Nó rất nhỏ, chưa hoàn thiện nhưng rất đẹp. Được đặt tên là "Leti", hóa thạch hộp sọ được cho là thuộc về một đứa trẻ Homo naledi (H. naledi). Thông qua nó, các nhà khoa học hy vọng tìm ra bí mật đằng sau sự tuyệt chủng của tộc người Homo naledi, cũng như cuộc sống của họ.
Tổng cộng có 28 mảnh sọ được phát hiện trong một lối đi hẹp có kích thước chỉ rộng 5,9 inch (15 cm) và dài 31,5 inch (80 cm). Đoạn đường này hẹp đến mức các nhà nghiên cứu phải nằm bằng phẳng và thực hiện tư thế "siêu nhân bò" để chui qua. Phần tàn tích sọ cùng với 6 chiếc răng còn lại nằm trên một thềm đá vôi cách đáy hang một cánh tay. Rising Star là địa điểm tìm thấy dấu vết đầu tiên của Homo naledi vào năm 2013.
“Homo naledi vẫn là một trong những họ hàng bí ẩn nhất của loài người cổ đại từng được phát hiện. Đó chắc chắn là một loại nguyên thủy, tồn tại cùng thời kỳ với người hiện đại có nguồn gốc ở châu Phi” , trích thông cáo báo chí trên PaleoAnthropology của tác giả Lee Berger, nhà nhân chủng học tại Đại học Witwatersrand.
Các nhà khoa học không chắc con người hiện đại có liên quan như thế nào với H. naledi, nhưng chúng ta có thể có chung một tổ tiên. Vẫn còn nhiều câu hỏi đằng sau sự tồn tại của nhóm người đã tuyệt chủng này. Liệu trong quá khứ người Homo naledi có mạo hiểm vượt xa hệ thống hang động Rising Star hay không? Họ là một nhóm nhỏ phân nhánh từ cây họ nhà người hay đã sống từ lâu trên khắp lãnh thổ châu Phi?
Chiếc hộp sọ trẻ em đầu tiên được phát hiện có ý nghĩa rất lớn cho công tác nghiên cứu vì thông qua nó ta biết thêm nhiều điều mới về nhóm người này, bao gồm tốc độ tăng trưởng và phát triển. “Điều quan trọng là phải tìm hiểu tốc độ trưởng thành của người H. naledi và tổ tiên của chúng ta vì nó nói lên một loạt các thay đổi về giải phẫu và hành vi. Tuy nhiên, chúng tôi không có nhiều kiến thức về mảng nghiên cứu này”, Nhà nhân chủng học Juliet Brophy từ Đại học Bang Louisiana, đồng tác giả của cả hai nghiên cứu, cho biết.
“Chúng tôi đã thu được dữ liệu sơ bộ. Chúng tôi biết tốc độ trưởng thành của họ không nhanh như tinh tinh và không chậm như người hiện đại. Rất khó để tái tạo lại cấu trúc cơ thể vì số lượng mẫu hóa thạch thu được đều ít và thuộc về người chưa trưởng thành”, cô nói. Dữ liệu hiếm hoi từ hệ thống hang động Rising Star kết hợp với một phần hộp sọ trẻ em của H. naledi chỉ có thể giúp tái tạo các giai đoạn sống khác nhau của họ.
Lý do không xác định niên đại của Leti được cô Juliet Brophy đưa ra là “Nếu muốn xác nhận niên đại thì phải phá hủy hộp sọ nhưng chúng tôi không muốn mất bất kỳ hóa thạch nào. Dựa theo vị trí phát hiện, chúng tôi có căn cứ để lập luận nó cùng niên đại với hóa thạch phát hiện ở phòng Dinaledi hoặc Lesedi”. Phòng Dinaledi thuộc hệ thống hang động Rising Star, nằm cách vị trí phát hiện hộp sọ khoảng 12 m, đây là một khu phức hợp 1,2 dặm (2 km) gồm các lối đi và buồng nằm gần Johannesburg, Nam Phi.
Vì những nguyên nhân trên, giới khoa học tự tin cho rằng nó nằm đâu đó từ 236.000 đến 335.000 năm trước. Trong tương lai, niên đại của chiếc đầu lâu có thể được xác định chắc chắn bằng thử nghiệm, theo Brophy.
Là hộp sọ trẻ em đầu tiên nên các nhà khoa học chỉ có thể so sánh nó với những người trưởng thành khác cùng loài, dù vậy kết quả cho ra vẫn khớp ở một số khía cạnh quan trọng. Răng của hai bên giống nhau về hình dạng, kích thước cũng như loại răng. Thể tích não của Leti được ước tính vào khoảng 450 đến 610 cm khối, dựa trên độ tuổi giả định, bằng khoảng 90% đến 95% kích thước của não H. naledi trưởng thành.
Một điểm thú vị khác là địa điểm hóa thạch được tìm thấy - một địa điểm khó tiếp cận của hang động. Trong thông cáo báo chí, nhà nhân chủng học sinh học Marina Elliott, người tham gia phát hiện ban đầu về H. naledi, cho biết đây là “một trong những vị trí thách thức chúng tôi nhất khi tìm kiếm hóa thạch ở hệ thống hang động”. Làm thế nào mà hộp sọ của Leti lại xuất hiện tại chỗ đó vẫn còn là một bí ẩn.
“Không có dấu vết của động vật săn mồi hay động vật ăn xác thối trên vỏ hộp sọ, cũng không có bằng chứng là nó bị di chuyển từ xa đến đây nhờ vào dòng nước hay một phương tiện nào đó. Vì vậy, chúng tôi giả thuyết rằng Leti đã được đặt trong đoạn đường hẹp một cách có chủ ý bởi ai đó”, cô nói.
Lý do cho một vị trí cụ thể như vậy có thể liên quan đến cách nhóm người cổ đại xử lý xác chết. Các hominin ban đầu đặt các thi thể vào sâu bên trong hang động, như một loại nghi lễ chết chóc hoặc để giữ chúng tránh xa động vật (hoặc kết hợp cả hai, hoặc không rõ lý do). Một phát hiện thú vị khác là cách sắp đặt cho hộp sọ của Leti giống với cách xử lý một người H. naledi trưởng thành, có biệt danh là Neo. Hài cốt của người này được tìm thấy trong khu phức hợp hang động buồng Lesedi trong Rising Star.
Sắp tới, nhóm dự định sẽ tìm hiểu về chế độ ăn uống của Leti, tại sao đứa bé lại có một số răng bị sứt mẻ và mối quan hệ với các mẫu hóa thạch khác trong quần thể hang động Rising Star.
Nguồn: Gizmodo
Tổng cộng có 28 mảnh sọ được phát hiện trong một lối đi hẹp có kích thước chỉ rộng 5,9 inch (15 cm) và dài 31,5 inch (80 cm). Đoạn đường này hẹp đến mức các nhà nghiên cứu phải nằm bằng phẳng và thực hiện tư thế "siêu nhân bò" để chui qua. Phần tàn tích sọ cùng với 6 chiếc răng còn lại nằm trên một thềm đá vôi cách đáy hang một cánh tay. Rising Star là địa điểm tìm thấy dấu vết đầu tiên của Homo naledi vào năm 2013.
Homo naledi và chúng ta là họ hàng
Kể từ khi đó, giới khảo cổ học lại thu được thêm 2.000 hóa thạch H. naledi, từ mọi giai đoạn của cuộc đời, nhưng vẫn chưa đủ để mở hết cánh cửa bí ẩn của nhóm người tuyệt chủng này. Trong thời kỳ tiến hóa của con người khoảng 250.000 năm trước, chúng ta không phải là giống loài duy nhất làm chủ Trái Đất, thực tế còn tồn tại một số nhóm Homo khác, ví dụ như người Neanderthal và Homo erectus.“Homo naledi vẫn là một trong những họ hàng bí ẩn nhất của loài người cổ đại từng được phát hiện. Đó chắc chắn là một loại nguyên thủy, tồn tại cùng thời kỳ với người hiện đại có nguồn gốc ở châu Phi” , trích thông cáo báo chí trên PaleoAnthropology của tác giả Lee Berger, nhà nhân chủng học tại Đại học Witwatersrand.
Các nhà khoa học không chắc con người hiện đại có liên quan như thế nào với H. naledi, nhưng chúng ta có thể có chung một tổ tiên. Vẫn còn nhiều câu hỏi đằng sau sự tồn tại của nhóm người đã tuyệt chủng này. Liệu trong quá khứ người Homo naledi có mạo hiểm vượt xa hệ thống hang động Rising Star hay không? Họ là một nhóm nhỏ phân nhánh từ cây họ nhà người hay đã sống từ lâu trên khắp lãnh thổ châu Phi?
Chiếc hộp sọ trẻ em đầu tiên được phát hiện có ý nghĩa rất lớn cho công tác nghiên cứu vì thông qua nó ta biết thêm nhiều điều mới về nhóm người này, bao gồm tốc độ tăng trưởng và phát triển. “Điều quan trọng là phải tìm hiểu tốc độ trưởng thành của người H. naledi và tổ tiên của chúng ta vì nó nói lên một loạt các thay đổi về giải phẫu và hành vi. Tuy nhiên, chúng tôi không có nhiều kiến thức về mảng nghiên cứu này”, Nhà nhân chủng học Juliet Brophy từ Đại học Bang Louisiana, đồng tác giả của cả hai nghiên cứu, cho biết.
“Chúng tôi đã thu được dữ liệu sơ bộ. Chúng tôi biết tốc độ trưởng thành của họ không nhanh như tinh tinh và không chậm như người hiện đại. Rất khó để tái tạo lại cấu trúc cơ thể vì số lượng mẫu hóa thạch thu được đều ít và thuộc về người chưa trưởng thành”, cô nói. Dữ liệu hiếm hoi từ hệ thống hang động Rising Star kết hợp với một phần hộp sọ trẻ em của H. naledi chỉ có thể giúp tái tạo các giai đoạn sống khác nhau của họ.
Bí ẩn của Leti
Cái tên Leti có nghĩa là “người đã mất”, viết tắt của Letimela - ngôn ngữ Setswana. Nguyên nhân cái chết không thể xác định, do không có dấu hiệu thương tích hoặc bệnh tật được tìm thấy trên các mảnh sọ hoặc răng. Độ tuổi rơi vào khoảng từ 4 đến 6 tuổi khi đứa bé qua đời, giả định dựa trên tốc độ phát triển răng của người hiện đại. Không thể xác định giới tính, chiều cao hay cân nặng của đứa trẻ, thậm chí cả niên đại của nó.Lý do không xác định niên đại của Leti được cô Juliet Brophy đưa ra là “Nếu muốn xác nhận niên đại thì phải phá hủy hộp sọ nhưng chúng tôi không muốn mất bất kỳ hóa thạch nào. Dựa theo vị trí phát hiện, chúng tôi có căn cứ để lập luận nó cùng niên đại với hóa thạch phát hiện ở phòng Dinaledi hoặc Lesedi”. Phòng Dinaledi thuộc hệ thống hang động Rising Star, nằm cách vị trí phát hiện hộp sọ khoảng 12 m, đây là một khu phức hợp 1,2 dặm (2 km) gồm các lối đi và buồng nằm gần Johannesburg, Nam Phi.
Vì những nguyên nhân trên, giới khoa học tự tin cho rằng nó nằm đâu đó từ 236.000 đến 335.000 năm trước. Trong tương lai, niên đại của chiếc đầu lâu có thể được xác định chắc chắn bằng thử nghiệm, theo Brophy.
Là hộp sọ trẻ em đầu tiên nên các nhà khoa học chỉ có thể so sánh nó với những người trưởng thành khác cùng loài, dù vậy kết quả cho ra vẫn khớp ở một số khía cạnh quan trọng. Răng của hai bên giống nhau về hình dạng, kích thước cũng như loại răng. Thể tích não của Leti được ước tính vào khoảng 450 đến 610 cm khối, dựa trên độ tuổi giả định, bằng khoảng 90% đến 95% kích thước của não H. naledi trưởng thành.
Một điểm thú vị khác là địa điểm hóa thạch được tìm thấy - một địa điểm khó tiếp cận của hang động. Trong thông cáo báo chí, nhà nhân chủng học sinh học Marina Elliott, người tham gia phát hiện ban đầu về H. naledi, cho biết đây là “một trong những vị trí thách thức chúng tôi nhất khi tìm kiếm hóa thạch ở hệ thống hang động”. Làm thế nào mà hộp sọ của Leti lại xuất hiện tại chỗ đó vẫn còn là một bí ẩn.
Lý do cho một vị trí cụ thể như vậy có thể liên quan đến cách nhóm người cổ đại xử lý xác chết. Các hominin ban đầu đặt các thi thể vào sâu bên trong hang động, như một loại nghi lễ chết chóc hoặc để giữ chúng tránh xa động vật (hoặc kết hợp cả hai, hoặc không rõ lý do). Một phát hiện thú vị khác là cách sắp đặt cho hộp sọ của Leti giống với cách xử lý một người H. naledi trưởng thành, có biệt danh là Neo. Hài cốt của người này được tìm thấy trong khu phức hợp hang động buồng Lesedi trong Rising Star.
Sắp tới, nhóm dự định sẽ tìm hiểu về chế độ ăn uống của Leti, tại sao đứa bé lại có một số răng bị sứt mẻ và mối quan hệ với các mẫu hóa thạch khác trong quần thể hang động Rising Star.
Nguồn: Gizmodo
