"Cuộc chiến" 15 Tỷ USD của Indonesia với Apple và mục tiêu đầy tham vọng phía sau

[Mai Nhung]

Bộ trưởng Công nghiệp Indonesia, ông Agus Gumiwang Kartasasmita, từng đưa ra số liệu cho thấy Apple đã đầu tư hơn 244 tỷ Rupiah (15 tỷ USD) vào cơ sở sản xuất tại một quốc gia láng giềng, trong khi tại Indonesia, khoản đầu tư chỉ dừng lại ở mức 1,5 tỷ Rupiah cho một học viện phát triển.

Đây cũng là lý do Indonesia từ chối khoản đầu tư 100 triệu USD của Apple nhằm dỡ bỏ lệnh cấm bán iPhone 16, vì cho rằng số tiền này không tương xứng. Hiện tại, Apple đang phải đàm phán để nâng con số lên 1 tỷ USD và cam kết xây dựng nhà máy mới.

​

"Non Trẻ" Trong Chuỗi Cung Ứng​

Theo Nikkei Asian Review, Indonesia đang gặp nhiều khó khăn trong việc thuyết phục Apple xây dựng nhà máy sản xuất tại đây, trái ngược với các đối thủ như Samsung hay Oppo đã hiện diện lâu năm. Chuyên gia Sheng Win Chow từ Canalys nhận định, việc gây áp lực lên Apple là một chiến lược đúng đắn, nhưng để xây dựng một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh cần thời gian dài.

Indonesia hiện chỉ có một nhà cung cấp được chứng nhận của Apple, sản xuất các thành phần thụ động, trong khi phần lớn linh kiện vẫn phải nhập khẩu từ Trung Quốc. Vị trí địa lý phân mảnh với nhiều đảo cũng làm giảm tính hiệu quả của chuỗi cung ứng. Chủ tịch Pegatron, ông T.H. Tung, từng thừa nhận việc mở rộng sản xuất tại Indonesia gặp khó khăn chính bởi yếu tố này.

Apple, thay vì chọn Indonesia, đã yêu cầu các nhà cung cấp mở rộng cơ sở tại Việt Nam, Thái Lan và Ấn Độ. Chi phí và thời gian mở rộng sang Indonesia được cho là không khả thi trong ngắn hạn.

Thị Trường và Cạnh Tranh Khu Vực​

Indonesia, với thị phần điện thoại thông minh của Apple chỉ chiếm 1% từ năm 2019-2024, vẫn có tiềm năng lớn nhờ dân số trẻ và thị trường tiêu dùng đang tăng trưởng. Chuyên gia Chow cho rằng, sự phát triển tầng lớp trung lưu có thể thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng. Tuy nhiên, giá bán điện thoại trung bình tại Indonesia chỉ ở mức 167 USD, thấp hơn đáng kể so với Malaysia, Thái Lan và Việt Nam.

Trong khi đó, các quốc gia như Ấn Độ đã thu hút mạnh mẽ đầu tư công nghệ. Apple đã tăng sản lượng iPhone tại Ấn Độ, đồng thời chuyển sản xuất AirPods, iPad và MacBook sang Việt Nam. Microsoft, HP, Dell và Amazon cũng đã đầu tư vào Việt Nam và Thái Lan.

Cơ Hội và Thách Thức​

Oppo là một minh chứng cho khả năng nội địa hóa sản xuất tại Indonesia. Cơ sở của Oppo tại Tangerang, với hơn 1.000 nhân viên, hiện là trung tâm sản xuất điện thoại lớn thứ hai của hãng, sau Ấn Độ. Vivo, Xiaomi, Samsung cũng đã mở nhà máy hoặc hợp tác với các đối tác địa phương. Các thương hiệu này đều tuân thủ quy định 35% linh kiện nội địa để duy trì thị phần.

Trái lại, Apple chưa xây dựng nhà máy hoàn thiện sản phẩm tại Indonesia, thay vào đó tập trung vào phát triển nhân tài thông qua học viện. Tuy nhiên, Indonesia vẫn không hài lòng và đã hoãn cấp phép bán iPhone 16, yêu cầu Apple đầu tư lớn hơn và tăng cường nội địa hóa sản xuất.

Chuyên gia Chiu Shih Fang từ TIER nhận định, các quốc gia ASEAN đều muốn thu hút đầu tư sản xuất giá trị cao hơn, thay vì chỉ là lắp ráp cấp thấp. Mặc dù vậy, câu hỏi lớn vẫn là liệu Indonesia có thể xây dựng một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh trong bối cảnh cạnh tranh khu vực ngày càng khốc liệt.

Dù còn nhiều hạn chế, Indonesia vẫn có lợi thế về dân số và thị trường lớn. Nếu thành công thu hút các cam kết đầu tư lớn từ Apple, quốc gia này có thể tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất công nghệ khu vực. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, cần giải quyết các thách thức về hạ tầng và khả năng nội địa hóa chuỗi cung ứng.