Mai Nhung
Writer
Các chuyên gia nhận định, với vùng phủ sóng 4G/5G và cáp quang rộng khắp cùng giá cước cạnh tranh, Internet vệ tinh Starlink của Spacex sẽ đóng vai trò bổ sung cho hạ tầng mạng tại Việt Nam, hơn là thay thế các dịch vụ hiện có.
Những điểm chính
Việc tập đoàn SpaceX của tỷ phú Elon Musk chính thức nhận được quyết định cho phép thí điểm dịch vụ Internet vệ tinh Starlink tại Việt Nam vào ngày 10/4 vừa qua đã mở ra nhiều kỳ vọng về việc cải thiện khả năng kết nối Internet trên toàn quốc. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia trong ngành viễn thông và phân tích thị trường, công nghệ mới này nhiều khả năng sẽ đóng vai trò bổ sung chứ khó có thể thay thế hoàn toàn mạng cáp quang và di động truyền thống đang phục vụ đại đa số người Nhân dân Việt Nam.
Ông Affandy Johan, nhà phân tích tại Ookla – công ty đứng sau các công cụ đo lường tốc độ Internet phổ biến như Speedtest và Downdetector – nhận định: "Starlink có thể mang lại giá trị tại Việt Nam, nhưng có vai trò bổ sung chứ không thay thế dịch vụ kết nối nội địa hiện tại".
Lợi thế của hạ tầng viễn thông Việt Nam
Lý do chính cho nhận định này nằm ở hiện trạng hạ tầng viễn thông mặt đất mạnh mẽ và rộng khắp của Việt Nam. Ông Johan chỉ ra rằng Việt Nam đã có sự tăng trưởng ấn tượng trong việc mở rộng mạng cáp quang và di động trong những năm qua.
Trong khi đó, chi phí đầu tư ban đầu cho thiết bị và phí thuê bao hàng tháng của Starlink được dự báo sẽ là một rào cản lớn. "Dù giá Starlink đang cải thiện, nó có thể ngoài tầm với của nhiều hộ gia đình nông thôn nếu không có trợ cấp," ông Johan nhận định. Ở những khu vực đã có kết nối 4G/5G tốt, mạng di động với giá cước rẻ rõ ràng vẫn hấp dẫn hơn nhiều.
Vậy Starlink sẽ đóng vai trò gì?
Dù khó thay thế mạng truyền thống, các chuyên gia đều đồng ý rằng Starlink mang lại những giá trị và lợi ích riêng, đặc biệt phù hợp với các mục tiêu phát triển hạ tầng số của Việt Nam:
Việc Chính phủ cho phép SpaceX thí điểm Starlink trong 5 năm với tối đa 600.000 thuê bao và các điều kiện kèm theo (như đặt trạm Gateway tại Việt Nam) cho thấy một cách tiếp cận thận trọng nhưng cởi mở. Giai đoạn này sẽ giúp đánh giá hiệu quả thực tế, mô hình kinh doanh phù hợp và các vấn đề quản lý phát sinh trước khi xem xét triển khai rộng rãi hơn. Starlink sẽ là một mảnh ghép giá trị, bổ sung cho bức tranh viễn thông đa dạng và ngày càng phát triển của Việt Nam. Tuy vậy, giá cước và vùng phủ sẽ là"hai ngọn núi lớn" mà Starlink phải đối mặt tại thị trường Việt Nam.
- Các chuyên gia viễn thông nhận định Internet vệ tinh Starlink sẽ đóng vai trò bổ sung, không thay thế mạng cáp quang và di động truyền thống tại Việt Nam.
- Lý do chính là Việt Nam đã có hạ tầng viễn thông mặt đất rất phát triển với vùng phủ 4G/5G/cáp quang rộng khắp và giá cước cực kỳ cạnh tranh.
- Chi phí cao của Starlink (cả thiết bị và thuê bao) được xem là rào cản lớn đối với phần đông người dùng, đặc biệt ở nông thôn.
- Giá trị chính của Starlink tại Việt Nam là phủ sóng các "vùng lõm" (vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo), cung cấp kết nối dự phòng khi có thiên tai và hỗ trợ các mục tiêu chuyển đổi số quốc gia.
- Việc cấp phép thí điểm 5 năm cho thấy cách tiếp cận thận trọng, cởi mở của Việt Nam nhằm đánh giá công nghệ mới trước khi triển khai rộng rãi.
Việc tập đoàn SpaceX của tỷ phú Elon Musk chính thức nhận được quyết định cho phép thí điểm dịch vụ Internet vệ tinh Starlink tại Việt Nam vào ngày 10/4 vừa qua đã mở ra nhiều kỳ vọng về việc cải thiện khả năng kết nối Internet trên toàn quốc. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia trong ngành viễn thông và phân tích thị trường, công nghệ mới này nhiều khả năng sẽ đóng vai trò bổ sung chứ khó có thể thay thế hoàn toàn mạng cáp quang và di động truyền thống đang phục vụ đại đa số người Nhân dân Việt Nam.
Ông Affandy Johan, nhà phân tích tại Ookla – công ty đứng sau các công cụ đo lường tốc độ Internet phổ biến như Speedtest và Downdetector – nhận định: "Starlink có thể mang lại giá trị tại Việt Nam, nhưng có vai trò bổ sung chứ không thay thế dịch vụ kết nối nội địa hiện tại".
Lợi thế của hạ tầng viễn thông Việt Nam
Lý do chính cho nhận định này nằm ở hiện trạng hạ tầng viễn thông mặt đất mạnh mẽ và rộng khắp của Việt Nam. Ông Johan chỉ ra rằng Việt Nam đã có sự tăng trưởng ấn tượng trong việc mở rộng mạng cáp quang và di động trong những năm qua.
- Vùng phủ sóng: Theo báo cáo năm 2024 của Bộ Thông tin và Truyền thông, mạng 4G đã phủ sóng tới 99,8% dân số. Chiến lược hạ tầng số quốc gia đặt mục tiêu mạng 5G phủ 99% dân số vào năm 2030. Hiện cả ba nhà mạng lớn nhất là Viettel, VNPT và MobiFone đều đã triển khai 5G ở nhiều khu vực.
- Tốc độ: Báo cáo mới nhất của Ookla Speedtest cho thấy tốc độ Internet băng rộng cố định tại Việt Nam đạt 164,77 Mbps (xếp thứ 35 toàn cầu), còn Internet di động đạt 144,5 Mbps (xếp thứ 19 toàn cầu) – những con số rất ấn tượng.
- Giá cước: Các nhà mạng trong nước cung cấp các gói cước 4G, 5G và cáp quang với mức giá rất cạnh tranh, phù hợp với túi tiền của đại đa số người dân.
Trong khi đó, chi phí đầu tư ban đầu cho thiết bị và phí thuê bao hàng tháng của Starlink được dự báo sẽ là một rào cản lớn. "Dù giá Starlink đang cải thiện, nó có thể ngoài tầm với của nhiều hộ gia đình nông thôn nếu không có trợ cấp," ông Johan nhận định. Ở những khu vực đã có kết nối 4G/5G tốt, mạng di động với giá cước rẻ rõ ràng vẫn hấp dẫn hơn nhiều.
Vậy Starlink sẽ đóng vai trò gì?
Dù khó thay thế mạng truyền thống, các chuyên gia đều đồng ý rằng Starlink mang lại những giá trị và lợi ích riêng, đặc biệt phù hợp với các mục tiêu phát triển hạ tầng số của Việt Nam:
- Phủ sóng "vùng lõm": Đây được xem là vai trò quan trọng nhất. Starlink có thể nhanh chóng cung cấp Internet tốc độ cao đến các vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo – những nơi mà việc triển khai cáp quang hay trạm phát sóng di động gặp nhiều khó khăn về địa hình và chi phí. Ông Đoàn Quang Hoan, Phó chủ tịch Hội Vô tuyến - Điện tử Việt Nam, đánh giá Starlink có thể "nhanh chóng phủ toàn bộ vùng lõm sóng", dù tác động chung đến thị trường không lớn do tỷ lệ vùng lõm này hiện rất nhỏ.
- Kết nối dự phòng và khẩn cấp: Internet vệ tinh có thể đóng vai trò là phương án kết nối dự phòng quan trọng khi mạng mặt đất bị gián đoạn do thiên tai (bão, lũ lụt...).
- Hỗ trợ chuyển đổi số quốc gia: Việc có Internet tốc độ cao ở vùng sâu vùng xa sẽ thúc đẩy các mục tiêu về giáo dục từ xa, y tế từ xa và phát triển nông thôn thông minh. Ông Johan lấy ví dụ về việc Starlink hỗ trợ y tế từ xa ở các đảo của Indonesia hay kết nối cho công trường xây dựng ở vùng núi Nhật Bản.
- Kết nối di động đặc thù: Cung cấp Internet cho các phương tiện di chuyển như tàu biển, máy bay (nằm trong phạm vi dịch vụ được cấp phép thí điểm).
Việc Chính phủ cho phép SpaceX thí điểm Starlink trong 5 năm với tối đa 600.000 thuê bao và các điều kiện kèm theo (như đặt trạm Gateway tại Việt Nam) cho thấy một cách tiếp cận thận trọng nhưng cởi mở. Giai đoạn này sẽ giúp đánh giá hiệu quả thực tế, mô hình kinh doanh phù hợp và các vấn đề quản lý phát sinh trước khi xem xét triển khai rộng rãi hơn. Starlink sẽ là một mảnh ghép giá trị, bổ sung cho bức tranh viễn thông đa dạng và ngày càng phát triển của Việt Nam. Tuy vậy, giá cước và vùng phủ sẽ là"hai ngọn núi lớn" mà Starlink phải đối mặt tại thị trường Việt Nam.
