Dũng Đỗ
Writer
Một thí nghiệm độc đáo từ Đại học Richmond năm 2019 đã thu hút sự chú ý khi các nhà khoa học dạy chuột... lái xe. Tuy nhiên, mục tiêu không chỉ dừng lại ở việc khiến loài gặm nhấm điều khiển những chiếc xe tí hon, mà còn nhằm khám phá cách môi trường và trải nghiệm ảnh hưởng đến khả năng nhận thức – cả ở chuột lẫn con người.
Thí nghiệm được thực hiện tại phòng thí nghiệm của Tiến sĩ Kelly Lambert, chuyên gia thần kinh học. Bà cùng nhóm nghiên cứu đã thiết kế những chiếc xe mini để chuột có thể lái đi quanh phòng thí nghiệm tìm kiếm thức ăn. Kết quả hé lộ khả năng thích nghi và học hỏi kỹ năng mới đáng kinh ngạc của chuột trong môi trường khác biệt, đồng thời gợi mở về cách trí não con người cũng chịu tác động tương tự.
Nhóm nghiên cứu chia 11 con chuột thành hai nhóm: một nhóm sống trong lồng tiêu chuẩn và nhóm còn lại được đặt trong "môi trường phong phú" với nhiều đồ chơi và hoạt động gần gũi với tự nhiên. Kết quả cho thấy những con chuột từ môi trường phong phú học lái xe nhanh hơn và tiếp tục quan tâm đến chiếc xe ngay cả khi phần thưởng không còn. Theo Tiến sĩ Lambert, điều này chứng minh não bộ là một cơ quan linh hoạt, có khả năng định hình bởi trải nghiệm.
Lambert chia sẻ: "Mỗi ngày, những gì chúng ta trải nghiệm đều góp phần định hình mạng lưới thần kinh trong não. Một môi trường sống phong phú không chỉ giúp chuột phát triển nhận thức mà cũng là bài học cho con người trong việc tối ưu hóa khả năng não bộ."
Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn nhận thấy những con chuột rất hứng thú với việc lái xe, nhiều con thậm chí tự nhảy vào xe và “nổ máy” ngay khi có cơ hội. Điều này, theo bà Lambert, có thể là bằng chứng cho thấy loài gặm nhấm cũng có khả năng cảm nhận sự phấn khích và mong đợi.
Một bước tiến xa hơn của nghiên cứu là khám phá tác động của sự mong đợi tích cực đến chức năng thần kinh. Trong bối cảnh quay lại phòng thí nghiệm sau đại dịch COVID-19, nhóm nghiên cứu nhận thấy chuột biểu hiện hành vi háo hức khi đợi phần thưởng. Điều này thúc đẩy thí nghiệm mới, tập trung vào việc kiểm tra tác động của cảm giác chờ đợi đối với các nhiệm vụ nhận thức.
Kết quả ban đầu rất khả quan. Những con chuột được dạy cách chờ đợi phần thưởng không chỉ đạt thành tích cao hơn trong các bài kiểm tra mà còn thể hiện thái độ “lạc quan” hơn. Hiện tượng này tương đồng với những nghiên cứu trước đây ở người, cho thấy sự mong đợi một sự kiện vui vẻ có thể kích thích dopamine – chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cho cảm giác vui vẻ và động lực.
Lambert nhấn mạnh: "Não bộ của con người, cũng như của chuột, rất nhạy cảm với môi trường. Những trải nghiệm tích cực không chỉ cải thiện cảm xúc mà còn giúp não bộ phát triển mạnh mẽ hơn."
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí *Behavioural Brain Research*, mở ra những hướng đi mới trong việc hiểu rõ hơn mối liên hệ giữa hành vi, môi trường sống, và cấu trúc não bộ. Thí nghiệm này không chỉ khẳng định trí thông minh đáng kinh ngạc của chuột mà còn gợi ý rằng những nguyên tắc tương tự có thể áp dụng để cải thiện nhận thức và hành vi ở con người.
Thí nghiệm được thực hiện tại phòng thí nghiệm của Tiến sĩ Kelly Lambert, chuyên gia thần kinh học. Bà cùng nhóm nghiên cứu đã thiết kế những chiếc xe mini để chuột có thể lái đi quanh phòng thí nghiệm tìm kiếm thức ăn. Kết quả hé lộ khả năng thích nghi và học hỏi kỹ năng mới đáng kinh ngạc của chuột trong môi trường khác biệt, đồng thời gợi mở về cách trí não con người cũng chịu tác động tương tự.
Nhóm nghiên cứu chia 11 con chuột thành hai nhóm: một nhóm sống trong lồng tiêu chuẩn và nhóm còn lại được đặt trong "môi trường phong phú" với nhiều đồ chơi và hoạt động gần gũi với tự nhiên. Kết quả cho thấy những con chuột từ môi trường phong phú học lái xe nhanh hơn và tiếp tục quan tâm đến chiếc xe ngay cả khi phần thưởng không còn. Theo Tiến sĩ Lambert, điều này chứng minh não bộ là một cơ quan linh hoạt, có khả năng định hình bởi trải nghiệm.
Lambert chia sẻ: "Mỗi ngày, những gì chúng ta trải nghiệm đều góp phần định hình mạng lưới thần kinh trong não. Một môi trường sống phong phú không chỉ giúp chuột phát triển nhận thức mà cũng là bài học cho con người trong việc tối ưu hóa khả năng não bộ."
Ngoài ra, nhóm nghiên cứu còn nhận thấy những con chuột rất hứng thú với việc lái xe, nhiều con thậm chí tự nhảy vào xe và “nổ máy” ngay khi có cơ hội. Điều này, theo bà Lambert, có thể là bằng chứng cho thấy loài gặm nhấm cũng có khả năng cảm nhận sự phấn khích và mong đợi.
Một bước tiến xa hơn của nghiên cứu là khám phá tác động của sự mong đợi tích cực đến chức năng thần kinh. Trong bối cảnh quay lại phòng thí nghiệm sau đại dịch COVID-19, nhóm nghiên cứu nhận thấy chuột biểu hiện hành vi háo hức khi đợi phần thưởng. Điều này thúc đẩy thí nghiệm mới, tập trung vào việc kiểm tra tác động của cảm giác chờ đợi đối với các nhiệm vụ nhận thức.
Kết quả ban đầu rất khả quan. Những con chuột được dạy cách chờ đợi phần thưởng không chỉ đạt thành tích cao hơn trong các bài kiểm tra mà còn thể hiện thái độ “lạc quan” hơn. Hiện tượng này tương đồng với những nghiên cứu trước đây ở người, cho thấy sự mong đợi một sự kiện vui vẻ có thể kích thích dopamine – chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cho cảm giác vui vẻ và động lực.
Lambert nhấn mạnh: "Não bộ của con người, cũng như của chuột, rất nhạy cảm với môi trường. Những trải nghiệm tích cực không chỉ cải thiện cảm xúc mà còn giúp não bộ phát triển mạnh mẽ hơn."
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí *Behavioural Brain Research*, mở ra những hướng đi mới trong việc hiểu rõ hơn mối liên hệ giữa hành vi, môi trường sống, và cấu trúc não bộ. Thí nghiệm này không chỉ khẳng định trí thông minh đáng kinh ngạc của chuột mà còn gợi ý rằng những nguyên tắc tương tự có thể áp dụng để cải thiện nhận thức và hành vi ở con người.
