Bui Nhat Minh
Writer
Trong suốt 400 năm kể từ thời Galileo, người ta đã hiểu biết về vũ trụ không thay đổi nhiều cho đến đầu thế kỷ 20, khi một loạt khám phá đã thay đổi hoàn toàn theo cách chúng ta nhìn nhận về không gian bao la này. Đầu thế kỷ 20, các nhà thiên văn học vẫn tranh cãi về việc liệu vũ trụ chỉ gói gọn ở Hà Hay bao gồm vô số thiên hà khác, được gọi là “vũ trụ đảo”.
Bước đầu tiên đến vào năm 1912, khi Henrietta Swan Leavitt phát hiện ra một đặc điểm của sao biến quang Cepheid: mối mối giữa độ sáng và chu kỳ dao động của chúng , cho phép các nhà thiên văn đo khoảng cách trong vũ trụ. Công trình của Leavitt trở thành nền tảng cho kích thước xác định và mô-đun của các vương quốc xa xôi.
Harlow Shapley, vào năm 1918, đã sử dụng các sao Cepheid để ước tính kích thước và dạng hình của Ngân Hà. Ông đưa ra kết luận rằng Ngân Hà có đường kính 300.000 năm ánh sáng và hệ mặt trời không nằm ở trung tâm mà cách xa khoảng 50.000 năm ánh sáng. Đây là một bước tiến lớn, nhưng Shapley vẫn cho rằng toàn bộ vũ trụ chỉ giới hạn ở Ngân Hà.
Vào năm 1920, “cuộc thảo luận lớn” giữa Shapley và Heber Curtis diễn ra, tập trung vào câu hỏi liệu Ngân Hà có phải là toàn bộ vũ trụ hay không. Curtis cho rằng các tinh vân xoắn ốc, như Andromeda, thực chất là các thiên hà độc lập, trong khi Shapley phản phản điều này. Cuộc tranh luận đã kết thúc mà không có bên nào giành chiến thắng, vì vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng.
Bước đột phá đến năm 1923, khi Edwin Hubble phát hiện ra sao biến quang Cepheid trong tinh vân Andromeda bằng kính viễn vọng Hooker 100 inch. Hubble chứng minh rằng Andromeda không phải là một phần của Ngân Hà mà là một thiên tài độc lập Trái Đất hơn 930.000 năm ánh sáng. Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy vũ trụ bao gồm vô số thiên hà, vượt xa những gì chúng ta tưởng tượng trước đó.
Khám phá của Hubble, được công bố chính thức vào năm 1925, đã thay đổi hoàn toàn quan điểm của nhân loại về vũ trụ. Nó thiết lập rằng Ngân Hà chỉ là một trong những tỷ lệ thiên hà khác, và vũ trụ rộng hơn rất nhiều so với những gì từng được nghĩ đến. Công trình này không chỉ kết thúc cuộc thảo luận kéo dài hàng thập kỷ mà còn đặt nền tảng cho việc hiểu biết hiện đại về vũ trụ.
Xem chi tiết tại đây: https://www.astronomy.com/science/how-edwin-hubble-won-the-great-debate/
Bước đầu tiên đến vào năm 1912, khi Henrietta Swan Leavitt phát hiện ra một đặc điểm của sao biến quang Cepheid: mối mối giữa độ sáng và chu kỳ dao động của chúng , cho phép các nhà thiên văn đo khoảng cách trong vũ trụ. Công trình của Leavitt trở thành nền tảng cho kích thước xác định và mô-đun của các vương quốc xa xôi.
Harlow Shapley, vào năm 1918, đã sử dụng các sao Cepheid để ước tính kích thước và dạng hình của Ngân Hà. Ông đưa ra kết luận rằng Ngân Hà có đường kính 300.000 năm ánh sáng và hệ mặt trời không nằm ở trung tâm mà cách xa khoảng 50.000 năm ánh sáng. Đây là một bước tiến lớn, nhưng Shapley vẫn cho rằng toàn bộ vũ trụ chỉ giới hạn ở Ngân Hà.
Vào năm 1920, “cuộc thảo luận lớn” giữa Shapley và Heber Curtis diễn ra, tập trung vào câu hỏi liệu Ngân Hà có phải là toàn bộ vũ trụ hay không. Curtis cho rằng các tinh vân xoắn ốc, như Andromeda, thực chất là các thiên hà độc lập, trong khi Shapley phản phản điều này. Cuộc tranh luận đã kết thúc mà không có bên nào giành chiến thắng, vì vẫn chưa có bằng chứng rõ ràng.
Bước đột phá đến năm 1923, khi Edwin Hubble phát hiện ra sao biến quang Cepheid trong tinh vân Andromeda bằng kính viễn vọng Hooker 100 inch. Hubble chứng minh rằng Andromeda không phải là một phần của Ngân Hà mà là một thiên tài độc lập Trái Đất hơn 930.000 năm ánh sáng. Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy vũ trụ bao gồm vô số thiên hà, vượt xa những gì chúng ta tưởng tượng trước đó.
Khám phá của Hubble, được công bố chính thức vào năm 1925, đã thay đổi hoàn toàn quan điểm của nhân loại về vũ trụ. Nó thiết lập rằng Ngân Hà chỉ là một trong những tỷ lệ thiên hà khác, và vũ trụ rộng hơn rất nhiều so với những gì từng được nghĩ đến. Công trình này không chỉ kết thúc cuộc thảo luận kéo dài hàng thập kỷ mà còn đặt nền tảng cho việc hiểu biết hiện đại về vũ trụ.
Xem chi tiết tại đây: https://www.astronomy.com/science/how-edwin-hubble-won-the-great-debate/
