The Kings
Writer
Theo bài viết mới đăng trên tờ South China Mornning Post, dự án kênh đào Phù Nam (Funan Techo Canal - FTC) dài 180 km tại Campuchia, được Trung Quốc hỗ trợ tài chính 49%, kết nối sông Mekong với Vịnh Thái Lan, đang gây lo ngại về tác động nghiêm trọng đến hệ sinh thái. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc và Anh đăng bài trên tạp chí Nature gần đây cảnh báo rằng kênh đào đi qua các môi trường sống quan trọng, có thể gây hại cho loài sếu sarus nguy cấp, làm gia tăng nguy cơ xâm lấn sinh thái, nhiễm mặn, mất đất ngập nước, ảnh hưởng đến nông nghiệp và an ninh lương thực.
Các tác giả cho biết: "Không chỉ có những lo ngại về tác động sinh thái của kênh đào đối với hệ sinh thái đa dạng và mong manh của khu vực, mà còn có những cơ hội chưa được khai thác để giảm thiểu tác động".
Nghiên cứu được dẫn đầu bởi Yang Hong, giáo sư địa lý và khoa học môi trường tại Đại học Reading ở Anh.
Các đồng tác giả của Yang bao gồm các nhà nghiên cứu từ Đại học Công nghệ Hồ Bắc ở Trung Quốc, cũng như từ University College London và tổ chức từ thiện Wildfowl and Wetland Trust có trụ sở tại Anh.
Dự án Funan Techo trị giá 1,7 tỷ đô la Mỹ đã được khởi công vào tháng 8 năm ngoái, khi Thủ tướng Campuchia Hun Manet cho biết Trung Quốc đã đóng góp 49 phần trăm nguồn vốn cho dự án "lịch sử" này.
Theo ghi chú trao đổi, các mối nguy tiềm ẩn của dự án bao gồm mất môi trường sống cho loài sếu sarus đang có nguy cơ tuyệt chủng, nguy cơ thời tiết khắc nghiệt cao hơn, thiệt hại cho hệ sinh thái đất ngập nước, sự lây lan của các loài xâm lấn cũng như tình trạng nhiễm mặn gia tăng - điều này sẽ ảnh hưởng đến nông nghiệp và do đó là an ninh lương thực cho cộng đồng địa phương.
Kêu gọi “những kế hoạch tốt hơn” để giảm thiểu tác động, các nhà nghiên cứu đề xuất Campuchia nên áp dụng hệ thống quản lý nước linh hoạt, bao gồm việc xả nước từ kênh đào vào thời điểm hạn hán.
Họ cũng đề xuất phát triển các chương trình phục hồi môi trường sống trên bờ sông Mekong và xây dựng các vùng đất ngập nước nhân tạo để duy trì tính toàn vẹn sinh thái dọc theo tuyến kênh đào.
Hơn nữa, họ kêu gọi chính quyền Campuchia thực hiện các chương trình giám sát thủy văn - sinh thái dài hạn chung với các tổ chức quốc tế và tích cực thu hút cộng đồng địa phương, các trường đại học và nhóm bảo tồn vào quá trình này.
Brian Eyler, thành viên cấp cao tại Trung tâm nghiên cứu Stimson có trụ sở tại Hoa Kỳ, cho biết nghiên cứu này nêu lên những lo ngại chính đáng đã được các cộng đồng có khả năng bị ảnh hưởng nêu lên từ lâu.
Ông nói thêm rằng Việt Nam, quốc gia nằm ở hạ lưu con sông, sẽ chịu ảnh hưởng nếu Campuchia sử dụng kênh đào để tưới tiêu trong mùa khô.
Eyler cho biết Trung Quốc có thể đưa ra những gợi ý hiệu quả dựa trên kinh nghiệm của chính mình. Ông cho biết: “Ở Trung Quốc, các nỗ lực giảm thiểu được đề xuất [trong thư từ] thường được áp dụng cho các dự án cơ sở hạ tầng trong nước và đã đến lúc Bắc Kinh thúc đẩy nhiều ý tưởng tốt hơn nữa cho các dự án cơ sở hạ tầng ở nước ngoài”.
Yang Yong, một nhà địa chất độc lập có trụ sở tại Trung Quốc, cho biết những tác động tiêu cực đến môi trường của Funan Techo có thể kiểm soát được và kênh đào sẽ mang lại lợi ích cho cộng đồng nếu được quản lý tốt bằng các dự án thủy điện.
“Sông Mekong và sông Tonle Sap gần đó rất giàu tài nguyên nước, trong khi công suất thiết kế của kênh đào cho phép nó không gây ra sự chuyển hướng nước đáng kể”, ông nói.
Ông nói thêm rằng kênh đào này cũng có thể giúp giảm bớt áp lực lên vùng đồng bằng ngập lụt nếu nước sông tràn bờ, giảm thiểu nguy cơ lũ lụt.
Hun Manet trước đó ca ngợi Funan Techo là một dự án giúp người Campuchia “tự thở bằng mũi mình” bằng cách giảm sự phụ thuộc vào các cảng của Việt Nam.
Các tác giả cho biết: "Không chỉ có những lo ngại về tác động sinh thái của kênh đào đối với hệ sinh thái đa dạng và mong manh của khu vực, mà còn có những cơ hội chưa được khai thác để giảm thiểu tác động".
Nghiên cứu được dẫn đầu bởi Yang Hong, giáo sư địa lý và khoa học môi trường tại Đại học Reading ở Anh.
Các đồng tác giả của Yang bao gồm các nhà nghiên cứu từ Đại học Công nghệ Hồ Bắc ở Trung Quốc, cũng như từ University College London và tổ chức từ thiện Wildfowl and Wetland Trust có trụ sở tại Anh.
Dự án Funan Techo trị giá 1,7 tỷ đô la Mỹ đã được khởi công vào tháng 8 năm ngoái, khi Thủ tướng Campuchia Hun Manet cho biết Trung Quốc đã đóng góp 49 phần trăm nguồn vốn cho dự án "lịch sử" này.
Theo ghi chú trao đổi, các mối nguy tiềm ẩn của dự án bao gồm mất môi trường sống cho loài sếu sarus đang có nguy cơ tuyệt chủng, nguy cơ thời tiết khắc nghiệt cao hơn, thiệt hại cho hệ sinh thái đất ngập nước, sự lây lan của các loài xâm lấn cũng như tình trạng nhiễm mặn gia tăng - điều này sẽ ảnh hưởng đến nông nghiệp và do đó là an ninh lương thực cho cộng đồng địa phương.
Kêu gọi “những kế hoạch tốt hơn” để giảm thiểu tác động, các nhà nghiên cứu đề xuất Campuchia nên áp dụng hệ thống quản lý nước linh hoạt, bao gồm việc xả nước từ kênh đào vào thời điểm hạn hán.
Họ cũng đề xuất phát triển các chương trình phục hồi môi trường sống trên bờ sông Mekong và xây dựng các vùng đất ngập nước nhân tạo để duy trì tính toàn vẹn sinh thái dọc theo tuyến kênh đào.
Hơn nữa, họ kêu gọi chính quyền Campuchia thực hiện các chương trình giám sát thủy văn - sinh thái dài hạn chung với các tổ chức quốc tế và tích cực thu hút cộng đồng địa phương, các trường đại học và nhóm bảo tồn vào quá trình này.
Brian Eyler, thành viên cấp cao tại Trung tâm nghiên cứu Stimson có trụ sở tại Hoa Kỳ, cho biết nghiên cứu này nêu lên những lo ngại chính đáng đã được các cộng đồng có khả năng bị ảnh hưởng nêu lên từ lâu.
Ông nói thêm rằng Việt Nam, quốc gia nằm ở hạ lưu con sông, sẽ chịu ảnh hưởng nếu Campuchia sử dụng kênh đào để tưới tiêu trong mùa khô.
Eyler cho biết Trung Quốc có thể đưa ra những gợi ý hiệu quả dựa trên kinh nghiệm của chính mình. Ông cho biết: “Ở Trung Quốc, các nỗ lực giảm thiểu được đề xuất [trong thư từ] thường được áp dụng cho các dự án cơ sở hạ tầng trong nước và đã đến lúc Bắc Kinh thúc đẩy nhiều ý tưởng tốt hơn nữa cho các dự án cơ sở hạ tầng ở nước ngoài”.
Yang Yong, một nhà địa chất độc lập có trụ sở tại Trung Quốc, cho biết những tác động tiêu cực đến môi trường của Funan Techo có thể kiểm soát được và kênh đào sẽ mang lại lợi ích cho cộng đồng nếu được quản lý tốt bằng các dự án thủy điện.
“Sông Mekong và sông Tonle Sap gần đó rất giàu tài nguyên nước, trong khi công suất thiết kế của kênh đào cho phép nó không gây ra sự chuyển hướng nước đáng kể”, ông nói.
Ông nói thêm rằng kênh đào này cũng có thể giúp giảm bớt áp lực lên vùng đồng bằng ngập lụt nếu nước sông tràn bờ, giảm thiểu nguy cơ lũ lụt.
Hun Manet trước đó ca ngợi Funan Techo là một dự án giúp người Campuchia “tự thở bằng mũi mình” bằng cách giảm sự phụ thuộc vào các cảng của Việt Nam.
