Thoại Viết Hoàng
Writer
Gần đây, cộng đồng toán học xôn xao vì một điều khó tin: hai nhà nghiên cứu đã sử dụng GPT-5, một trí tuệ nhân tạo (AI) tiên tiến, để giải 10 bài toán cực kỳ hóc búa trong danh sách bài toán nổi tiếng của nhà toán học Paul Erdős, và họ làm được điều đó chỉ trong một cuối tuần.
Các bài toán này không phải dạng đơn giản. Chúng thuộc về nhóm "Erdős Problems", gồm hơn 1.000 bài toán mà nhà toán học huyền thoại này để lại. Rất nhiều trong số đó vẫn chưa có ai giải được trong suốt hàng chục, thậm chí hàng trăm năm. Một số còn được treo thưởng lên đến 10.000 USD cho ai giải được.
Vậy mà chỉ trong vài ngày, GPT-5 đã giúp các nhà nghiên cứu tìm ra lời giải cho 10 bài, và tiến gần đến việc giải thêm 11 bài khác.
Một điểm thú vị là: có những bài toán thực ra đã được giải từ rất lâu, nhưng do bài viết nằm rải rác trong những tài liệu cũ, hoặc không được đánh dấu rõ ràng, nên người sau không biết đã có người giải rồi.
Ví dụ như bài toán số 339, GPT-5 Pro đã “đào” được một bài báo xuất bản từ năm 2003 cho thấy nó đã được giải. Nhờ khả năng tìm kiếm và đọc hiểu hàng ngàn tài liệu chuyên sâu, GPT-5 có thể tìm ra những câu trả lời đã bị lãng quên, điều mà con người rất khó làm được thủ công.
Một thay đổi lớn trong cách làm nghiên cứu khoa học
Điều này không chỉ đơn thuần là một sự kiện thú vị, mà còn đánh dấu một bước ngoặt trong cách con người làm nghiên cứu – đặc biệt là trong các ngành như toán học hay khoa học cơ bản.
Theo nhà toán học nổi tiếng Terence Tao, AI không cần phải giải những bài toán khó nhất mới gọi là “giỏi”. Điều quan trọng là nó giúp xử lý những việc tốn thời gian nhưng quan trọng, như:
- Tìm kiếm tài liệu liên quan
- Kiểm tra xem một bài toán đã được ai giải chưa
- Sắp xếp ghi chú, trích dẫn, dữ liệu...
Tao gọi đây là việc “tăng năng suất tư duy”, tức là AI làm việc tay chân, để con người tập trung vào suy nghĩ.
AI không thay thế nhà toán học mà giúp họ làm việc hiệu quả hơn
Nhiều người sợ rằng AI sẽ “cướp việc” của các nhà khoa học. Nhưng thực tế, AI không “sáng tạo” ra lời giải, nó giúp con người tìm và tổng hợp thông tin tốt hơn, và tránh lãng phí thời gian vào việc tra cứu lặp lại.
Như Terence Tao đã nói: AI không làm thay toán học, nhưng giúp toán học trở lại đúng tốc độ phát triển vốn có – không bị chậm lại vì những công việc tẻ nhạt.
Với khả năng tìm kiếm sâu và xử lý thông tin quy mô lớn, AI đang trở thành một công cụ thiết yếu cho nghiên cứu. Những ai biết tận dụng nó sẽ tiến xa hơn, nhanh hơn. Còn nếu không biết cách dùng, có thể sẽ bị “đào thải” trong một môi trường nghiên cứu ngày càng cạnh tranh.
Việc hai nhà nghiên cứu dùng GPT-5 để giải 10 bài toán tưởng như “không thể” chỉ trong vài ngày là một cột mốc để đời, cả với chính họ và cộng đồng khoa học. Nó cho thấy: AI không thay thế nhà khoa học, nhưng nếu biết dùng đúng cách, nó sẽ là người đồng hành mạnh mẽ nhất.
Hy vọng sau sự kiện này, các nhà nghiên cứu, đạo diễn của “nền khoa học” sẽ nhìn nhận nghiêm túc hơn về việc ứng dụng AI,không phải để lười hơn, mà để tư duy sâu hơn, nhanh hơn, và hiệu quả hơn.
Các bài toán này không phải dạng đơn giản. Chúng thuộc về nhóm "Erdős Problems", gồm hơn 1.000 bài toán mà nhà toán học huyền thoại này để lại. Rất nhiều trong số đó vẫn chưa có ai giải được trong suốt hàng chục, thậm chí hàng trăm năm. Một số còn được treo thưởng lên đến 10.000 USD cho ai giải được.
Vậy mà chỉ trong vài ngày, GPT-5 đã giúp các nhà nghiên cứu tìm ra lời giải cho 10 bài, và tiến gần đến việc giải thêm 11 bài khác.
Một điểm thú vị là: có những bài toán thực ra đã được giải từ rất lâu, nhưng do bài viết nằm rải rác trong những tài liệu cũ, hoặc không được đánh dấu rõ ràng, nên người sau không biết đã có người giải rồi.
Ví dụ như bài toán số 339, GPT-5 Pro đã “đào” được một bài báo xuất bản từ năm 2003 cho thấy nó đã được giải. Nhờ khả năng tìm kiếm và đọc hiểu hàng ngàn tài liệu chuyên sâu, GPT-5 có thể tìm ra những câu trả lời đã bị lãng quên, điều mà con người rất khó làm được thủ công.
Một thay đổi lớn trong cách làm nghiên cứu khoa học
Điều này không chỉ đơn thuần là một sự kiện thú vị, mà còn đánh dấu một bước ngoặt trong cách con người làm nghiên cứu – đặc biệt là trong các ngành như toán học hay khoa học cơ bản.
Theo nhà toán học nổi tiếng Terence Tao, AI không cần phải giải những bài toán khó nhất mới gọi là “giỏi”. Điều quan trọng là nó giúp xử lý những việc tốn thời gian nhưng quan trọng, như:
- Tìm kiếm tài liệu liên quan
- Kiểm tra xem một bài toán đã được ai giải chưa
- Sắp xếp ghi chú, trích dẫn, dữ liệu...
Tao gọi đây là việc “tăng năng suất tư duy”, tức là AI làm việc tay chân, để con người tập trung vào suy nghĩ.
AI không thay thế nhà toán học mà giúp họ làm việc hiệu quả hơn
Nhiều người sợ rằng AI sẽ “cướp việc” của các nhà khoa học. Nhưng thực tế, AI không “sáng tạo” ra lời giải, nó giúp con người tìm và tổng hợp thông tin tốt hơn, và tránh lãng phí thời gian vào việc tra cứu lặp lại.
Như Terence Tao đã nói: AI không làm thay toán học, nhưng giúp toán học trở lại đúng tốc độ phát triển vốn có – không bị chậm lại vì những công việc tẻ nhạt.
Với khả năng tìm kiếm sâu và xử lý thông tin quy mô lớn, AI đang trở thành một công cụ thiết yếu cho nghiên cứu. Những ai biết tận dụng nó sẽ tiến xa hơn, nhanh hơn. Còn nếu không biết cách dùng, có thể sẽ bị “đào thải” trong một môi trường nghiên cứu ngày càng cạnh tranh.
Việc hai nhà nghiên cứu dùng GPT-5 để giải 10 bài toán tưởng như “không thể” chỉ trong vài ngày là một cột mốc để đời, cả với chính họ và cộng đồng khoa học. Nó cho thấy: AI không thay thế nhà khoa học, nhưng nếu biết dùng đúng cách, nó sẽ là người đồng hành mạnh mẽ nhất.
Hy vọng sau sự kiện này, các nhà nghiên cứu, đạo diễn của “nền khoa học” sẽ nhìn nhận nghiêm túc hơn về việc ứng dụng AI,không phải để lười hơn, mà để tư duy sâu hơn, nhanh hơn, và hiệu quả hơn.
