Yu Ki San
Writer
Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan hành pháp của Liên minh châu Âu (EU), vừa giáng những đòn phạt tài chính nặng nề vào hai gã khổng lồ công nghệ của Mỹ là Apple và Meta (công ty mẹ của Facebook, Instagram, WhatsApp). Tổng số tiền phạt lên tới gần 700 triệu Euro (tương đương 800 triệu USD), với cáo buộc cả hai công ty đã vi phạm các quy định trong Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (Digital Markets Act - DMA) mang tính bước ngoặt của khối này.
Apple bị phạt nửa tỷ Euro vì App Store
Apple phải chịu mức phạt lớn hơn, lên tới 500 triệu Euro (khoảng 571 triệu USD). Theo EC, Apple đã không tuân thủ quy định của DMA yêu cầu hãng phải cho phép các nhà phát triển ứng dụng được tự do thông báo và hướng dẫn người dùng về các lựa chọn mua hàng hoặc đăng ký rẻ hơn bên ngoài kho ứng dụng App Store. EC cho rằng Apple đã áp đặt các hạn chế mang tính kỹ thuật và thương mại ("anti-steering rules") để ngăn cản điều này một cách bất hợp pháp. Bên cạnh án phạt tiền, EC cũng yêu cầu Apple phải gỡ bỏ các hạn chế nói trên.
Phản ứng lại quyết định này, Apple tuyên bố sẽ kháng cáo và chỉ trích phán quyết của EC là "không công bằng", gây hại cho quyền riêng tư, bảo mật của người dùng và "buộc chúng tôi phải từ bỏ công nghệ đang được cung cấp miễn phí". Apple khẳng định đã tốn rất nhiều nguồn lực và thực hiện hàng chục thay đổi để tuân thủ DMA nhưng EC vẫn "tiếp tục gây khó khăn".
Meta bị phạt 200 triệu Euro vì mô hình "đồng ý hoặc trả tiền"
Trong khi đó, Meta phải đối mặt với án phạt 200 triệu Euro (khoảng 229 triệu USD). EC kết luận rằng mô hình kinh doanh của Meta, trong đó yêu cầu người dùng phải đồng ý cho phép công ty thu thập và kết hợp dữ liệu cá nhân của họ trên các nền tảng (Facebook, Instagram...) để phục vụ quảng cáo cá nhân hóa, hoặc phải trả tiền để sử dụng phiên bản không quảng cáo, là vi phạm các quy tắc về sự đồng ý (consent) của người dùng theo DMA.
Ông Joel Kaplan, Giám đốc đối ngoại toàn cầu của Meta, cũng tuyên bố công ty sẽ kháng cáo và lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ quyết định của EU. Ông cáo buộc EU "đang cố gắng gây khó dễ cho các doanh nghiệp Mỹ, trong khi đang cho phép các công ty Trung Quốc và châu Âu hoạt động theo các tiêu chuẩn khác". Ông cho rằng việc EU hạn chế quảng cáo cá nhân hóa một cách không công bằng đang gây tổn hại cho các doanh nghiệp và nền kinh tế châu Âu, và việc buộc Meta thay đổi mô hình kinh doanh là yêu cầu họ "cung cấp dịch vụ tệ hơn cho người dùng".
Đòn trả đũa thuế quan của Mỹ?
Theo nhiều nhà phân tích thị trường, việc EC đồng loạt đưa ra các mức phạt nặng nhắm vào hai công ty công nghệ hàng đầu của Mỹ có thể không hoàn toàn chỉ dựa trên các vi phạm DMA. Một số ý kiến cho rằng đây có thể là một "động thái trả đũa" của EU đối với các chính sách thuế quan cứng rắn mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố và áp đặt lên hàng hóa từ nhiều khu vực, bao gồm cả châu Âu, vào đầu tháng này. (Bôi đen 3) Mặc dù Mỹ đã tạm hoãn áp thuế đối ứng với EU và nhiều quốc gia khác (trừ Trung Quốc), động thái phạt nặng từ EU có thể khiến căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương gia tăng trở lại.
Các án phạt này là minh chứng mới nhất cho thấy EU đang rất quyết liệt trong việc thực thi DMA nhằm kiềm chế sức mạnh của các Big Tech và định hình lại sân chơi kỹ thuật số theo luật lệ của mình, bất chấp sự phản đối và các cuộc chiến pháp lý dự kiến sẽ còn kéo dài.
Apple bị phạt nửa tỷ Euro vì App Store
Apple phải chịu mức phạt lớn hơn, lên tới 500 triệu Euro (khoảng 571 triệu USD). Theo EC, Apple đã không tuân thủ quy định của DMA yêu cầu hãng phải cho phép các nhà phát triển ứng dụng được tự do thông báo và hướng dẫn người dùng về các lựa chọn mua hàng hoặc đăng ký rẻ hơn bên ngoài kho ứng dụng App Store. EC cho rằng Apple đã áp đặt các hạn chế mang tính kỹ thuật và thương mại ("anti-steering rules") để ngăn cản điều này một cách bất hợp pháp. Bên cạnh án phạt tiền, EC cũng yêu cầu Apple phải gỡ bỏ các hạn chế nói trên.
Phản ứng lại quyết định này, Apple tuyên bố sẽ kháng cáo và chỉ trích phán quyết của EC là "không công bằng", gây hại cho quyền riêng tư, bảo mật của người dùng và "buộc chúng tôi phải từ bỏ công nghệ đang được cung cấp miễn phí". Apple khẳng định đã tốn rất nhiều nguồn lực và thực hiện hàng chục thay đổi để tuân thủ DMA nhưng EC vẫn "tiếp tục gây khó khăn".
Meta bị phạt 200 triệu Euro vì mô hình "đồng ý hoặc trả tiền"
Trong khi đó, Meta phải đối mặt với án phạt 200 triệu Euro (khoảng 229 triệu USD). EC kết luận rằng mô hình kinh doanh của Meta, trong đó yêu cầu người dùng phải đồng ý cho phép công ty thu thập và kết hợp dữ liệu cá nhân của họ trên các nền tảng (Facebook, Instagram...) để phục vụ quảng cáo cá nhân hóa, hoặc phải trả tiền để sử dụng phiên bản không quảng cáo, là vi phạm các quy tắc về sự đồng ý (consent) của người dùng theo DMA.
Ông Joel Kaplan, Giám đốc đối ngoại toàn cầu của Meta, cũng tuyên bố công ty sẽ kháng cáo và lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ quyết định của EU. Ông cáo buộc EU "đang cố gắng gây khó dễ cho các doanh nghiệp Mỹ, trong khi đang cho phép các công ty Trung Quốc và châu Âu hoạt động theo các tiêu chuẩn khác". Ông cho rằng việc EU hạn chế quảng cáo cá nhân hóa một cách không công bằng đang gây tổn hại cho các doanh nghiệp và nền kinh tế châu Âu, và việc buộc Meta thay đổi mô hình kinh doanh là yêu cầu họ "cung cấp dịch vụ tệ hơn cho người dùng".
Đòn trả đũa thuế quan của Mỹ?
Theo nhiều nhà phân tích thị trường, việc EC đồng loạt đưa ra các mức phạt nặng nhắm vào hai công ty công nghệ hàng đầu của Mỹ có thể không hoàn toàn chỉ dựa trên các vi phạm DMA. Một số ý kiến cho rằng đây có thể là một "động thái trả đũa" của EU đối với các chính sách thuế quan cứng rắn mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố và áp đặt lên hàng hóa từ nhiều khu vực, bao gồm cả châu Âu, vào đầu tháng này. (Bôi đen 3) Mặc dù Mỹ đã tạm hoãn áp thuế đối ứng với EU và nhiều quốc gia khác (trừ Trung Quốc), động thái phạt nặng từ EU có thể khiến căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương gia tăng trở lại.
Các án phạt này là minh chứng mới nhất cho thấy EU đang rất quyết liệt trong việc thực thi DMA nhằm kiềm chế sức mạnh của các Big Tech và định hình lại sân chơi kỹ thuật số theo luật lệ của mình, bất chấp sự phản đối và các cuộc chiến pháp lý dự kiến sẽ còn kéo dài.
