WuKong_top1
Writer
Trong thời đại mà trí tuệ nhân tạo được xem như lời giải cho mọi vấn đề, người ta dễ tin rằng bất cứ sản phẩm nào dán nhãn “AI” đều chứa đựng công nghệ thần kỳ phía sau. Chính niềm tin ấy đã mở đường cho câu chuyện kỳ lạ của Fireflies - một startup từng được định giá đến một tỷ đô nhưng đằng sau nó lại là một bí mật ngã ngửa.
Năm 2017, hai chàng lập trình viên trẻ Sam Udotong và Krish Ramineni ấp ủ giấc mơ xây dựng một công ty chuyển đổi số. Họ giới thiệu Fireflies như một nền tảng ghi chép cuộc họp bằng AI: chỉ cần mời “trợ lý ảo” tham gia, nó sẽ lặng lẽ lắng nghe, hiểu nội dung rồi gửi lại bản ghi chú chỉ sau vài phút. Trong thời buổi họp hành diễn ra liên miên qua Zoom và Google Meet, lời quảng cáo này hấp dẫn đến mức khó từ chối. Các doanh nghiệp nhanh chóng đăng ký và Fireflies dần được chú ý như một sản phẩm “đi trước thời đại”.
Thế nhưng “AI” lúc đó thực sự chưa hề tồn tại.
Sau khi thu hút được khách hàng đầu tiên, Sam và Krish nhận ra họ chưa có đủ kỹ thuật, dữ liệu hay hạ tầng để xây dựng một hệ thống ghi âm - nhận diện - xử lý ngôn ngữ hoàn chỉnh. Nhưng nếu bỏ cuộc, họ sẽ lại thất bại thêm một lần nữa khi nhiều dự án đã phá sản trước đó. Vậy là họ nghĩ ra một giải pháp có phần liều lĩnh: chính họ sẽ giả làm AI.
Mỗi khi khách hàng lên lịch họp và “mời” trợ lý Fireflies, Sam hoặc Krish sẽ âm thầm đăng nhập vào bằng một tài khoản tên “Fred”. Họ ngồi im lặng suốt buổi họp, gõ từng câu từng ý vào máy như một nhân viên ghi chép thời xưa rồi tổng hợp chúng lại thành bản tóm tắt thật nhanh và gửi cho khách hàng chỉ sau khoảng 10 phút. Không thuật toán thông minh, không mô hình học sâu, không máy chủ khổng lồ mà chỉ có hai con người đang cố gắng xoay sở để giấc mơ startup không chết yểu.
Họ làm như vậy hơn 100 cuộc họp liên tục. Nhờ đó, họ có tiền trả tiền nhà, có thời gian điều chỉnh ý tưởng, có thêm dữ liệu để nghiên cứu thật sự và quan trọng nhất giữ được khách hàng. Fireflies bắt đầu phát triển đúng nghĩa rồi mới dần dần xây dựng được công nghệ tự động như những gì họ từng hứa.
Nhưng cái kim trong bọc cũng có ngày lòi ra. Nhiều năm sau, khi Fireflies đã trở thành công ty lớn và được định giá hơn một tỷ đô, Sam bất ngờ chia sẻ câu chuyện này trên LinkedIn. Anh giải thích rằng họ từng “giả làm AI”. Sự thật này ngay lập tức tạo ra tranh cãi dữ dội. Một số người xem đây là sự lừa dối có chủ đích, đặc biệt khi Fireflies từng quảng cáo rằng mình phục vụ hàng trăm tổ chức lớn. Nhưng cũng có người cho rằng đây chỉ là phiên bản hiện đại của “Mechanical Turk” - một chiếc máy đánh cờ giả robot ở thế kỷ 18 nhưng thực chất có người điều khiển bên trong. Trong cả hai trường hợp, cái mọi người muốn thấy không phải là công nghệ thật mà là ảo ảnh về công nghệ.
Điều khiến câu chuyện càng đáng suy ngẫm là Sam còn khẳng định rằng nhiều khách hàng doanh nghiệp lớn thực ra biết hoặc đoán có “người thật trong cuộc họp” nhưng họ không quan tâm. Với họ, điều quan trọng là kết quả công việc được hoàn thành tốt, còn AI hay con người chỉ là hỗ trợ.
Phải chăng điều này phản ánh một thực tế của thị trường công nghệ hiện nay: Đôi khi, thứ được đánh giá cao không phải là giá trị thật mà là sự xuất hiện của giá trị - những lời hứa hào nhoáng, những cụm từ như “tự động hóa”, “trí tuệ nhân tạo”, “đột phá”.
Ở góc độ an ninh mạng, câu chuyện Fireflies cũng đặt ra một vấn đề đáng lo. Người dùng tin rằng họ đang chia sẻ thông tin nhạy cảm như nội dung cuộc họp, bí mật doanh nghiệp... với một hệ thống máy tính “trung gian” nhưng thực tế lại có người lạ nằm vùng nghe lén toàn bộ. Đây có phải lằn ranh mong manh giữa tiện ích công nghệ và rủi ro bảo mật?
Dẫu vậy, Fireflies ngày nay đã trở thành một nền tảng thực sự vận hành bằng AI, không còn cảnh hai nhà sáng lập ngồi nghe lén và ghi chép từng cuộc họp. WhiteHat nghĩ rằng dù mang danh AI hay tự động hóa thì luôn phải phục vụ con người một cách minh bạch và an toàn.
Năm 2017, hai chàng lập trình viên trẻ Sam Udotong và Krish Ramineni ấp ủ giấc mơ xây dựng một công ty chuyển đổi số. Họ giới thiệu Fireflies như một nền tảng ghi chép cuộc họp bằng AI: chỉ cần mời “trợ lý ảo” tham gia, nó sẽ lặng lẽ lắng nghe, hiểu nội dung rồi gửi lại bản ghi chú chỉ sau vài phút. Trong thời buổi họp hành diễn ra liên miên qua Zoom và Google Meet, lời quảng cáo này hấp dẫn đến mức khó từ chối. Các doanh nghiệp nhanh chóng đăng ký và Fireflies dần được chú ý như một sản phẩm “đi trước thời đại”.
Thế nhưng “AI” lúc đó thực sự chưa hề tồn tại.
Sau khi thu hút được khách hàng đầu tiên, Sam và Krish nhận ra họ chưa có đủ kỹ thuật, dữ liệu hay hạ tầng để xây dựng một hệ thống ghi âm - nhận diện - xử lý ngôn ngữ hoàn chỉnh. Nhưng nếu bỏ cuộc, họ sẽ lại thất bại thêm một lần nữa khi nhiều dự án đã phá sản trước đó. Vậy là họ nghĩ ra một giải pháp có phần liều lĩnh: chính họ sẽ giả làm AI.
Mỗi khi khách hàng lên lịch họp và “mời” trợ lý Fireflies, Sam hoặc Krish sẽ âm thầm đăng nhập vào bằng một tài khoản tên “Fred”. Họ ngồi im lặng suốt buổi họp, gõ từng câu từng ý vào máy như một nhân viên ghi chép thời xưa rồi tổng hợp chúng lại thành bản tóm tắt thật nhanh và gửi cho khách hàng chỉ sau khoảng 10 phút. Không thuật toán thông minh, không mô hình học sâu, không máy chủ khổng lồ mà chỉ có hai con người đang cố gắng xoay sở để giấc mơ startup không chết yểu.
Họ làm như vậy hơn 100 cuộc họp liên tục. Nhờ đó, họ có tiền trả tiền nhà, có thời gian điều chỉnh ý tưởng, có thêm dữ liệu để nghiên cứu thật sự và quan trọng nhất giữ được khách hàng. Fireflies bắt đầu phát triển đúng nghĩa rồi mới dần dần xây dựng được công nghệ tự động như những gì họ từng hứa.
Nhưng cái kim trong bọc cũng có ngày lòi ra. Nhiều năm sau, khi Fireflies đã trở thành công ty lớn và được định giá hơn một tỷ đô, Sam bất ngờ chia sẻ câu chuyện này trên LinkedIn. Anh giải thích rằng họ từng “giả làm AI”. Sự thật này ngay lập tức tạo ra tranh cãi dữ dội. Một số người xem đây là sự lừa dối có chủ đích, đặc biệt khi Fireflies từng quảng cáo rằng mình phục vụ hàng trăm tổ chức lớn. Nhưng cũng có người cho rằng đây chỉ là phiên bản hiện đại của “Mechanical Turk” - một chiếc máy đánh cờ giả robot ở thế kỷ 18 nhưng thực chất có người điều khiển bên trong. Trong cả hai trường hợp, cái mọi người muốn thấy không phải là công nghệ thật mà là ảo ảnh về công nghệ.
Điều khiến câu chuyện càng đáng suy ngẫm là Sam còn khẳng định rằng nhiều khách hàng doanh nghiệp lớn thực ra biết hoặc đoán có “người thật trong cuộc họp” nhưng họ không quan tâm. Với họ, điều quan trọng là kết quả công việc được hoàn thành tốt, còn AI hay con người chỉ là hỗ trợ.
Phải chăng điều này phản ánh một thực tế của thị trường công nghệ hiện nay: Đôi khi, thứ được đánh giá cao không phải là giá trị thật mà là sự xuất hiện của giá trị - những lời hứa hào nhoáng, những cụm từ như “tự động hóa”, “trí tuệ nhân tạo”, “đột phá”.
Ở góc độ an ninh mạng, câu chuyện Fireflies cũng đặt ra một vấn đề đáng lo. Người dùng tin rằng họ đang chia sẻ thông tin nhạy cảm như nội dung cuộc họp, bí mật doanh nghiệp... với một hệ thống máy tính “trung gian” nhưng thực tế lại có người lạ nằm vùng nghe lén toàn bộ. Đây có phải lằn ranh mong manh giữa tiện ích công nghệ và rủi ro bảo mật?
Dẫu vậy, Fireflies ngày nay đã trở thành một nền tảng thực sự vận hành bằng AI, không còn cảnh hai nhà sáng lập ngồi nghe lén và ghi chép từng cuộc họp. WhiteHat nghĩ rằng dù mang danh AI hay tự động hóa thì luôn phải phục vụ con người một cách minh bạch và an toàn.
Theo whitehat.vn
Được phối hợp thực hiện bởi các chuyên gia của Bkav,
cộng đồng An ninh mạng Việt Nam WhiteHat
và cộng đồng Khoa học công nghệ VnReview
