Hoàng Khang
Writer
Chiến trường Ukraine đã trở thành phòng thí nghiệm công nghệ cao, nơi trí tuệ nhân tạo (AI) đang viết lại các quy tắc của chiến tranh hiện đại. Từ những máy bay không người lái (UAV) giá rẻ có thể hạ gục khí tài triệu đô, đến các hệ thống phòng không tự động, AI không còn là công cụ hỗ trợ mà đã trở thành nhân tố trung tâm, định hình chiến thuật và chiến lược của cả hai bên.
Ukraine đang thể hiện một sự thích ứng nhanh chóng bằng cách triển khai trí tuệ nhân tạo (AI) trong mọi lĩnh vực, từ chiến thuật đến chiến lược. Các nền tảng như Palantir đang giúp quân đội nước này tích hợp dữ liệu từ vệ tinh và UAV để tối ưu hóa việc nhắm mục tiêu, cho phép các chỉ huy ra quyết định nhanh và sáng suốt hơn.
Trên thực địa, các máy bay không người lái (UAV) tích hợp AI như Bulava đã chứng minh khả năng tự động chiến đấu ngay cả trong môi trường bị gây nhiễu. Ukraine cũng đã cải tiến chiến thuật, sử dụng các "UAV mẹ" mang theo các "UAV con" để thực hiện các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Một trong những vũ khí mới nhất của họ là tháp pháo Sky Sentinel - một hệ thống phòng không hoàn toàn tự động, có khả năng tự phát hiện, theo dõi và tiêu diệt UAV của đối phương.
Chiến dịch "Mạng nhện" diễn ra vào tháng 6/2025 là một minh chứng rõ nét, khi Ukraine sử dụng hàng loạt UAV có khả năng chuyển sang chế độ tự động, dùng thuật toán nhận dạng hình ảnh để tấn công chính xác các sân bay và máy bay ném bom của Nga. Không chỉ trên chiến trường, AI còn hỗ trợ Ukraine trong các hoạt động nhân đạo như rà phá bom mìn và chế tạo chân tay giả cho thương binh, với sự hậu thuẫn từ gói tài trợ quốc tế 700 triệu euro.
Nga cũng không đứng ngoài cuộc đua, liên tục phát triển và triển khai nhiều loại vũ khí tích hợp AI. UAV tấn công Lancet-3, với mô-đun AI nhận dạng mục tiêu, từ lâu đã trở thành trụ cột trong kho vũ khí của Nga.
Gần đây hơn, vào mùa xuân năm nay, UAV V2U lần đầu xuất hiện trên tiền tuyến. Đáng chú ý, việc phân tích các mảnh vỡ cho thấy loại UAV này được chế tạo từ các thành phần của Trung Quốc và một bộ xử lý AI của Mỹ, cho thấy sự phức tạp của chuỗi cung ứng toàn cầu ngay cả trong lĩnh vực quân sự. Nó được trang bị hệ thống định vị vệ tinh GLONASS và một hệ thống dẫn đường dự phòng, cho phép nó bay bám theo địa hình khi bị gây nhiễu tác chiến điện tử.
Sự trỗi dậy của vũ khí AI đang làm thay đổi động lực cốt lõi của xung đột. Việc chiếm ưu thế trên không không còn là yếu tố quyết định duy nhất khi một UAV trị giá 400 USD có thể đe dọa một máy bay ném bom trị giá 250 triệu USD.
Nhận thức được vai trò của vũ khí AI trong cuộc xung đột này, nhiều quốc gia khác như Iran và Triều Tiên cũng đang tìm cách mở rộng kho vũ khí AI của mình. Đáp lại, các chính phủ phương Tây đang phải khẩn trương cập nhật học thuyết quân sự, soạn thảo các khuôn khổ pháp lý để chống lại thông tin sai lệch do AI thúc đẩy và nâng cao nhận thức của cộng đồng về mối đe dọa từ công nghệ deepfake. Cuộc chiến ở Ukraine đang cho cả thế giới thấy một hình thái chiến tranh mới, nơi công nghệ và AI sẽ đóng vai trò ngày càng quyết định.
Ukraine và chiến lược "AI toàn diện"
Ukraine đang thể hiện một sự thích ứng nhanh chóng bằng cách triển khai trí tuệ nhân tạo (AI) trong mọi lĩnh vực, từ chiến thuật đến chiến lược. Các nền tảng như Palantir đang giúp quân đội nước này tích hợp dữ liệu từ vệ tinh và UAV để tối ưu hóa việc nhắm mục tiêu, cho phép các chỉ huy ra quyết định nhanh và sáng suốt hơn.
Trên thực địa, các máy bay không người lái (UAV) tích hợp AI như Bulava đã chứng minh khả năng tự động chiến đấu ngay cả trong môi trường bị gây nhiễu. Ukraine cũng đã cải tiến chiến thuật, sử dụng các "UAV mẹ" mang theo các "UAV con" để thực hiện các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Một trong những vũ khí mới nhất của họ là tháp pháo Sky Sentinel - một hệ thống phòng không hoàn toàn tự động, có khả năng tự phát hiện, theo dõi và tiêu diệt UAV của đối phương.
Chiến dịch "Mạng nhện" diễn ra vào tháng 6/2025 là một minh chứng rõ nét, khi Ukraine sử dụng hàng loạt UAV có khả năng chuyển sang chế độ tự động, dùng thuật toán nhận dạng hình ảnh để tấn công chính xác các sân bay và máy bay ném bom của Nga. Không chỉ trên chiến trường, AI còn hỗ trợ Ukraine trong các hoạt động nhân đạo như rà phá bom mìn và chế tạo chân tay giả cho thương binh, với sự hậu thuẫn từ gói tài trợ quốc tế 700 triệu euro.
Vũ khí AI của Nga: Từ Lancet-3 đến drone dùng chip Mỹ
Nga cũng không đứng ngoài cuộc đua, liên tục phát triển và triển khai nhiều loại vũ khí tích hợp AI. UAV tấn công Lancet-3, với mô-đun AI nhận dạng mục tiêu, từ lâu đã trở thành trụ cột trong kho vũ khí của Nga.
Gần đây hơn, vào mùa xuân năm nay, UAV V2U lần đầu xuất hiện trên tiền tuyến. Đáng chú ý, việc phân tích các mảnh vỡ cho thấy loại UAV này được chế tạo từ các thành phần của Trung Quốc và một bộ xử lý AI của Mỹ, cho thấy sự phức tạp của chuỗi cung ứng toàn cầu ngay cả trong lĩnh vực quân sự. Nó được trang bị hệ thống định vị vệ tinh GLONASS và một hệ thống dẫn đường dự phòng, cho phép nó bay bám theo địa hình khi bị gây nhiễu tác chiến điện tử.
Một cuộc chiến mới và những tác động toàn cầu
Sự trỗi dậy của vũ khí AI đang làm thay đổi động lực cốt lõi của xung đột. Việc chiếm ưu thế trên không không còn là yếu tố quyết định duy nhất khi một UAV trị giá 400 USD có thể đe dọa một máy bay ném bom trị giá 250 triệu USD.
Nhận thức được vai trò của vũ khí AI trong cuộc xung đột này, nhiều quốc gia khác như Iran và Triều Tiên cũng đang tìm cách mở rộng kho vũ khí AI của mình. Đáp lại, các chính phủ phương Tây đang phải khẩn trương cập nhật học thuyết quân sự, soạn thảo các khuôn khổ pháp lý để chống lại thông tin sai lệch do AI thúc đẩy và nâng cao nhận thức của cộng đồng về mối đe dọa từ công nghệ deepfake. Cuộc chiến ở Ukraine đang cho cả thế giới thấy một hình thái chiến tranh mới, nơi công nghệ và AI sẽ đóng vai trò ngày càng quyết định.
