Dũng Đỗ
Writer
Ở Mỹ, máy bỏ phiếu nào muốn được “chạy sô” trong bầu cử thì phải qua vòng kiểm duyệt của Uỷ ban EAC. Những “cỗ máy lá phiếu” này không chỉ được canh giữ nghiêm ngặt mà còn cắt đứt mọi mối quan hệ với “thế giới bên ngoài” - tức là, được kiểm soát về mặt vật lý và ngắt mọi kết nối không dây, bao gồm cả kết nối mạng.
Theo tổ chức Verified Voting, chuyên khuyến khích dùng công nghệ có trách nhiệm trong bầu cử, năm nay, khoảng 25,1% cử tri Mỹ sẽ bầu bằng máy Đánh Dấu Phiếu (BMD), 5% dùng hệ thống Ghi Điện Tử Trực Tiếp (DRE), và 69,9% vẫn thích kiểu “thủ công” với phiếu viết tay. Dù là loại nào thì máy bầu cử cũng đều được sử dụng để hỗ trợ ghi và kiểm phiếu.
Không phải lần đầu, độ an toàn và chính xác của các máy này trở thành chủ đề nóng hổi trong các cuộc bầu cử tại Mỹ. Thậm chí Elon Musk còn lên tiếng, nhấn mạnh rằng, “chuyên gia công nghệ” như ông không dễ gì tin tưởng máy tính bởi “hack dễ như bỡn.”
Sau màn tranh tài năm 2020 mà ông Joe Biden đã trúng chiếc ghế Tổng thống, các hãng sản xuất máy bỏ phiếu như Clear Ballot hay Dominion Voting Systems liên tục bị gọi tên trong những thuyết âm mưu về gian lận. Nhưng rốt cuộc, công ty kiểm toán Cyber Ninjas - từng đưa ra kết quả chống lại Clear Ballot, đã phải đóng cửa vì bị đánh giá thiếu uy tín. Fox News còn phải “gánh nợ” gần 800 triệu USD đền bù cho Dominion vì tội lan truyền tin sai.
Theo các chuyên gia, hack máy bỏ phiếu là cực khó, do quy trình cấp phép nghiêm ngặt và các biện pháp cô lập kết nối mạng. Đầu tiên là vòng kiểm duyệt của Ủy ban EAC. Hiện có sáu nhà sản xuất được chứng nhận, trong đó Clear Ballot, Dominion và ES&S là những cái tên đình đám nhất.
Muốn được chấp thuận, máy phải trải qua khoảng 1.000 yêu cầu về độ an toàn và khả năng chống lỗi. Một máy mới thì mất 18 tháng để được duyệt. Clear Ballot từng mất 5 tháng chỉ để thay cái thiết kế bánh xe trên máy đấy!
Và đó chỉ là khởi đầu. Các máy còn bị giám sát vật lý nghiêm ngặt. Giáo sư Ted Allen, thuộc Đại học bang Ohio, tiết lộ rằng việc này không khác gì giám sát bảo vật quốc gia. Trước và sau bầu cử, chúng được “giam lỏng” ở nơi an toàn, và tại điểm bầu cử thì có nhân viên giám sát tận răng.
Chống hack đâu chỉ dừng lại ở việc canh giữ. ES&S còn dùng mã hóa và ký số để bảo mật dữ liệu, với mật mã đạt tiêu chuẩn quốc gia, bảo đảm mọi cuộc tấn công đều khó lòng xuyên phá. Trowbridge từ Clear Ballot tự hào rằng, “mấy máy của chúng tôi không chơi mạng nhé. Sợi dây duy nhất trên máy là dây nguồn thôi!”
Vậy hacker muốn hack? Trừ khi chịu khó đến mức chui vào tận nơi và “táy máy” với máy bỏ phiếu, điều này gần như là bất khả thi. Nhưng mọi thứ vẫn có thể vỡ kế hoạch, chủ yếu từ “yếu tố con người” như cách vài quan chức từng bí mật truy cập để lấy dữ liệu bầu cử trong quá khứ.
Hệ thống máy bầu cử có các lớp phòng thủ đầy đủ. Từ phiếu giấy được đếm bằng tay, máy bỏ phiếu cần gạt, đến phiếu giấy quét quang học, Mỹ đã thử qua hết. Năm 2024, họ sẽ dùng máy quét quang học - giống kiểu chấm bài thi trắc nghiệm, cử tri sẽ dùng bút tô vào ô bên cạnh tên ứng viên và máy sẽ scan để kiểm đếm.
Ngoài ra còn có BMD - cỗ máy cho cử tri chọn ứng viên trên màn hình rồi tự động in phiếu. Ban đầu, nó chỉ dành cho người khuyết tật, nhưng giờ ai cũng có thể dùng. Cách cuối là DRE - ghi trực tiếp vào bộ nhớ máy, nhưng kiểu này ít được chuộng vì không có bản giấy dự phòng.
Với lớp bảo mật như vậy, hệ thống máy bỏ phiếu của Mỹ không dễ bị hack, nhưng bài học rút ra là: “Người thì làm nên chuyện, cũng chính người thì làm hỏng chuyện.”
#BầucửMỹ2024
Theo tổ chức Verified Voting, chuyên khuyến khích dùng công nghệ có trách nhiệm trong bầu cử, năm nay, khoảng 25,1% cử tri Mỹ sẽ bầu bằng máy Đánh Dấu Phiếu (BMD), 5% dùng hệ thống Ghi Điện Tử Trực Tiếp (DRE), và 69,9% vẫn thích kiểu “thủ công” với phiếu viết tay. Dù là loại nào thì máy bầu cử cũng đều được sử dụng để hỗ trợ ghi và kiểm phiếu.
Không phải lần đầu, độ an toàn và chính xác của các máy này trở thành chủ đề nóng hổi trong các cuộc bầu cử tại Mỹ. Thậm chí Elon Musk còn lên tiếng, nhấn mạnh rằng, “chuyên gia công nghệ” như ông không dễ gì tin tưởng máy tính bởi “hack dễ như bỡn.”
Sau màn tranh tài năm 2020 mà ông Joe Biden đã trúng chiếc ghế Tổng thống, các hãng sản xuất máy bỏ phiếu như Clear Ballot hay Dominion Voting Systems liên tục bị gọi tên trong những thuyết âm mưu về gian lận. Nhưng rốt cuộc, công ty kiểm toán Cyber Ninjas - từng đưa ra kết quả chống lại Clear Ballot, đã phải đóng cửa vì bị đánh giá thiếu uy tín. Fox News còn phải “gánh nợ” gần 800 triệu USD đền bù cho Dominion vì tội lan truyền tin sai.
Theo các chuyên gia, hack máy bỏ phiếu là cực khó, do quy trình cấp phép nghiêm ngặt và các biện pháp cô lập kết nối mạng. Đầu tiên là vòng kiểm duyệt của Ủy ban EAC. Hiện có sáu nhà sản xuất được chứng nhận, trong đó Clear Ballot, Dominion và ES&S là những cái tên đình đám nhất.
Muốn được chấp thuận, máy phải trải qua khoảng 1.000 yêu cầu về độ an toàn và khả năng chống lỗi. Một máy mới thì mất 18 tháng để được duyệt. Clear Ballot từng mất 5 tháng chỉ để thay cái thiết kế bánh xe trên máy đấy!
Và đó chỉ là khởi đầu. Các máy còn bị giám sát vật lý nghiêm ngặt. Giáo sư Ted Allen, thuộc Đại học bang Ohio, tiết lộ rằng việc này không khác gì giám sát bảo vật quốc gia. Trước và sau bầu cử, chúng được “giam lỏng” ở nơi an toàn, và tại điểm bầu cử thì có nhân viên giám sát tận răng.
Chống hack đâu chỉ dừng lại ở việc canh giữ. ES&S còn dùng mã hóa và ký số để bảo mật dữ liệu, với mật mã đạt tiêu chuẩn quốc gia, bảo đảm mọi cuộc tấn công đều khó lòng xuyên phá. Trowbridge từ Clear Ballot tự hào rằng, “mấy máy của chúng tôi không chơi mạng nhé. Sợi dây duy nhất trên máy là dây nguồn thôi!”
Vậy hacker muốn hack? Trừ khi chịu khó đến mức chui vào tận nơi và “táy máy” với máy bỏ phiếu, điều này gần như là bất khả thi. Nhưng mọi thứ vẫn có thể vỡ kế hoạch, chủ yếu từ “yếu tố con người” như cách vài quan chức từng bí mật truy cập để lấy dữ liệu bầu cử trong quá khứ.
Hệ thống máy bầu cử có các lớp phòng thủ đầy đủ. Từ phiếu giấy được đếm bằng tay, máy bỏ phiếu cần gạt, đến phiếu giấy quét quang học, Mỹ đã thử qua hết. Năm 2024, họ sẽ dùng máy quét quang học - giống kiểu chấm bài thi trắc nghiệm, cử tri sẽ dùng bút tô vào ô bên cạnh tên ứng viên và máy sẽ scan để kiểm đếm.
Ngoài ra còn có BMD - cỗ máy cho cử tri chọn ứng viên trên màn hình rồi tự động in phiếu. Ban đầu, nó chỉ dành cho người khuyết tật, nhưng giờ ai cũng có thể dùng. Cách cuối là DRE - ghi trực tiếp vào bộ nhớ máy, nhưng kiểu này ít được chuộng vì không có bản giấy dự phòng.
Với lớp bảo mật như vậy, hệ thống máy bỏ phiếu của Mỹ không dễ bị hack, nhưng bài học rút ra là: “Người thì làm nên chuyện, cũng chính người thì làm hỏng chuyện.”
#BầucửMỹ2024
