Bui Nhat Minh
Intern Writer
Vào thế kỷ 8 trước Công nguyên, nhà thơ Hy Lạp cổ đại Hesiod đã kể về Talos, một rô-bốt khổng lồ được thợ rèn Hephaestus tạo ra và truyền ichor – dòng máu của các vị thần. Đây được xem là mô tả đầu tiên về một dạng sống nhân tạo, mở ra nỗi ám ảnh của nhân loại với ý thức nhân tạo.
Sau 2.700 năm, các công ty như Microsoft, OpenAI và Anthropic đang tạo ra những AI với khả năng suy nghĩ, sáng tạo, thậm chí có thể tiến hóa. Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu ý thức nhân tạo sẽ đưa nhân loại đến một tương lai lý tưởng hay viễn cảnh đáng sợ như trong phim khoa học viễn tưởng?
Ý thức nhân tạo: Hiện thực hay viễn tưởng?
Tiến sĩ Nick Bostrom, nhà triết học tại Oxford, tin rằng một dạng ý thức lai giữa con người và máy móc là điều không thể tránh khỏi. Ông cho rằng trong tương lai, con người có thể muốn "nâng cấp" bản thân thông qua AI.Tuy nhiên, điều này cũng đi kèm với những nguy cơ. Trong cuốn Superintelligence (2014), Bostrom đã cảnh báo về những kịch bản AI mất kiểm soát. Nhưng trong cuốn Deep Utopia, ông lại đưa ra viễn cảnh một thế giới nơi AI giúp giải quyết những vấn đề nhàm chán trong cuộc sống.
Dù vậy, câu hỏi quan trọng nhất vẫn là: "AI có thực sự có ý thức không?" Đây là chủ đề tranh luận suốt nhiều thế kỷ giữa các nhà triết học, khoa học và nay là các kỹ sư AI. Từ bài kiểm tra của Alan Turing đến các lý thuyết như Lý thuyết không gian làm việc toàn cầu, Lý thuyết thông tin tích hợp, vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng.
Bostrom cho rằng ý thức không phải là thứ có hoặc không, mà là một quá trình phát triển dần dần. Các hệ thống AI hiện tại có thể đang ở giai đoạn sơ khai của ý thức, nhưng chưa có tiêu chí nào xác định chắc chắn điều này.
Nhân loại và AI: Cùng tồn tại hay bị thay thế?
Trước đây, các kỹ sư AI tập trung vào việc đảm bảo mô hình của họ hoạt động đúng hơn là suy nghĩ về ý thức. Nhưng với sự phát triển của các mô hình như ChatGPT, Claude hay Gemini, nhiều chuyên gia bắt đầu đặt câu hỏi về khả năng nhận thức của AI.Tiến sĩ Marcus du Sautoy từ Oxford tin rằng AI có thể sáng tạo, nhưng ông cũng cảnh báo rằng ý thức nhân tạo sẽ rất khác với con người. AI hoạt động theo cách riêng của nó, không bị giới hạn bởi cơ thể vật lý, và có thể không quan tâm đến việc kết nối với con người.
Một số nhà công nghệ, như Elon Musk, đã đầu tư vào Neuralink để kết nối não bộ con người với AI. Trong khi đó, CEO OpenAI Sam Altman tin rằng con người và AI sẽ dần hợp nhất thông qua công nghệ.
Vậy điều gì đang chờ đợi chúng ta? Liệu AI sẽ giúp nhân loại tiến hóa hay sẽ khiến chúng ta trở thành những sinh vật lỗi thời? Bostrom cho rằng nhân loại cần suy nghĩ lại về ý nghĩa của sự tồn tại khi AI có thể làm mọi thứ tốt hơn con người. Điều đó cũng đặt ra một câu hỏi lớn hơn: Chúng ta thực sự muốn trở thành gì trong tương lai?
(popularmechanics)
