Cuộc chiến thuế quan tác động như thế nào đến ngành bán dẫn?

[The Storm Riders]

Cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc, với các chuỗi cung ứng phức tạp và giá trị chiến lược của ngành bán dẫn, đang đẩy ngành công nghiệp này vào tâm điểm của căng thẳng địa chính trị, tương tự như "Bẫy Thucydides." Báo cáo mới từ TechInsights (28/4/2025) cảnh báo rằng nếu mức thuế quan cao hiện tại (Mỹ áp 145% và Trung Quốc đáp trả 125% đối với hàng hóa của nhau) trở thành tiêu chuẩn, thị trường bán dẫn toàn cầu sẽ chịu thiệt hại nghiêm trọng. Trong khi chính quyền Trump gần đây tạm thời giảm thuế đối với bán dẫn, điện tử, và điện thoại thông minh từ Trung Quốc (hiện chịu mức thuế 20% liên quan đến Fentanyl), sự thiếu chắc chắn về chính sách tiếp tục làm gia tăng rủi ro.

TechInsights đưa ra ba kịch bản về tác động của thuế quan đến thị trường bán dẫn toàn cầu, dựa trên các mức thuế khác nhau:

1. Kịch bản cơ bản (thuế quan toàn cầu 10%): Nếu Mỹ áp thuế nhập khẩu 10% với tất cả các đối tác (trừ Trung Quốc), thị trường bán dẫn sẽ tăng từ 777 tỷ USD năm 2025 lên 844 tỷ USD năm 2026, đạt tốc độ tăng trưởng hàng năm 8,6%. Điều này phản ánh sự ổn định tương đối trong chuỗi cung ứng và nhu cầu mạnh mẽ từ AI và trung tâm dữ liệu.
2. Kịch bản thuế quan cao (Mỹ 145%, Trung Quốc 125%): Nếu thuế quan hiện tại tiếp tục, thị trường sẽ giảm 10% xuống 696 tỷ USD năm 2025 và 557 tỷ USD năm 2026, tương đương mức sụt giảm 34% so với kịch bản cơ bản (844 tỷ USD). Mức thuế trung bình của Mỹ sẽ tăng lên 40%, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt ảnh hưởng đến các nhà sản xuất thiết bị bán dẫn như Applied Materials, Lam Research, và KLA, vốn có thể mất 350 triệu USD mỗi công ty hàng năm.
3. Kịch bản trung gian (thuế Mỹ với Trung Quốc 30-40%): Nếu thuế Mỹ với Trung Quốc giảm xuống 30-40% và thuế toàn cầu dao động từ 20-40%, thị trường sẽ đạt 736 tỷ USD năm 2025 và 699 tỷ USD năm 2026. Dù vẫn giảm so với kịch bản cơ bản, mức thiệt hại sẽ ít nghiêm trọng hơn, nhưng các nhà sản xuất thiết bị bán dẫn vẫn phải đối mặt với chi phí tuân thủ thuế quan và tái cấu trúc chuỗi cung ứng.

Ngành bán dẫn, với chuỗi cung ứng toàn cầu phức tạp, đặc biệt dễ bị tổn thương trước các biện pháp thuế quan. Trung Quốc, chiếm 40% sản lượng bán dẫn toàn cầu vào năm 2025, phụ thuộc lớn vào thiết bị sản xuất từ Mỹ, trong khi Mỹ dựa vào các nhà sản xuất như TSMC (Đài Loan) và Samsung (Hàn Quốc) cho chip tiên tiến. Các hạn chế xuất khẩu của Mỹ từ thời Biden, đặc biệt đối với thiết bị in thạch bản cực tím (EUV), đã cản trở Trung Quốc sản xuất chip tiên tiến quy mô lớn, với công nghệ 7nm và 6nm của họ có năng suất thấp và chi phí cao, dự kiến kéo dài đến năm 2026.

Các công ty như Applied Materials, Lam Research, và KLA, với 37-43% doanh thu từ Trung Quốc, có nguy cơ mất hàng tỷ USD nếu doanh thu từ Trung Quốc giảm 20-25% vào năm 2025. ASML, với gần 50% doanh thu từ Trung Quốc, dự kiến doanh thu giảm còn 20% vào năm 2025, tương đương lỗ khoảng 7 tỷ USD. Các công ty Mỹ như Intel và Texas Instruments, vận hành các nhà máy tại Mỹ, phải đối mặt với thuế quan trả đũa 125% của Trung Quốc, làm giảm khả năng cạnh tranh tại thị trường lớn nhất thế giới. Ngược lại, Nvidia, AMD, và Micron, với mức độ phụ thuộc vào Trung Quốc dưới 20%, ít bị ảnh hưởng hơn.

Theo Reuters (16/4/2025), các công ty sản xuất thiết bị bán dẫn Mỹ ước tính thiệt hại hơn 1 tỷ USD mỗi năm do mất doanh thu, chi phí tìm nguồn cung thay thế, và nhân sự để tuân thủ thuế quan. Các công ty đang chuyển sản xuất sang Việt Nam và Thái Lan để giảm thiểu rủi ro, nhưng việc này làm tăng thời gian và chi phí cung ứng.

Cuộc chiến thuế quan không chỉ xoay quanh kinh tế mà còn mang yếu tố chiến lược. Mỹ, thông qua Đạo luật CHIPS năm 2022, đã đầu tư 39 tỷ USD để thúc đẩy sản xuất chip nội địa, nhưng nhu cầu chip vẫn vượt xa nguồn cung trong nước, buộc Mỹ tiếp tục nhập khẩu từ Đài Loan (90% chip tiên tiến) và Hàn Quốc. Chính quyền Trump, sử dụng Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại 1962, đang điều tra an ninh quốc gia liên quan đến nhập khẩu bán dẫn, có thể dẫn đến thuế quan mới trong vài tháng tới.

#trumpđánhthuế