Bỉ Ngạn Hoa
Moderator
Các tuyến cáp ngầm dưới biển đã gây chú ý vào đầu năm nay sau khi 4 trong số 15 tuyến cáp ngầm quan trọng ở Biển Đỏ bị cắt trong bối cảnh phiến quân Houthi ở Yemen tấn công các tàu của Mỹ và Anh.
Kết quả là nhận thức của công chúng về cáp quang ngầm đã tăng lên và những mạng lưới cáp này đang trở thành nguồn gây căng thẳng mới trong quan hệ quốc tế trong bối cảnh cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng nóng lên.
Cáp ngầm dưới biển là gì?
Theo công ty nghiên cứu thị trường viễn thông TeleGeometry, bên dưới đáy biển đang có hàng trăm sợi cáp viễn thông khổng lồ trải dài gần 1,4 triệu km.
Một số tuyến cáp có chiều dài ngắn, chẳng hạn như tuyến cáp CeltixConnect dài 131 km nối Ireland với Vương quốc Anh. Tuy nhiên, nhiều tuyến cáp chạy ngầm dưới biển với khoảng cách rất dài như tuyến cáp Asia America Gateway dài tới 20.000 km.
Số lượng cáp ngầm dưới biển trên khắp hành tinh dự kiến sẽ tăng trong những năm tới, do nhu cầu ngày càng tăng về lưu lượng dữ liệu được thúc đẩy bởi sự phổ biến của dịch vụ truyền phát video và điện toán đám mây.
Tính đến đầu năm 2024, TeleGeometry cho biết thế giới hiện có 574 tuyến cáp ngầm dưới biển đang hoạt động và đã được lên kế hoạch xây dựng.
Tại sao chúng lại quan trọng?
Cáp ngầm là xương sống của Internet toàn cầu, vận chuyển 99% lưu lượng dữ liệu xuyên lục địa của thế giới.
Andy Champagne, giám đốc công nghệ của Akamai Labs, nói với CNBC qua email: “Nếu bạn đã gửi e-mail, nhắn tin hoặc trò chuyện video với ai đó ở lục địa khác, bạn đã sử dụng cáp quang ngầm dưới biển.”
“Mặc dù chúng ta được liên kết với nhau bằng một mạng lưới cáp quang vật lý phức tạp trên đất liền, nhưng cấu trúc liên kết dưới đại dương còn phức tạp hơn”, Andy Champagne nói thêm. “Việc lắp đặt cáp ngầm dưới biển thực sự rất phức tạp. Và khi có sự cố xảy ra với cáp ngầm dưới biển thì việc sửa chữa nó là một công việc không hề đơn giản.”
Theo Joe Vaccaro, phó chủ tịch kiêm tổng giám đốc của công ty giám sát internet ThousandEyes thuộc sở hữu của Cisco, một điều quan trọng khiến cáp ngầm trở nên quan trọng là tác động của chúng khi bị gián đoạn.
″Với cá nhân như bạn và tôi, chúng ta có thể không biết khi nào thì cáp quang biển bị đứt. Những gì chúng ta có thể nhận thấy là ứng dụng mà chúng ta đang cố truy cập đột nhiên trở nên rất chậm hoặc không khả dụng”, Joe Vaccaro nói với CNBC trong một cuộc phỏng vấn.
Nhưng với các nhà mạng thì khi đứt cáp, họ sẽ phải điều tiết lưu lượng truy cập linh hoạt từ các tuyến cáp bị đứt sang các tuyến cáp khác nhau. Khi nhiều cáp bị đứt cùng lúc thì nghẽn mạng hoặc tốc độ truy cập mạng chậm có thể sẽ xảy ra.
Rủi ro bảo mật ngày càng tăng
Cáp ngầm dưới biển trước đây được sở hữu và vận hành bởi các hãng viễn thông. Gần đây, những gã khổng lồ công nghệ của Mỹ bao gồm Meta, Google, Microsoft và Amazon đã đầu tư những khoản tiền đáng kể để lắp đặt hệ thống cáp ngầm dưới biển riêng.
Vào năm 2021, Meta và Google đã công bố kế hoạch lắp đặt hai tuyến cáp ngầm khổng lồ nối liền Bờ Tây Hoa Kỳ với Singapore và Indonesia. Cáp xuyên Thái Bình Dương Echo và Bifrof dự kiến sẽ tăng 70% dung lượng dữ liệu giữa các khu vực và cải thiện độ tin cậy của Internet.
Meta đang đầu tư vào cả hai tuyến cáp, trong khi Google chỉ đầu tư vào tuyến Echo. Meta trước đó đã công bố kế hoạch xây dựng một tuyến cáp dưới biển dài 37.000 km quanh Châu Phi để cung cấp khả năng truy cập Internet tốt hơn, trong khi Google cũng đang nghiên cứu một tuyến cáp ngầm dưới biển có tên Equiano nhằm mục đích kết nối Châu Phi với Châu Âu.
Trích dẫn các nguồn tin giấu tên trong Bộ Ngoại giao Mỹ, tờ Wall Street Journal đưa tin vào tháng 5 rằng các quan chức Mỹ đã cảnh báo riêng các công ty công nghệ bao gồm Google và Meta rằng các tuyến cáp ngầm dưới biển ở khu vực Thái Bình Dương có thể dễ bị các tàu sửa chữa Trung Quốc theo dõi.
S.B Submarine Systems, một công ty do nhà nước Trung Quốc kiểm soát chuyên sửa chữa các tuyến cáp quốc tế, dường như đang che giấu vị trí các con tàu của mình khỏi hệ thống theo dõi vô tuyến và vệ tinh.
Trong khi đó, Estonia cho biết Trung Quốc vẫn chưa phản hồi yêu cầu từ 6 tháng trước về việc giúp nước này điều tra một tàu Trung Quốc mà nước này nghi ngờ đã cắt hai tuyến cáp ngầm của Estonia. Bộ Ngoại giao Trung Quốc lúc đó cho biết họ sẵn sàng hợp tác với Estonia để hợp tác điều tra.
Những diễn biến này nêu bật việc cáp ngầm đang trở thành nguồn gây tranh cãi trong các vấn đề an ninh quốc gia. Dữ liệu mà các tuyến cáp ngầm truyền di có thể liên quan đến thông tin liên lạc có tính rủi ro cao, bao gồm việc điều phối các cơ quan ngoại giao, hoạt động an ninh và thu thập thông tin tình báo.
Những lo ngại của chính phủ Hoa Kỳ không phải là mới và đã được ghi nhận rộng rãi.
Vào tháng 3 năm 2023, một báo cáo của Reuters cho biết một ủy ban liên ngành có tên Team Telecom đang làm việc để ngăn chặn bất kỳ tuyến cáp ngầm nào kết nối trực tiếp lãnh thổ Hoa Kỳ với Trung Quốc đại lục hoặc Hồng Kông do lo ngại về hoạt động gián điệp.
Kết quả là nhận thức của công chúng về cáp quang ngầm đã tăng lên và những mạng lưới cáp này đang trở thành nguồn gây căng thẳng mới trong quan hệ quốc tế trong bối cảnh cuộc chiến công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng nóng lên.
Cáp ngầm dưới biển là gì?
Theo công ty nghiên cứu thị trường viễn thông TeleGeometry, bên dưới đáy biển đang có hàng trăm sợi cáp viễn thông khổng lồ trải dài gần 1,4 triệu km.
Một số tuyến cáp có chiều dài ngắn, chẳng hạn như tuyến cáp CeltixConnect dài 131 km nối Ireland với Vương quốc Anh. Tuy nhiên, nhiều tuyến cáp chạy ngầm dưới biển với khoảng cách rất dài như tuyến cáp Asia America Gateway dài tới 20.000 km.
Số lượng cáp ngầm dưới biển trên khắp hành tinh dự kiến sẽ tăng trong những năm tới, do nhu cầu ngày càng tăng về lưu lượng dữ liệu được thúc đẩy bởi sự phổ biến của dịch vụ truyền phát video và điện toán đám mây.
Tính đến đầu năm 2024, TeleGeometry cho biết thế giới hiện có 574 tuyến cáp ngầm dưới biển đang hoạt động và đã được lên kế hoạch xây dựng.
Tại sao chúng lại quan trọng?
Cáp ngầm là xương sống của Internet toàn cầu, vận chuyển 99% lưu lượng dữ liệu xuyên lục địa của thế giới.
Andy Champagne, giám đốc công nghệ của Akamai Labs, nói với CNBC qua email: “Nếu bạn đã gửi e-mail, nhắn tin hoặc trò chuyện video với ai đó ở lục địa khác, bạn đã sử dụng cáp quang ngầm dưới biển.”
“Mặc dù chúng ta được liên kết với nhau bằng một mạng lưới cáp quang vật lý phức tạp trên đất liền, nhưng cấu trúc liên kết dưới đại dương còn phức tạp hơn”, Andy Champagne nói thêm. “Việc lắp đặt cáp ngầm dưới biển thực sự rất phức tạp. Và khi có sự cố xảy ra với cáp ngầm dưới biển thì việc sửa chữa nó là một công việc không hề đơn giản.”
Theo Joe Vaccaro, phó chủ tịch kiêm tổng giám đốc của công ty giám sát internet ThousandEyes thuộc sở hữu của Cisco, một điều quan trọng khiến cáp ngầm trở nên quan trọng là tác động của chúng khi bị gián đoạn.
″Với cá nhân như bạn và tôi, chúng ta có thể không biết khi nào thì cáp quang biển bị đứt. Những gì chúng ta có thể nhận thấy là ứng dụng mà chúng ta đang cố truy cập đột nhiên trở nên rất chậm hoặc không khả dụng”, Joe Vaccaro nói với CNBC trong một cuộc phỏng vấn.
Nhưng với các nhà mạng thì khi đứt cáp, họ sẽ phải điều tiết lưu lượng truy cập linh hoạt từ các tuyến cáp bị đứt sang các tuyến cáp khác nhau. Khi nhiều cáp bị đứt cùng lúc thì nghẽn mạng hoặc tốc độ truy cập mạng chậm có thể sẽ xảy ra.
Rủi ro bảo mật ngày càng tăng
Cáp ngầm dưới biển trước đây được sở hữu và vận hành bởi các hãng viễn thông. Gần đây, những gã khổng lồ công nghệ của Mỹ bao gồm Meta, Google, Microsoft và Amazon đã đầu tư những khoản tiền đáng kể để lắp đặt hệ thống cáp ngầm dưới biển riêng.
Vào năm 2021, Meta và Google đã công bố kế hoạch lắp đặt hai tuyến cáp ngầm khổng lồ nối liền Bờ Tây Hoa Kỳ với Singapore và Indonesia. Cáp xuyên Thái Bình Dương Echo và Bifrof dự kiến sẽ tăng 70% dung lượng dữ liệu giữa các khu vực và cải thiện độ tin cậy của Internet.
Meta đang đầu tư vào cả hai tuyến cáp, trong khi Google chỉ đầu tư vào tuyến Echo. Meta trước đó đã công bố kế hoạch xây dựng một tuyến cáp dưới biển dài 37.000 km quanh Châu Phi để cung cấp khả năng truy cập Internet tốt hơn, trong khi Google cũng đang nghiên cứu một tuyến cáp ngầm dưới biển có tên Equiano nhằm mục đích kết nối Châu Phi với Châu Âu.
Trích dẫn các nguồn tin giấu tên trong Bộ Ngoại giao Mỹ, tờ Wall Street Journal đưa tin vào tháng 5 rằng các quan chức Mỹ đã cảnh báo riêng các công ty công nghệ bao gồm Google và Meta rằng các tuyến cáp ngầm dưới biển ở khu vực Thái Bình Dương có thể dễ bị các tàu sửa chữa Trung Quốc theo dõi.
S.B Submarine Systems, một công ty do nhà nước Trung Quốc kiểm soát chuyên sửa chữa các tuyến cáp quốc tế, dường như đang che giấu vị trí các con tàu của mình khỏi hệ thống theo dõi vô tuyến và vệ tinh.
Trong khi đó, Estonia cho biết Trung Quốc vẫn chưa phản hồi yêu cầu từ 6 tháng trước về việc giúp nước này điều tra một tàu Trung Quốc mà nước này nghi ngờ đã cắt hai tuyến cáp ngầm của Estonia. Bộ Ngoại giao Trung Quốc lúc đó cho biết họ sẵn sàng hợp tác với Estonia để hợp tác điều tra.
Những diễn biến này nêu bật việc cáp ngầm đang trở thành nguồn gây tranh cãi trong các vấn đề an ninh quốc gia. Dữ liệu mà các tuyến cáp ngầm truyền di có thể liên quan đến thông tin liên lạc có tính rủi ro cao, bao gồm việc điều phối các cơ quan ngoại giao, hoạt động an ninh và thu thập thông tin tình báo.
Những lo ngại của chính phủ Hoa Kỳ không phải là mới và đã được ghi nhận rộng rãi.
Vào tháng 3 năm 2023, một báo cáo của Reuters cho biết một ủy ban liên ngành có tên Team Telecom đang làm việc để ngăn chặn bất kỳ tuyến cáp ngầm nào kết nối trực tiếp lãnh thổ Hoa Kỳ với Trung Quốc đại lục hoặc Hồng Kông do lo ngại về hoạt động gián điệp.
