A-Train The Seven
...'cause for once, I didn't hate myself.
Vào ngày 27 tháng 3 năm 2024, một tàu chiến Hoa Kỳ trên Biển Đỏ đã phát hiện bốn vật thể nghi là máy bay không người lái (drone) đang lao thẳng về phía mình từ Yemen. Đây là dấu hiệu quen thuộc của các cuộc tấn công bằng drone mà phiến quân Houthi đã thực hiện trong nhiều tháng. Kể từ tháng 12, Hải quân Hoa Kỳ đã nhiều lần chống trả thành công các cuộc tấn công như vậy bằng cách phóng tên lửa đánh chặn từ boong tàu, bắn hạ từng chiếc drone một từ khoảng cách an toàn. Mọi chuyện diễn ra suôn sẻ, tàu chiến không bị hư hại và rất may là không có thương vong. Tuy nhiên, tên lửa là loại vũ khí có hạn (và đắt đỏ) trong khi phiến quân Houthi liên tục phóng drone ngày này qua ngày khác - đôi khi lên tới 14 chiếc trong một đợt tấn công.
Vụ tấn công cho thấy chiến tranh bất đối xứng đang đe dọa vị thế thống trị quân sự của Hoa Kỳ. Trong khi Mỹ dẫn đầu về các loại vũ khí hiện đại, "tinh xảo", thì các cường quốc như Iran và Trung Quốc lại đang chạy đua sản xuất drone tấn công giá rẻ với số lượng lớn để áp đảo các loại vũ khí này. Các đối thủ của Mỹ biết rằng tên lửa rất hiệu quả, nhưng chúng đơn giản là không thể duy trì lâu dài.
Paul Scharre, tiến sĩ, phó chủ tịch điều hành và giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS), một tổ chức nghiên cứu quốc phòng có trụ sở tại Washington, D.C., từ lâu đã cảnh báo rằng các loại vũ khí hiện tại sẽ nhanh chóng trở nên quá đắt đỏ để đối phó với các đàn drone.
"Sử dụng tên lửa triệu đô để bắn hạ drone nghìn đô không phải là một giải pháp hiệu quả về mặt chi phí," Scharre chia sẻ với Popular Mechanics. Các loại drone này buộc tàu chiến phải tiêu hao đạn dược, khiến chúng dễ bị tấn công bởi các loại tên lửa chống hạm lớn hơn. Tuy nhiên, không bắn hạ drone cũng không phải là một lựa chọn.
"Mục tiêu của các đối thủ tiềm năng là gửi một lượng lớn drone giá rẻ để làm cạn kiệt kho vũ khí động năng của chúng ta," Andrew Lowery, giám đốc điều hành của Epirus, công ty sản xuất vũ khí công nghệ cao có trụ sở tại Los Angeles, California, cho biết. Đó là lý do tại sao công ty của ông đã phát triển một phương pháp tiếp cận thay thế: vũ khí vi sóng (microwave hoặc sóng vi ba).
Hệ thống chống máy bay không người lái Leonidas của Epirus phát ra một chùm tia vi ba mạnh, tạo ra dòng điện bên trong các thiết bị điện tử, khiến chúng bị quá tải. Trong trường hợp nhẹ, thiết bị điện tử sẽ bị lỗi tạm thời; trong trường hợp nặng, các linh kiện sẽ bị cháy hoàn toàn. Dù bằng cách nào, vũ khí vi ba cũng có thể loại bỏ drone khỏi bầu trời một cách hiệu quả.
Không giống như thiết bị phát sóng nhiễu radio, loại vũ khí gây nhiễu hệ thống định vị hoặc cản trở liên lạc của drone, vũ khí vi ba phá hủy chúng. Epirus lần đầu tiên trình diễn Leonidas vào năm 2020 và giới thiệu mẫu thế hệ thứ ba hiện tại vào năm 2022.
Trong các cuộc thử nghiệm vào năm 2021, Leonidas đã bắn hạ thành công 66/66 mục tiêu drone. Thay vì ăng-ten chảo truyền thống, bộ phát của Leonidas là một tấm phẳng có đường kính khoảng 3 mét. Điều này là do nó dựa trên một mảng các mô-đun gali nitrua trạng thái rắn, trông giống như đèn LED nhưng phát ra sóng radio thay vì ánh sáng. Các bộ phát này nhỏ gọn hơn các đèn magnetron được sử dụng trong radar truyền thống, và công nghệ này đang bắt đầu được ứng dụng trong các hệ thống radar và truyền thông 5G. Một bộ điều khiển máy tính điều chỉnh đầu ra từ mỗi chip trong mảng để định hình và điều khiển chùm tia với độ chính xác cao.
Trong một số bài kiểm tra, hệ thống phải đối mặt với nhiều drone cùng lúc — và đã tiêu diệt toàn bộ chúng chỉ trong một lần quét. Epirus đã bàn giao bốn hệ thống Leonidas cho Lục quân Hoa Kỳ để đánh giá. Chúng có thể là giải pháp lý tưởng cho các đợt tấn công bằng drone mà quân đội Hoa Kỳ đang phải đối mặt.
"Ưu điểm của vũ khí năng lượng định hướng trong ứng dụng chống drone là, về nguyên tắc, nó có thể có 'băng đạn' lớn hơn với chi phí cho mỗi lần bắn thấp hơn so với tên lửa," Scharre giải thích. "Chúng ta cần những phương thức phòng thủ hiệu quả về mặt chi phí để đối phó với drone giá rẻ."
Tên lửa phòng không tầm xa hiện tại của Hải quân là tên lửa SM-6 Standard, một "quái vật" nặng 1.500 kg, bay với tốc độ Mach 3 và có giá hơn 3 triệu USD. Nó có thể tiêu diệt máy bay chiến đấu hoặc tên lửa hành trình một cách dễ dàng từ khoảng cách hơn 240 km — nhưng nó quá mức khi dùng để chống lại một chiếc drone nặng 180 kg, bay với tốc độ 160 km/h và chỉ có giá vài nghìn USD.
Cấp độ phòng thủ tiếp theo là tên lửa Sea Sparrow tầm trung. Loại này nhỏ hơn nhiều, chỉ nặng 280 kg, nhưng vẫn có giá 1,5 triệu USD cho mỗi lần bắn. Chi phí cao khiến Hải quân Hoa Kỳ chỉ mua những loại tên lửa này với số lượng nhỏ, chủ yếu để phòng thủ trước các cuộc tấn công bằng máy bay và tên lửa chống hạm. Theo đó, ngân sách mới nhất của Hải quân chỉ bao gồm 125 tên lửa SM-6 và 147 tên lửa Sea Sparrow.
Tên lửa Evolved Sea Sparrow
Một số tàu chiến của Hải quân được trang bị pháo nòng xoay Phalanx, nhưng loại pháo này chỉ có tầm bắn dưới 1,6 km. Nếu trượt hoặc gặp trục trặc, sẽ không có cơ hội thử lại như tên lửa. Zachary Kallenborn thuộc Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế có trụ sở tại Washington, D.C. cảnh báo rằng pháo không phải là câu trả lời hoàn hảo.
"Các hệ thống phòng không dựa trên pháo như Gepard (được sử dụng ở Ukraine) đã cho thấy triển vọng, mặc dù một lượng lớn drone có thể tấn công từ nhiều hướng hoặc áp đảo chúng theo nhiều cách khác," Kallenborn nói với Popular Mechanics.
Phiến quân Houthi tấn công bằng các loại drone cơ bản giá rẻ nhập khẩu từ Iran và lắp ráp tại các xưởng gara. Họ có nhiều năm kinh nghiệm trong loại hình chiến tranh này. Khi Ả Rập Xê út tham gia liên minh chống lại họ vào năm 2015, phiến quân Houthi đã bắt đầu sử dụng drone tầm xa nhỏ để tấn công các cơ sở dầu mỏ và các mục tiêu có giá trị cao khác của Ả Rập Xê út. Các hệ thống phòng không tiên tiến của Ả Rập Xê út — bao gồm các bệ phóng tên lửa Patriot và máy bay chiến đấu F-15 do Mỹ cung cấp — đã bắn hạ phần lớn drone. Tuy nhiên, một số ít vẫn lọt qua được, khiến các kho chứa dầu bốc cháy.
Năm 2022, Ả Rập Xê út đồng ý ngừng bắn. Phiến quân Houthi tiếp tục xây dựng lực lượng drone của mình, và vào tháng 11 năm 2024, được cổ vũ bởi thành công trước Ả Rập Xê út, đã bắt đầu phóng tên lửa và drone vào các tàu hàng quốc tế trên Biển Đỏ, với lý do là để hỗ trợ Palestine.
Các nhóm khủng bố khác ở Iraq và những nơi khác cũng đang sử dụng các loại drone tương tự để tấn công các căn cứ của Mỹ. Vào tháng 1 năm 2024, ba binh sĩ Mỹ ở Jordan đã thiệt mạng và 25 người khác bị thương trong một vụ tấn công bằng drone do một nhóm do Iran hậu thuẫn phóng.
Quân đội Hoa Kỳ đã trao cho Epirus hợp đồng trị giá 66 triệu USD
Drone giá rẻ đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng, nhưng công nghệ vi ba có thể đảo ngược phương trình chi phí. Thay vì phòng thủ trở nên quá đắt đỏ, chính những kẻ tấn công sẽ là người cạn kiệt vũ khí trước. "Nếu họ gửi một nghìn chiếc drone, và chúng lọt vào bức tường năng lượng mà hệ thống của chúng tôi tạo ra, chúng tôi có thể tiêu diệt toàn bộ chúng với khoảng 25 xu cho mỗi lần bắn," Lowery nói.
Người Iran không phải là mối đe dọa duy nhất. Trung Quốc có một lực lượng drone đáng gờm và đang phát triển các đàn drone tấn công để hỗ trợ cho một cuộc xâm lăng Đài Loan tiềm năng. Hàng chục hoặc hàng trăm drone có thể tấn công đồng thời — quá nhiều để các hệ thống phòng thủ hiện có có thể xử lý. Lowery cho biết công nghệ của họ đã được chứng minh là có khả năng chống lại các đàn drone.
Mối đe dọa không chỉ đến từ trên không mà còn từ dưới biển. Phiến quân Houthi cũng đang sử dụng drone biển — tàu thần phong không người lái chứa chất nổ — và đã gây thiệt hại cho các tàu hàng.
Ukraine đã sử dụng thành công drone biển tương tự để chống lại tàu chiến Nga trên Biển Đen, thực hiện một loạt cuộc tấn công vào các tàu trên biển và trong cảng. Điều khiến nhiều người bình luận ngạc nhiên là pháo thủ Nga gặp khó khăn trong việc bắn trúng các tàu nhỏ này bằng súng máy nặng và pháo tự động. Tuy nhiên, tàu drone rất nhanh nhẹn, linh hoạt và thường tấn công vào ban đêm.
Hạm đội Biển Đen của Nga đã bị thiệt hại nặng nề bởi các cuộc tấn công này, khiến cuộc phong tỏa các cảng của Ukraine của Nga bị phá vỡ. Tàu chiến Hoa Kỳ đã chống trả thành công các tàu drone của phiến quân Houthi… cho đến nay. Nguy cơ là nếu có đủ tàu drone đến từ nhiều hướng cùng lúc, đặc biệt là kết hợp với các cuộc tấn công đồng thời bằng drone trên không và tên lửa, thì đây vẫn sẽ là một thách thức lớn. Mỗi chiếc tàu drone có giá khoảng 100.000 USD — rẻ hơn nhiều so với một tên lửa.
Lowery cho biết công nghệ vi ba của Epirus có hiệu quả chống lại tàu drone tương tự như drone trên không. Công ty sẽ trình diễn điều này tại Chương trình Tập trận Công nghệ Hải quân Tiên tiến hàng năm của Hải quân Hoa Kỳ (Coastal Trident) vào mùa hè này, cho Leonidas đối đầu với tàu thần phong. Người phát ngôn của Hải quân cho biết cuộc tập trận Trident sẽ giúp xác định những lỗ hổng tiềm ẩn trong hệ thống phòng thủ và các giải pháp khả thi.
Leonidas không phải là vũ khí năng lượng định hướng duy nhất được cung cấp. Hải quân Hoa Kỳ từ lâu đã thử nghiệm các loại vũ khí laser năng lượng cao. Vào năm 2014, tàu USS Ponce đã được trang bị Hệ thống Vũ khí Laser 30 kilowatt (LaWS) và được phép sử dụng để phòng thủ ở vịnh Ba Tư. LaWS đã hoạt động trong các cuộc thử nghiệm, nhưng chưa bao giờ được sử dụng trong thực chiến. Sau khi tàu Ponce ngừng hoạt động vào năm 2018, Hải quân quyết định không tiếp tục với LaWS do mất nhiều thời gian để sạc trước khi bắn và khó khăn trong việc tạo ra chùm tia ổn định.
Hải quân hiện đang phát triển một loại laser lớn hơn, có công suất 150 kilowatt gọi là HELIOS. Tuy nhiên, laser có những hạn chế cơ bản. "Môi trường — mưa, khói, sương mù, v.v. — làm gián đoạn laser, vì vậy chúng có thể không thực sự đáng tin cậy, đặc biệt là khi laser cần một khoảng thời gian nhắm mục tiêu để gây thiệt hại," Kallenborn giải thích.
Chùm tia laser cần phải tập trung vào mục tiêu trong một khoảng thời gian đủ lâu để gây thiệt hại. Tùy thuộc vào mục tiêu, việc phá hủy có thể mất vài giây, trong khi chùm tia vi ba hoạt động chỉ trong vòng một phần giây. Laser chỉ có thể tập trung vào một mục tiêu tại một thời điểm, trong khi vi ba có thể phát ra một vùng rộng và tiêu diệt nhiều mục tiêu chỉ trong một lần quét.
"Năng lượng định hướng rất tiềm năng, nhưng tôi lạc quan về vũ khí vi ba hơn là laser," Kallenborn nói. Cũng có những loại vũ khí vi ba khác, và hệ thống THOR của Không quân Hoa Kỳ là một đối thủ tiềm năng. Tuy nhiên, trong khi Leonidas là một hệ thống trạng thái rắn nhỏ gọn, thì THOR lại dựa trên đèn magnetron, một công nghệ lỗi thời hơn, và chiếm diện tích bằng cả một container. "Xét về các loại vũ khí vi ba công suất cao (HPM) hiện có, không có loại nào thuộc hạng của chúng tôi," Lowery cho biết.
Leonidas không phải là giải pháp hoàn chỉnh, nhưng sẽ là một phần của hệ thống phòng không đa lớp bao gồm radar, pháo và tên lửa. Lowery cho biết Lục quân Hoa Kỳ hiện đang xem xét các kế hoạch triển khai một hoặc nhiều hệ thống Leonidas để thực thi nhiệm vụ vào mùa hè này.
Tàu chiến Mỹ "chật vật" trước drone trên không lẫn trên biển
Trong khi đó, Ukraine đang bị tấn công liên miên bởi drone Shahed do Iran cung cấp và Nga phóng. Hàng trăm chiếc drone được tung ra mỗi tháng, và Ukraine không có đủ tên lửa phòng không để ngăn chặn tất cả. Các đơn vị phòng không di động được trang bị đèn chiếu và súng máy của Ukraine đã ghi nhận thành tích đáng nể trong việc bắn hạ drone, nhưng không thể tránh khỏi việc một số ít lọt qua. Leonidas có thể là "phao cứu sinh", và Lowery cho biết công ty của ông đang tích cực đàm phán với lực lượng đặc nhiệm Ukraine của Bộ Quốc phòng.
Và tất nhiên, Hải quân Hoa Kỳ cũng có thể quan tâm đến công nghệ này để phòng thủ drone, xét tới tốc độ sử dụng tên lửa của họ trên Biển Đỏ. Lowery cho biết công ty của ông đã sẵn sàng đáp ứng nhu cầu, với nhà máy có khả năng xuất xưởng 3-4 hệ thống mỗi tháng ngay khi có đơn đặt hàng.
Việc sản xuất drone đang gia tăng trên toàn cầu. Chỉ riêng Ukraine đã lên kế hoạch sản xuất hơn một triệu chiếc drone vào năm 2024 cho cuộc chiến chống lại Nga, ngay cả khi Nga đang ngày càng tăng cường ném bom nước này bằng drone Shahed. Các cuộc tấn công của phiến quân Houthi vào các tàu trên Biển Đỏ cũng không có dấu hiệu giảm bớt. Iran gần đây đã công bố các loại drone mới tiên tiến, và các đàn drone của Trung Quốc cũng đang được phát triển nhanh chóng.
Các loại vũ khí hiện có sẽ không thể ngăn chặn được làn sóng drone trong tương lai. Công nghệ mới có thể — nếu được áp dụng đủ nhanh chóng. "Vũ khí năng lượng định hướng có ưu điểm rõ ràng là chi phí thấp cho mỗi lần bắn, vì chúng không cần đạn dược," Kallenborn nói. "Vũ khí vi ba cũng có thể tấn công một vùng rộng, cho phép chúng tiêu diệt nhiều drone cùng lúc."
Vụ tấn công cho thấy chiến tranh bất đối xứng đang đe dọa vị thế thống trị quân sự của Hoa Kỳ. Trong khi Mỹ dẫn đầu về các loại vũ khí hiện đại, "tinh xảo", thì các cường quốc như Iran và Trung Quốc lại đang chạy đua sản xuất drone tấn công giá rẻ với số lượng lớn để áp đảo các loại vũ khí này. Các đối thủ của Mỹ biết rằng tên lửa rất hiệu quả, nhưng chúng đơn giản là không thể duy trì lâu dài.
Paul Scharre, tiến sĩ, phó chủ tịch điều hành và giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm An ninh Mỹ mới (CNAS), một tổ chức nghiên cứu quốc phòng có trụ sở tại Washington, D.C., từ lâu đã cảnh báo rằng các loại vũ khí hiện tại sẽ nhanh chóng trở nên quá đắt đỏ để đối phó với các đàn drone.
"Sử dụng tên lửa triệu đô để bắn hạ drone nghìn đô không phải là một giải pháp hiệu quả về mặt chi phí," Scharre chia sẻ với Popular Mechanics. Các loại drone này buộc tàu chiến phải tiêu hao đạn dược, khiến chúng dễ bị tấn công bởi các loại tên lửa chống hạm lớn hơn. Tuy nhiên, không bắn hạ drone cũng không phải là một lựa chọn.
"Mục tiêu của các đối thủ tiềm năng là gửi một lượng lớn drone giá rẻ để làm cạn kiệt kho vũ khí động năng của chúng ta," Andrew Lowery, giám đốc điều hành của Epirus, công ty sản xuất vũ khí công nghệ cao có trụ sở tại Los Angeles, California, cho biết. Đó là lý do tại sao công ty của ông đã phát triển một phương pháp tiếp cận thay thế: vũ khí vi sóng (microwave hoặc sóng vi ba).
Vũ khí microwave
Hệ thống chống máy bay không người lái Leonidas của Epirus phát ra một chùm tia vi ba mạnh, tạo ra dòng điện bên trong các thiết bị điện tử, khiến chúng bị quá tải. Trong trường hợp nhẹ, thiết bị điện tử sẽ bị lỗi tạm thời; trong trường hợp nặng, các linh kiện sẽ bị cháy hoàn toàn. Dù bằng cách nào, vũ khí vi ba cũng có thể loại bỏ drone khỏi bầu trời một cách hiệu quả.
Không giống như thiết bị phát sóng nhiễu radio, loại vũ khí gây nhiễu hệ thống định vị hoặc cản trở liên lạc của drone, vũ khí vi ba phá hủy chúng. Epirus lần đầu tiên trình diễn Leonidas vào năm 2020 và giới thiệu mẫu thế hệ thứ ba hiện tại vào năm 2022.
Trong các cuộc thử nghiệm vào năm 2021, Leonidas đã bắn hạ thành công 66/66 mục tiêu drone. Thay vì ăng-ten chảo truyền thống, bộ phát của Leonidas là một tấm phẳng có đường kính khoảng 3 mét. Điều này là do nó dựa trên một mảng các mô-đun gali nitrua trạng thái rắn, trông giống như đèn LED nhưng phát ra sóng radio thay vì ánh sáng. Các bộ phát này nhỏ gọn hơn các đèn magnetron được sử dụng trong radar truyền thống, và công nghệ này đang bắt đầu được ứng dụng trong các hệ thống radar và truyền thông 5G. Một bộ điều khiển máy tính điều chỉnh đầu ra từ mỗi chip trong mảng để định hình và điều khiển chùm tia với độ chính xác cao.
Trong một số bài kiểm tra, hệ thống phải đối mặt với nhiều drone cùng lúc — và đã tiêu diệt toàn bộ chúng chỉ trong một lần quét. Epirus đã bàn giao bốn hệ thống Leonidas cho Lục quân Hoa Kỳ để đánh giá. Chúng có thể là giải pháp lý tưởng cho các đợt tấn công bằng drone mà quân đội Hoa Kỳ đang phải đối mặt.
"Ưu điểm của vũ khí năng lượng định hướng trong ứng dụng chống drone là, về nguyên tắc, nó có thể có 'băng đạn' lớn hơn với chi phí cho mỗi lần bắn thấp hơn so với tên lửa," Scharre giải thích. "Chúng ta cần những phương thức phòng thủ hiệu quả về mặt chi phí để đối phó với drone giá rẻ."
Phòng thủ đắt đỏ, tấn công giá rẻ
Tên lửa phòng không tầm xa hiện tại của Hải quân là tên lửa SM-6 Standard, một "quái vật" nặng 1.500 kg, bay với tốc độ Mach 3 và có giá hơn 3 triệu USD. Nó có thể tiêu diệt máy bay chiến đấu hoặc tên lửa hành trình một cách dễ dàng từ khoảng cách hơn 240 km — nhưng nó quá mức khi dùng để chống lại một chiếc drone nặng 180 kg, bay với tốc độ 160 km/h và chỉ có giá vài nghìn USD.
Cấp độ phòng thủ tiếp theo là tên lửa Sea Sparrow tầm trung. Loại này nhỏ hơn nhiều, chỉ nặng 280 kg, nhưng vẫn có giá 1,5 triệu USD cho mỗi lần bắn. Chi phí cao khiến Hải quân Hoa Kỳ chỉ mua những loại tên lửa này với số lượng nhỏ, chủ yếu để phòng thủ trước các cuộc tấn công bằng máy bay và tên lửa chống hạm. Theo đó, ngân sách mới nhất của Hải quân chỉ bao gồm 125 tên lửa SM-6 và 147 tên lửa Sea Sparrow.
Tên lửa Evolved Sea Sparrow
Một số tàu chiến của Hải quân được trang bị pháo nòng xoay Phalanx, nhưng loại pháo này chỉ có tầm bắn dưới 1,6 km. Nếu trượt hoặc gặp trục trặc, sẽ không có cơ hội thử lại như tên lửa. Zachary Kallenborn thuộc Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế có trụ sở tại Washington, D.C. cảnh báo rằng pháo không phải là câu trả lời hoàn hảo.
"Các hệ thống phòng không dựa trên pháo như Gepard (được sử dụng ở Ukraine) đã cho thấy triển vọng, mặc dù một lượng lớn drone có thể tấn công từ nhiều hướng hoặc áp đảo chúng theo nhiều cách khác," Kallenborn nói với Popular Mechanics.
Phiến quân Houthi tấn công bằng các loại drone cơ bản giá rẻ nhập khẩu từ Iran và lắp ráp tại các xưởng gara. Họ có nhiều năm kinh nghiệm trong loại hình chiến tranh này. Khi Ả Rập Xê út tham gia liên minh chống lại họ vào năm 2015, phiến quân Houthi đã bắt đầu sử dụng drone tầm xa nhỏ để tấn công các cơ sở dầu mỏ và các mục tiêu có giá trị cao khác của Ả Rập Xê út. Các hệ thống phòng không tiên tiến của Ả Rập Xê út — bao gồm các bệ phóng tên lửa Patriot và máy bay chiến đấu F-15 do Mỹ cung cấp — đã bắn hạ phần lớn drone. Tuy nhiên, một số ít vẫn lọt qua được, khiến các kho chứa dầu bốc cháy.
Năm 2022, Ả Rập Xê út đồng ý ngừng bắn. Phiến quân Houthi tiếp tục xây dựng lực lượng drone của mình, và vào tháng 11 năm 2024, được cổ vũ bởi thành công trước Ả Rập Xê út, đã bắt đầu phóng tên lửa và drone vào các tàu hàng quốc tế trên Biển Đỏ, với lý do là để hỗ trợ Palestine.
Các nhóm khủng bố khác ở Iraq và những nơi khác cũng đang sử dụng các loại drone tương tự để tấn công các căn cứ của Mỹ. Vào tháng 1 năm 2024, ba binh sĩ Mỹ ở Jordan đã thiệt mạng và 25 người khác bị thương trong một vụ tấn công bằng drone do một nhóm do Iran hậu thuẫn phóng.
Quân đội Hoa Kỳ đã trao cho Epirus hợp đồng trị giá 66 triệu USD
Drone giá rẻ đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng, nhưng công nghệ vi ba có thể đảo ngược phương trình chi phí. Thay vì phòng thủ trở nên quá đắt đỏ, chính những kẻ tấn công sẽ là người cạn kiệt vũ khí trước. "Nếu họ gửi một nghìn chiếc drone, và chúng lọt vào bức tường năng lượng mà hệ thống của chúng tôi tạo ra, chúng tôi có thể tiêu diệt toàn bộ chúng với khoảng 25 xu cho mỗi lần bắn," Lowery nói.
Người Iran không phải là mối đe dọa duy nhất. Trung Quốc có một lực lượng drone đáng gờm và đang phát triển các đàn drone tấn công để hỗ trợ cho một cuộc xâm lăng Đài Loan tiềm năng. Hàng chục hoặc hàng trăm drone có thể tấn công đồng thời — quá nhiều để các hệ thống phòng thủ hiện có có thể xử lý. Lowery cho biết công nghệ của họ đã được chứng minh là có khả năng chống lại các đàn drone.
Xuồng Kamikaze
Mối đe dọa không chỉ đến từ trên không mà còn từ dưới biển. Phiến quân Houthi cũng đang sử dụng drone biển — tàu thần phong không người lái chứa chất nổ — và đã gây thiệt hại cho các tàu hàng.
Ukraine đã sử dụng thành công drone biển tương tự để chống lại tàu chiến Nga trên Biển Đen, thực hiện một loạt cuộc tấn công vào các tàu trên biển và trong cảng. Điều khiến nhiều người bình luận ngạc nhiên là pháo thủ Nga gặp khó khăn trong việc bắn trúng các tàu nhỏ này bằng súng máy nặng và pháo tự động. Tuy nhiên, tàu drone rất nhanh nhẹn, linh hoạt và thường tấn công vào ban đêm.
Hạm đội Biển Đen của Nga đã bị thiệt hại nặng nề bởi các cuộc tấn công này, khiến cuộc phong tỏa các cảng của Ukraine của Nga bị phá vỡ. Tàu chiến Hoa Kỳ đã chống trả thành công các tàu drone của phiến quân Houthi… cho đến nay. Nguy cơ là nếu có đủ tàu drone đến từ nhiều hướng cùng lúc, đặc biệt là kết hợp với các cuộc tấn công đồng thời bằng drone trên không và tên lửa, thì đây vẫn sẽ là một thách thức lớn. Mỗi chiếc tàu drone có giá khoảng 100.000 USD — rẻ hơn nhiều so với một tên lửa.
Lowery cho biết công nghệ vi ba của Epirus có hiệu quả chống lại tàu drone tương tự như drone trên không. Công ty sẽ trình diễn điều này tại Chương trình Tập trận Công nghệ Hải quân Tiên tiến hàng năm của Hải quân Hoa Kỳ (Coastal Trident) vào mùa hè này, cho Leonidas đối đầu với tàu thần phong. Người phát ngôn của Hải quân cho biết cuộc tập trận Trident sẽ giúp xác định những lỗ hổng tiềm ẩn trong hệ thống phòng thủ và các giải pháp khả thi.
Leonidas không phải là vũ khí năng lượng định hướng duy nhất được cung cấp. Hải quân Hoa Kỳ từ lâu đã thử nghiệm các loại vũ khí laser năng lượng cao. Vào năm 2014, tàu USS Ponce đã được trang bị Hệ thống Vũ khí Laser 30 kilowatt (LaWS) và được phép sử dụng để phòng thủ ở vịnh Ba Tư. LaWS đã hoạt động trong các cuộc thử nghiệm, nhưng chưa bao giờ được sử dụng trong thực chiến. Sau khi tàu Ponce ngừng hoạt động vào năm 2018, Hải quân quyết định không tiếp tục với LaWS do mất nhiều thời gian để sạc trước khi bắn và khó khăn trong việc tạo ra chùm tia ổn định.
Hải quân hiện đang phát triển một loại laser lớn hơn, có công suất 150 kilowatt gọi là HELIOS. Tuy nhiên, laser có những hạn chế cơ bản. "Môi trường — mưa, khói, sương mù, v.v. — làm gián đoạn laser, vì vậy chúng có thể không thực sự đáng tin cậy, đặc biệt là khi laser cần một khoảng thời gian nhắm mục tiêu để gây thiệt hại," Kallenborn giải thích.
Chùm tia laser cần phải tập trung vào mục tiêu trong một khoảng thời gian đủ lâu để gây thiệt hại. Tùy thuộc vào mục tiêu, việc phá hủy có thể mất vài giây, trong khi chùm tia vi ba hoạt động chỉ trong vòng một phần giây. Laser chỉ có thể tập trung vào một mục tiêu tại một thời điểm, trong khi vi ba có thể phát ra một vùng rộng và tiêu diệt nhiều mục tiêu chỉ trong một lần quét.
"Năng lượng định hướng rất tiềm năng, nhưng tôi lạc quan về vũ khí vi ba hơn là laser," Kallenborn nói. Cũng có những loại vũ khí vi ba khác, và hệ thống THOR của Không quân Hoa Kỳ là một đối thủ tiềm năng. Tuy nhiên, trong khi Leonidas là một hệ thống trạng thái rắn nhỏ gọn, thì THOR lại dựa trên đèn magnetron, một công nghệ lỗi thời hơn, và chiếm diện tích bằng cả một container. "Xét về các loại vũ khí vi ba công suất cao (HPM) hiện có, không có loại nào thuộc hạng của chúng tôi," Lowery cho biết.
Xưởng sản xuất vũ khí vi sóng
Leonidas không phải là giải pháp hoàn chỉnh, nhưng sẽ là một phần của hệ thống phòng không đa lớp bao gồm radar, pháo và tên lửa. Lowery cho biết Lục quân Hoa Kỳ hiện đang xem xét các kế hoạch triển khai một hoặc nhiều hệ thống Leonidas để thực thi nhiệm vụ vào mùa hè này.
Tàu chiến Mỹ "chật vật" trước drone trên không lẫn trên biển
Trong khi đó, Ukraine đang bị tấn công liên miên bởi drone Shahed do Iran cung cấp và Nga phóng. Hàng trăm chiếc drone được tung ra mỗi tháng, và Ukraine không có đủ tên lửa phòng không để ngăn chặn tất cả. Các đơn vị phòng không di động được trang bị đèn chiếu và súng máy của Ukraine đã ghi nhận thành tích đáng nể trong việc bắn hạ drone, nhưng không thể tránh khỏi việc một số ít lọt qua. Leonidas có thể là "phao cứu sinh", và Lowery cho biết công ty của ông đang tích cực đàm phán với lực lượng đặc nhiệm Ukraine của Bộ Quốc phòng.
Và tất nhiên, Hải quân Hoa Kỳ cũng có thể quan tâm đến công nghệ này để phòng thủ drone, xét tới tốc độ sử dụng tên lửa của họ trên Biển Đỏ. Lowery cho biết công ty của ông đã sẵn sàng đáp ứng nhu cầu, với nhà máy có khả năng xuất xưởng 3-4 hệ thống mỗi tháng ngay khi có đơn đặt hàng.
Việc sản xuất drone đang gia tăng trên toàn cầu. Chỉ riêng Ukraine đã lên kế hoạch sản xuất hơn một triệu chiếc drone vào năm 2024 cho cuộc chiến chống lại Nga, ngay cả khi Nga đang ngày càng tăng cường ném bom nước này bằng drone Shahed. Các cuộc tấn công của phiến quân Houthi vào các tàu trên Biển Đỏ cũng không có dấu hiệu giảm bớt. Iran gần đây đã công bố các loại drone mới tiên tiến, và các đàn drone của Trung Quốc cũng đang được phát triển nhanh chóng.
Các loại vũ khí hiện có sẽ không thể ngăn chặn được làn sóng drone trong tương lai. Công nghệ mới có thể — nếu được áp dụng đủ nhanh chóng. "Vũ khí năng lượng định hướng có ưu điểm rõ ràng là chi phí thấp cho mỗi lần bắn, vì chúng không cần đạn dược," Kallenborn nói. "Vũ khí vi ba cũng có thể tấn công một vùng rộng, cho phép chúng tiêu diệt nhiều drone cùng lúc."
