Thế Việt
Writer
Boeing đang đối mặt với những thử thách to lớn trong dự án Starliner và có nguy cơ tiếp tục lỗ nặng nếu không sớm hoàn thành. Trong khi đó, SpaceX đã gặt hái thành công với dự án Crew Dragon, vượt xa đối thủ cùng nhận tài trợ từ NASA.
Tháng 8 vừa qua, Boeing công bố khoản lỗ 1,6 tỷ USD cho dự án Starliner – tàu du hành không gian có người lái. Mới đây, báo cáo tài chính quý của Boeing tiếp tục ghi nhận khoản lỗ 125 triệu USD, nguyên nhân do Thử nghiệm Bay có Phi hành đoàn (Crew Flight Test) vẫn chưa hoàn thành, khiến việc đưa phi hành gia vào không gian bị trì hoãn thêm lần nữa. Ban đầu, dự án được đặt mục tiêu hoàn thành vào cuối năm 2017, nhưng tới nay Boeing mới chỉ có thể ấn định ngày thử nghiệm vào 5/6/2024.
Khác với Boeing, SpaceX đã đưa phi hành gia vào quỹ đạo an toàn từ năm 2020 nhờ tàu Crew Dragon, hoàn tất các yêu cầu ban đầu của NASA với sáu chuyến bay phi hành đoàn thành công. Sự chậm trễ từ Boeing khiến NASA phải gia hạn hợp đồng với SpaceX, bổ sung thêm tám chuyến bay khứ hồi đến Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) kéo dài đến cuối thập kỷ này. SpaceX, mặc dù nhận được hợp đồng trị giá tổng cộng 3,1 tỷ USD – thấp hơn Boeing, vẫn duy trì được tiến độ tốt và đáp ứng yêu cầu từ NASA.
Boeing đã ký hợp đồng giá cố định với NASA cho dự án Starliner, đồng nghĩa với việc công ty phải tự chi trả mọi chi phí vượt ngoài dự toán. Lãnh đạo Boeing cho rằng, chính mô hình hợp đồng này đã góp phần làm tăng mức lỗ. Tuy nhiên, Boeing cũng có những hợp đồng giá cố định khác với Bộ Quốc phòng Mỹ trong các dự án máy bay Không Lực Một, máy bay không người lái, máy bay huấn luyện, nhưng các dự án này cũng không mang lại lợi nhuận khả quan.
Boeing hiện vẫn phải đối mặt với hàng loạt lỗi kỹ thuật của Starliner, như rò rỉ khí helium và quá nhiệt động cơ đẩy. NASA hy vọng sẽ sớm giải quyết các vấn đề này để có thể thực hiện chuyến bay thử nghiệm thành công vào cuối năm nay, qua đó mở đường cho chuyến bay vận hành đầu tiên của Starliner – Starliner-1 – vào tháng 2/2025. Tuy nhiên, hồi cuối tháng 7, NASA đã thông báo lùi kế hoạch của Starliner-1 thêm sáu tháng, cho phép Boeing thêm thời gian để xử lý những lỗi phát sinh từ chuyến bay thử nghiệm trước đó.
Nhờ vào mô hình quản lý chi phí và tiến độ hiệu quả, SpaceX không chỉ thành công với Crew Dragon mà còn tiếp tục nhận hợp đồng mới từ NASA, bất chấp mô hình hợp đồng giá cố định. NASA đã áp dụng thành công mô hình này không chỉ với SpaceX mà còn với Blue Origin, công ty hàng không vũ trụ của tỷ phú Jeff Bezos.
Khoản lỗ khổng lồ từ Starliner và những khó khăn kỹ thuật đặt Boeing trước áp lực khắc phục lỗi và đáp ứng kỳ vọng của NASA. Trong khi đó, SpaceX tiếp tục chứng tỏ khả năng đáp ứng tốt hợp đồng với NASA, nắm chắc vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực phát triển tàu vũ trụ thương mại.
Khoản lỗ khổng lồ từ dự án Starliner
Tháng 8 vừa qua, Boeing công bố khoản lỗ 1,6 tỷ USD cho dự án Starliner – tàu du hành không gian có người lái. Mới đây, báo cáo tài chính quý của Boeing tiếp tục ghi nhận khoản lỗ 125 triệu USD, nguyên nhân do Thử nghiệm Bay có Phi hành đoàn (Crew Flight Test) vẫn chưa hoàn thành, khiến việc đưa phi hành gia vào không gian bị trì hoãn thêm lần nữa. Ban đầu, dự án được đặt mục tiêu hoàn thành vào cuối năm 2017, nhưng tới nay Boeing mới chỉ có thể ấn định ngày thử nghiệm vào 5/6/2024.
Khác với Boeing, SpaceX đã đưa phi hành gia vào quỹ đạo an toàn từ năm 2020 nhờ tàu Crew Dragon, hoàn tất các yêu cầu ban đầu của NASA với sáu chuyến bay phi hành đoàn thành công. Sự chậm trễ từ Boeing khiến NASA phải gia hạn hợp đồng với SpaceX, bổ sung thêm tám chuyến bay khứ hồi đến Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) kéo dài đến cuối thập kỷ này. SpaceX, mặc dù nhận được hợp đồng trị giá tổng cộng 3,1 tỷ USD – thấp hơn Boeing, vẫn duy trì được tiến độ tốt và đáp ứng yêu cầu từ NASA.
Áp lực từ hợp đồng giá cố định
Boeing đã ký hợp đồng giá cố định với NASA cho dự án Starliner, đồng nghĩa với việc công ty phải tự chi trả mọi chi phí vượt ngoài dự toán. Lãnh đạo Boeing cho rằng, chính mô hình hợp đồng này đã góp phần làm tăng mức lỗ. Tuy nhiên, Boeing cũng có những hợp đồng giá cố định khác với Bộ Quốc phòng Mỹ trong các dự án máy bay Không Lực Một, máy bay không người lái, máy bay huấn luyện, nhưng các dự án này cũng không mang lại lợi nhuận khả quan.
Boeing hiện vẫn phải đối mặt với hàng loạt lỗi kỹ thuật của Starliner, như rò rỉ khí helium và quá nhiệt động cơ đẩy. NASA hy vọng sẽ sớm giải quyết các vấn đề này để có thể thực hiện chuyến bay thử nghiệm thành công vào cuối năm nay, qua đó mở đường cho chuyến bay vận hành đầu tiên của Starliner – Starliner-1 – vào tháng 2/2025. Tuy nhiên, hồi cuối tháng 7, NASA đã thông báo lùi kế hoạch của Starliner-1 thêm sáu tháng, cho phép Boeing thêm thời gian để xử lý những lỗi phát sinh từ chuyến bay thử nghiệm trước đó.
Nhờ vào mô hình quản lý chi phí và tiến độ hiệu quả, SpaceX không chỉ thành công với Crew Dragon mà còn tiếp tục nhận hợp đồng mới từ NASA, bất chấp mô hình hợp đồng giá cố định. NASA đã áp dụng thành công mô hình này không chỉ với SpaceX mà còn với Blue Origin, công ty hàng không vũ trụ của tỷ phú Jeff Bezos.
Khoản lỗ khổng lồ từ Starliner và những khó khăn kỹ thuật đặt Boeing trước áp lực khắc phục lỗi và đáp ứng kỳ vọng của NASA. Trong khi đó, SpaceX tiếp tục chứng tỏ khả năng đáp ứng tốt hợp đồng với NASA, nắm chắc vị thế dẫn đầu trong lĩnh vực phát triển tàu vũ trụ thương mại.
