề nghiêm trọng về hô hấp mà Covid gây ra và chúng ta thường tập trung vào đó, kết hợp với việc các trung tâm nhãn khoa cũng đóng cửa vào thời gian đại dịch, mà các triệu chứng về mắt ban đầu thường bị bỏ qua.
Dữ liệu được thống kê trong khoảng hơn 1 năm đầu tiên của đại dịch Covid cho biết có khoảng 11% những người bị COVID xuất hiện những vấn đề về mắt. Điển hình nhất là viêm kết mạc hay viêm niêm mạc mắt, đồng thời cũng ảnh hưởng đến 89% số còn lại ở mức nhẹ hơn. Báo cáo này được tiến hành bởi các nhà nghiên cứu Iran tiến hành trên 8.219 bệnh nhân COVID qua 38 nghiên cứu.
Các triệu chứng khác ở mắt khác gồm mắt, đỏ, ngứa, nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng và cảm giác có hạt lạ trong mắt. Còn những người dùng máy thở cũng phát triển một loại kích ứng mắt được gọi là chemosis, sưng hoặc phồng màng mắt và mí mắt. Các nghiên cứu cũng cho thấy có khoảng 1/3 số bệnh nhân covid có các vấn đề về mắt, từ những triệu chứng dễ nhận diện và các triệu chứng khác khó xác định hơn. Bác sĩ Bhupendra Patel cùng các đồng nghiệp của ông cũng đang thực hiện một nghiên cứu về việc virus có thể gây viêm ở mô phía sau nhãn cầu mắt.
Shahzad Mian - bác sĩ nhãn khoa tại Đại học Michigan cho biết ông và các đồng nghiệp cũng đã có báo cáo về các dấu hiệu và triệu chứng ở mắt ở gần 10% trong số 400 bệnh nhân nhập viện ở Michigan vào tháng 3 và tháng 4 năm 2020.
Một người mắc Covid có thể thải virus qua nước mắt của họ, kể cả khi họ đã khỏi bệnh. Một trong những bệnh nhân Covid đầu tiên trên thế giới là một phụ nữ 65 tuổi, đi từ Vũ Hán đến Ý vào tháng 1 năm 2020 và nhập viện với tình trạng ho, đau họng và viêm kết mạc ở cả hai mắt. Tình trạng mắt của cô này đã tiến triển tốt hơn khoảng 20 ngày sau đó, nhưng các nhà nghiên cứu đã phát hiện RNA của virus trong miếng gạc mắt của bệnh nhân. Còn ở khu vực Lombardy của Ý, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy SARS-CoV-2 trên bề mặt của mắt ở 52 trong số 91 bệnh nhân nhập viện vào đầu năm 2020, nhưng mẫu test ở dịch mũi của họ lại cho kết quả âm tính.
Các kết quả nghiên cứu cũng xác nhận virus có thể xâm nhập vào cơ thể qua mắt, từ việc dụi mắt hoặc từ nước mắt vào cơ thể. Thử nghiệm trên loài khỉ Rhesus khi các nhà nghiên cứu nhỏ thuốc có chứa SARS-CoV-2 vào mắt khỉ, kết quả là chúng đã bị nhiễm bệnh. Những nghiên cứu này chưa xác định chắc chắn về việc liệu con người có thể bị nhiễm bệnh từ người khác qua đường mắt trên thực tế hay không nhưng chắc chắn virus sẽ phát triển trong mắt và xâm nhập vào mũi rất nhanh.
Bác sĩ Mian cũng nói rằng có tới 6% số người sẽ xuất hiện các triệu chứng ở mắt trước khi có các dấu hiệu khác của COVID. Mắt đỏ hoặc có tình trạng kích ứng có thể là dấu hiệu cho thấy ai đó mắc bệnh, nhất là nếu họ đã có tiền sử tiếp xúc với người bệnh khác hay đi kèm các triệu chứng về hô hấp khác. Và ông nói nếu bạn bị viêm kết mạc ở hiện tại, hãy đi khám để chắc chắn rằng nó không phải là dấu hiệu mắc Covid.
Nhà sinh vật học Lee Gehrke cũng nói rằng việc xác nhận những cơ chế này rất khó khăn vì tai trong là bộ phận rất khó để tiếp cận và nghiên cứu, nó nằm sâu trong phần đầu và những nghiên cứu thử nghiệm ở động vật cũng không giúp ích được nhiều. Chẳng hạn như nghiên cứu ở loài chuột, nó không phải là vật chủ tự nhiên của virus RNA nên nó không được sử dụng khi nghiên cứu dự phòng về sự lây nhiễm SARS-CoV-2.
Gehrke đã hợp tác với các nhà nghiên cứu tại một số phòng thí nghiệm khác để phát triển các mô tai ở người bằng cách dùng đến tế bào gốc. Và với những mô được tạo ra này, nhóm nghiên cứu đã chỉ ra rằng có 2 loại tế bào tai trong có gen tạo ra protein - bao gồm cả các thụ thể ACE-2 - cho phép SARS-CoV-2 xâm nhập vào tế bào.
Báo cáo từ nghiên cứu này đã được xuất bản trên tạp chí Nature vào tháng 10 cho thấy những cơ chế xảy ra bên trong tai của những người bị COVID. Nhóm nghiên cứu đã có thể xác nhận rằng virus đã xâm nhập vào tai trong băng cách nghiên cứu các mô người bị loại bỏ trong phẫu thuật. Những phát hiện này cũng cho thấy nhiều bệnh nhân SARS-CoV-2 có thể bị mất thính giác liên quan do nhiễm trùng các tế bào lông gây ra bởi virus.
Ban đầu các khẳng định theo thời gian các triệu chứng ở mắt và tai của người bệnh sẽ tự thuyên giảm nhưng các nghiên cứu mới nhất cho thấy các triệu chứng này có thể kéo dài ở bệnh nhân kéo theo những hậu quả nghiêm trọng khác. Chẳng hạn khi bệnh nhân vị mất cảm giác ở giác mạc có thể khiến giác mạc bị vỡ, dẫn đến nhiễm trùng, tổn thương giác mạc và xấu nhất là bị mù vĩnh viễn.
Mặc dù những hậu quả về thị giác và thính giác thường ít phổ biến hơn và cũng ít được chú trọng hơn so với việc mất khứu giác và vị giác nhưng các nghiên cứu này đã cho chúng ta thấy một cách nhìn sâu hơn, bất ngờ hơn về cách mà virus SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể. Nghiên cứu cũng chứng minh rằng các giác quan, cơ quan trong cơ thể của chúng ta liên quan chặt chẽ với nhau là tất cả đều là một phần quan trọng của hệ thần kinh.
Nguồn ScientificAmerican
Theo dữ liệu thống kê mới nhất, hơn 10% những người bị Covid phát triển một số loại triệu chứng về mắt hoặc tai, và chúng có thể kéo dài lâu hơn chúng ta nghĩ. Những phát hiện của các nhà nghiên cứu khi tìm hiểu cách mà virus xâm nhập vào các giác quan cho biết rằng mọi người cần phải xác định rõ các dấu hiệu cảnh báo về bệnh, mở rộng phạm vi của chúng để đi xét nghiệm sớm. Trước đây, thường thì chúng ta chỉ bị sốt hoặc mất khả năng vị giác, khứu giác là những triệu chứng đầu tiên của bệnh, tuy nhiên những dấu hiệu khác lạ ở mắt, thính giác, khả năng giữ thăng bằng cũng được xếp vào các cảnh báo sớm của bệnh.
Đã gần 2 năm sau đại dịch, những nghiên cứu mới về ảnh hưởng của Covid đối với mắt và tai mới được phát hiện cũng cho thấy một vấn đề nữa của khoa học và tìm hiểu chi tiết cách virus làm ảnh hưởng đến cơ thể cũng như hệ thần kinh của con người. Lee Gehrke, một nhà sinh học phân tử tại Viện Công nghệ Massachusetts cho biết "Những dữ liệu thực tế và ngày càng tăng này cho thấy Covid gây ra nhiều hậu quả về thần kinh hơn so với những gì chúng ta nghĩ ban đầu."
Nhiều bệnh nhân Covid xuất hiện các vấn đề về mắt
Hãy nhớ lại thời gian khi dịch mới bắt đầu nhen nhóm, một trong những người đầu tiên đã cố gắng cảnh báo đến chúng ta về Covid chính là Li Wenliang - một bác sĩ nhãn khoa Trung Quốc ở Vũ Hán. Một trong những tác giả của nghiên cứu các triệu chứng mắt của COVID - Bhupendra Patel - hiện đang làm việc ở Trung tâm Mắt John A. Moran của Đại học Utah đã nói rằng bác sĩ Li Wenliang có thể đã bị nhiễm virus từ một bệnh nhân tăng nhãn áp không có triệu chứng. Bác sĩ Li qua đời sớm vì bệnh vào 2020, tuy nhiên trường hợp của anh không phải manh mối đầu tiên và duy nhất chứng tỏ mắt có vai trò quan trọng trong việc lây lan virus, những báo cáo trong những ngày đầu của đại dịch đã cho biết mắt bị đỏ là triệu chứng phổ biến của Covid.Điều này cũng không làm cho các nhà khoa học ngạc nhiên bởi trong đợt bùng phát dịch SARS năm 2003, các nhà nghiên cứu từ Singapore đã phát hiện ra loại virus gây bệnh này ở trong nước mắt của bệnh nhân. Còn ở Toronto, những nhân viên y tế không đeo kính bảo vệ mắt có nguy cơ lây nhiễm cao hơn những người có bảo hộ. Tuy nhiên, do các vấn đề nghiêm trọng về hô hấp mà Covid gây ra và chúng ta thường tập trung vào đó, kết hợp với việc các trung tâm nhãn khoa cũng đóng cửa vào thời gian đại dịch, mà các triệu chứng về mắt ban đầu thường bị bỏ qua.
Các triệu chứng khác ở mắt khác gồm mắt, đỏ, ngứa, nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng và cảm giác có hạt lạ trong mắt. Còn những người dùng máy thở cũng phát triển một loại kích ứng mắt được gọi là chemosis, sưng hoặc phồng màng mắt và mí mắt. Các nghiên cứu cũng cho thấy có khoảng 1/3 số bệnh nhân covid có các vấn đề về mắt, từ những triệu chứng dễ nhận diện và các triệu chứng khác khó xác định hơn. Bác sĩ Bhupendra Patel cùng các đồng nghiệp của ông cũng đang thực hiện một nghiên cứu về việc virus có thể gây viêm ở mô phía sau nhãn cầu mắt.
Shahzad Mian - bác sĩ nhãn khoa tại Đại học Michigan cho biết ông và các đồng nghiệp cũng đã có báo cáo về các dấu hiệu và triệu chứng ở mắt ở gần 10% trong số 400 bệnh nhân nhập viện ở Michigan vào tháng 3 và tháng 4 năm 2020.
Một người mắc Covid có thể thải virus qua nước mắt của họ, kể cả khi họ đã khỏi bệnh. Một trong những bệnh nhân Covid đầu tiên trên thế giới là một phụ nữ 65 tuổi, đi từ Vũ Hán đến Ý vào tháng 1 năm 2020 và nhập viện với tình trạng ho, đau họng và viêm kết mạc ở cả hai mắt. Tình trạng mắt của cô này đã tiến triển tốt hơn khoảng 20 ngày sau đó, nhưng các nhà nghiên cứu đã phát hiện RNA của virus trong miếng gạc mắt của bệnh nhân. Còn ở khu vực Lombardy của Ý, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy SARS-CoV-2 trên bề mặt của mắt ở 52 trong số 91 bệnh nhân nhập viện vào đầu năm 2020, nhưng mẫu test ở dịch mũi của họ lại cho kết quả âm tính.
Các kết quả nghiên cứu cũng xác nhận virus có thể xâm nhập vào cơ thể qua mắt, từ việc dụi mắt hoặc từ nước mắt vào cơ thể. Thử nghiệm trên loài khỉ Rhesus khi các nhà nghiên cứu nhỏ thuốc có chứa SARS-CoV-2 vào mắt khỉ, kết quả là chúng đã bị nhiễm bệnh. Những nghiên cứu này chưa xác định chắc chắn về việc liệu con người có thể bị nhiễm bệnh từ người khác qua đường mắt trên thực tế hay không nhưng chắc chắn virus sẽ phát triển trong mắt và xâm nhập vào mũi rất nhanh.
Bác sĩ Mian cũng nói rằng có tới 6% số người sẽ xuất hiện các triệu chứng ở mắt trước khi có các dấu hiệu khác của COVID. Mắt đỏ hoặc có tình trạng kích ứng có thể là dấu hiệu cho thấy ai đó mắc bệnh, nhất là nếu họ đã có tiền sử tiếp xúc với người bệnh khác hay đi kèm các triệu chứng về hô hấp khác. Và ông nói nếu bạn bị viêm kết mạc ở hiện tại, hãy đi khám để chắc chắn rằng nó không phải là dấu hiệu mắc Covid.
Các triệu chứng ở tai
Zahra Jafari, một nhà thính học và khoa học thần kinh nhận thức tại Đại học Lethbridge cho biết những thay đổi về thính giác và sự thăng bằng cũng có thể là dấu hiệu của SARS-CoV-2. Bà cùng các đồng nghiệp của mình đã phát hiện tình trạng chóng mặt ở 12% bệnh nhân COVID, 4,5% bệnh nhân bị ù tai và khoảng 3% bị mất khả năng nghe. Bà cũng đề cập một giả thuyết cho rằng SARS-CoV-2 tạo ra tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể và virus tác động trực tiếp đến hệ thống thính giác của con người bằng cách phá phá vào hàng rào ngăn cách với bộ phận phía trong của tai để tạo ra những chuyển biến xấu ở bệnh nhân.Nhà sinh vật học Lee Gehrke cũng nói rằng việc xác nhận những cơ chế này rất khó khăn vì tai trong là bộ phận rất khó để tiếp cận và nghiên cứu, nó nằm sâu trong phần đầu và những nghiên cứu thử nghiệm ở động vật cũng không giúp ích được nhiều. Chẳng hạn như nghiên cứu ở loài chuột, nó không phải là vật chủ tự nhiên của virus RNA nên nó không được sử dụng khi nghiên cứu dự phòng về sự lây nhiễm SARS-CoV-2.
Báo cáo từ nghiên cứu này đã được xuất bản trên tạp chí Nature vào tháng 10 cho thấy những cơ chế xảy ra bên trong tai của những người bị COVID. Nhóm nghiên cứu đã có thể xác nhận rằng virus đã xâm nhập vào tai trong băng cách nghiên cứu các mô người bị loại bỏ trong phẫu thuật. Những phát hiện này cũng cho thấy nhiều bệnh nhân SARS-CoV-2 có thể bị mất thính giác liên quan do nhiễm trùng các tế bào lông gây ra bởi virus.
Ban đầu các khẳng định theo thời gian các triệu chứng ở mắt và tai của người bệnh sẽ tự thuyên giảm nhưng các nghiên cứu mới nhất cho thấy các triệu chứng này có thể kéo dài ở bệnh nhân kéo theo những hậu quả nghiêm trọng khác. Chẳng hạn khi bệnh nhân vị mất cảm giác ở giác mạc có thể khiến giác mạc bị vỡ, dẫn đến nhiễm trùng, tổn thương giác mạc và xấu nhất là bị mù vĩnh viễn.
Mặc dù những hậu quả về thị giác và thính giác thường ít phổ biến hơn và cũng ít được chú trọng hơn so với việc mất khứu giác và vị giác nhưng các nghiên cứu này đã cho chúng ta thấy một cách nhìn sâu hơn, bất ngờ hơn về cách mà virus SARS-CoV-2 xâm nhập vào cơ thể. Nghiên cứu cũng chứng minh rằng các giác quan, cơ quan trong cơ thể của chúng ta liên quan chặt chẽ với nhau là tất cả đều là một phần quan trọng của hệ thần kinh.
Nguồn ScientificAmerican
