Khi vị thế độc tôn của Windows không còn là mãi mãi

[Hoàng Khang]

Một con số do chính Microsoft công bố gần đây đã làm dấy lên một cuộc tranh luận lớn trong giới công nghệ: Phải chăng hệ điều hành Windows đang mất đi hàng trăm triệu người dùng? Sự sụt giảm tiềm tàng này, nếu là sự thật, sẽ là một tín hiệu đáng báo động, phản ánh những thay đổi sâu sắc trong thói quen sử dụng thiết bị và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường.

Sự khác biệt giữa hai con số và những câu hỏi lớn​

Tuần trước, trong một bài đăng trên blog của công ty, ông Yusuf Mehdi, Phó chủ tịch điều hành Microsoft, đã viết: "Ngày nay, Windows là hệ điều hành được sử dụng rộng rãi nhất, cho phép hơn một tỷ thiết bị hoạt động mỗi tháng". Con số "hơn một tỷ" này ngay lập tức thu hút sự chú ý.

Trang công nghệ ZDNet đã chỉ ra rằng, trong một báo cáo thường niên vào năm 2022, Microsoft đã từng khẳng định có tới 1,4 tỷ thiết bị đang chạy Windows 10 hoặc 11. Sự chênh lệch lên tới 400 triệu thiết bị trong vòng ba năm đã khiến nhiều chuyên gia đặt câu hỏi. "Các tài liệu này chứa thông tin quan trọng và được các luật sư của Microsoft nghiên cứu kỹ lưỡng, do đó có thể hiểu rằng số lượng người dùng Windows đã giảm khoảng 400 triệu trong ba năm qua," trang Tom’s Hardware nhận định.

Người dùng đã đi đâu?​

Nếu Windows thực sự mất đi 400 triệu người dùng, câu hỏi đặt ra là họ đã chuyển sang đâu? Dù macOS của Apple là một đối thủ cạnh tranh lớn, nhưng không thể khẳng định tất cả đều chuyển sang máy Mac, bởi doanh số máy tính của Apple cũng đã ghi nhận sự sụt giảm trong hai năm qua.
Theo ZDnet, câu trả lời có thể phức tạp hơn. Từ năm 2019, một xu hướng "từ bỏ máy tính" đã dần hình thành. Thay vì nâng cấp các hệ thống cũ, nhiều người dùng đã chuyển hẳn sang sử dụng smartphone và tablet cho các nhu cầu hàng ngày. Nhiều gia đình trước đây có vài chiếc máy tính, thì giờ đây chỉ cần dùng chung một chiếc.

Thị trường tiêu dùng lớn của các thiết bị Windows hiện nay chủ yếu tập trung vào các game thủ và những người dùng chuyên nghiệp cần các phần mềm đặc thù chỉ chạy trên hệ điều hành này. Dù đại dịch Covid-19 đã từng thúc đẩy một đợt bùng nổ doanh số máy tính, nhưng hiện tại, xu hướng từ bỏ thiết bị này dường như đang tiếp diễn.

Sự trỗi dậy của các hệ điều hành thay thế​

Trước đây, vị thế thống trị của Windows được củng cố bởi sự phổ biến của bộ công cụ Microsoft Office và hệ sinh thái phần mềm khổng lồ. Tuy nhiên, rào cản này đang dần bị phá vỡ.

Sự trỗi dậy của các công cụ miễn phí dựa trên nền tảng web như Google Docs đã khiến nhiều người dùng không còn lý do để bị trói buộc vào hệ sinh thái Windows. Bên cạnh đó, các lựa chọn thay thế cũng ngày càng hấp dẫn hơn. Với ngân sách khoảng 1.000 USD, người dùng có thể lựa chọn MacBook Air với chip Apple Silicon cho thời lượng pin vượt trội. Ở phân khúc giá rẻ hơn, Chromebook chạy hệ điều hành ChromeOS của Google cũng là một đối thủ đáng gờm.

Dù con số "hơn một tỷ" vẫn là một thành tựu khổng lồ, nhưng sự sụt giảm tiềm tàng này là một lời cảnh báo rõ ràng cho Microsoft. Trong một thế giới nơi điện toán ngày càng dịch chuyển lên mây và các thiết bị di động trở nên mạnh mẽ hơn, vị thế thống trị của hệ điều hành Windows không còn là điều hiển nhiên và bất biến như trước đây nữa.