Mr. Macho
Writer
Phát biểu của Elon Musk tại Diễn đàn Đầu tư Mỹ - Ả Rập Xê Út (U.S.-Saudi Investment Forum) ngày 19/11/2025 thực chất đang mô tả một xã hội post-scarcity (xã hội hậu khan hiếm), nơi hàng hóa và dịch vụ dồi dào đến mức tiền tệ không còn cần thiết nữa. Đây là ý tưởng rất gần với nguyên tắc nổi tiếng của chủ nghĩa cộng sản (theo Karl Marx): “Làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu” (From each according to his ability, to each according to his needs).
Những gì Elon Musk thực sự nói là: Trong 10-20 năm tới, khi AI và robot (như Optimus của Tesla) trở nên siêu hiệu quả, chúng sẽ sản xuất hàng hóa/dịch vụ gần như miễn phí dẫn đến hàng hóa và dịch vụ sẽ dồi dào vô tận (abundance of goods and services).
Elon Musk và Jensen Huang tại Diễn đàn Đầu tư Mỹ - Ả rập Xê út
Lúc đó, tiền tệ sẽ trở nên không liên quan (currency becomes irrelevant / money stops being relevant).
Công việc sẽ trở thành tùy chọn (work becomes optional), giống như sở thích (ví dụ: trồng rau ở nhà vì thích, chứ không phải để sống).
Không còn nghèo đói, mọi người có thể có bất kỳ sản phẩm/dịch vụ nào mình muốn → universal high income (thu nhập cao phổ quát) mà không cần làm việc.
Ông nhấn mạnh đây là kịch bản “benign” (tích cực), nhưng sẽ có nhiều rối loạn trên đường đi.
Quan điểm này rất gần với chủ nghĩa cộng sản. Cả hai đều hướng tới xã hội không còn tiền bạc, không giai cấp, không nghèo đói, mọi người được đáp ứng nhu cầu đầy đủ mà không bị ép buộc lao động vì miếng cơm manh áo.
Tuy nhiên, khác nhau lớn nhất là trong khi Chủ nghĩa cộng sản (theo Marx) đạt được điều này thông qua cách mạng vô sản, xóa bỏ tư hữu tư liệu sản xuất, nhà nước sở hữu tất cả, phân phối tập trung.
Elon Musk đạt được điều này thông qua công nghệ tư bản cực độ (AI + robot do các công ty tư nhân như Tesla, xAI, Nvidia phát triển), dẫn đến sự phong phú tự nhiên → tiền bạc tự “biến mất” vì không còn khan hiếm.
Và Elon Musk không hề đề cập đến việc xóa bỏ tư hữu hay nhà nước kiểm soát; ông vẫn nói về cạnh tranh giữa các công ty sản xuất robot.
Nhiều lần trước đây, Elon Musk cũng từng nói tương tự và thừa nhận đây là post-scarcity economy (kinh tế hậu khan hiếm), giống xã hội “Culture” trong tiểu thuyết khoa học viễn tưởng của Iain M. Banks – một xã hội không tiền bạc, không chính phủ, mọi thứ do AI quản lý, con người sống theo sở thích.
Về kết quả cuối cùng thì ĐÚNG, rất giống cảnh giới “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu” của chủ nghĩa cộng sản. Nhưng con đường và cơ chế hoàn toàn khác: một bên là cách mạng chính trị - xã hội, bên kia là siêu công nghệ tư bản. Musk không phải là người cộng sản; ông chỉ tin rằng AI/robot sẽ tự động đưa nhân loại đến trạng thái đó (nếu chúng ta sống sót qua giai đoạn chuyển tiếp).
Những gì Elon Musk thực sự nói là: Trong 10-20 năm tới, khi AI và robot (như Optimus của Tesla) trở nên siêu hiệu quả, chúng sẽ sản xuất hàng hóa/dịch vụ gần như miễn phí dẫn đến hàng hóa và dịch vụ sẽ dồi dào vô tận (abundance of goods and services).
Elon Musk và Jensen Huang tại Diễn đàn Đầu tư Mỹ - Ả rập Xê út
Lúc đó, tiền tệ sẽ trở nên không liên quan (currency becomes irrelevant / money stops being relevant).
Công việc sẽ trở thành tùy chọn (work becomes optional), giống như sở thích (ví dụ: trồng rau ở nhà vì thích, chứ không phải để sống).
Không còn nghèo đói, mọi người có thể có bất kỳ sản phẩm/dịch vụ nào mình muốn → universal high income (thu nhập cao phổ quát) mà không cần làm việc.
Ông nhấn mạnh đây là kịch bản “benign” (tích cực), nhưng sẽ có nhiều rối loạn trên đường đi.
Quan điểm này rất gần với chủ nghĩa cộng sản. Cả hai đều hướng tới xã hội không còn tiền bạc, không giai cấp, không nghèo đói, mọi người được đáp ứng nhu cầu đầy đủ mà không bị ép buộc lao động vì miếng cơm manh áo.
Tuy nhiên, khác nhau lớn nhất là trong khi Chủ nghĩa cộng sản (theo Marx) đạt được điều này thông qua cách mạng vô sản, xóa bỏ tư hữu tư liệu sản xuất, nhà nước sở hữu tất cả, phân phối tập trung.
Elon Musk đạt được điều này thông qua công nghệ tư bản cực độ (AI + robot do các công ty tư nhân như Tesla, xAI, Nvidia phát triển), dẫn đến sự phong phú tự nhiên → tiền bạc tự “biến mất” vì không còn khan hiếm.
Và Elon Musk không hề đề cập đến việc xóa bỏ tư hữu hay nhà nước kiểm soát; ông vẫn nói về cạnh tranh giữa các công ty sản xuất robot.
Nhiều lần trước đây, Elon Musk cũng từng nói tương tự và thừa nhận đây là post-scarcity economy (kinh tế hậu khan hiếm), giống xã hội “Culture” trong tiểu thuyết khoa học viễn tưởng của Iain M. Banks – một xã hội không tiền bạc, không chính phủ, mọi thứ do AI quản lý, con người sống theo sở thích.
Về kết quả cuối cùng thì ĐÚNG, rất giống cảnh giới “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu” của chủ nghĩa cộng sản. Nhưng con đường và cơ chế hoàn toàn khác: một bên là cách mạng chính trị - xã hội, bên kia là siêu công nghệ tư bản. Musk không phải là người cộng sản; ông chỉ tin rằng AI/robot sẽ tự động đưa nhân loại đến trạng thái đó (nếu chúng ta sống sót qua giai đoạn chuyển tiếp).
