The Storm Riders
Writer
Liên hoan phim Cannes lần thứ 78 (diễn ra từ 13-24 tháng 5) vừa công bố danh sách các tác phẩm được mời tham dự các hạng mục chính, điều gây chú ý là không có một bộ phim Hàn Quốc nào góp mặt. Đây là lần đầu tiên sau 12 năm kể từ 2013, điện ảnh Hàn Quốc hoàn toàn vắng bóng tại các hạng mục quan trọng của Cannes. Khoảng trống này đã được lấp đầy bởi điện ảnh Nhật Bản với 3 tác phẩm được mời tham dự các hạng mục danh giá, gồm cả hạng mục cạnh tranh giải Cành Cọ Vàng (Palme d'Or).
Ngay cả hạng mục Midnight Screening (Chiếu phim đêm khuya) mà phim Hàn đã liên tục góp mặt trong 3 năm liền, giờ cũng đã thuộc về phim Nhật. Giới chuyên môn nhận định: "Nếu cứ tiếp tục thế này, thời kỳ hoàng kim của K-movie (điện ảnh Hàn Quốc) có thể sẽ chỉ còn là vinh quang quá khứ. Ngược lại, sự độc chiếm của điện ảnh Nhật Bản có khả năng sẽ còn kéo dài."
Trước đánh giá lạnh lùng từ Cannes, phản ứng của giới điện ảnh Hàn Quốc là "điều gì đến cũng phải đến". Kết quả khảo sát 11 chuyên gia do tờ báo này thực hiện cho thấy, hầu hết đều cho rằng "những vấn đề tích tụ trong nhiều năm qua cuối cùng đã nổi lên mặt nước". Điều này thể hiện rõ ngay cả khi nhìn vào CJ ENM, công ty đầu tư và phát hành phim hàng đầu Hàn Quốc. Từng đứng đầu trong việc đưa điện ảnh Hàn ra thế giới với tư cách là nhà đầu tư và phát hành của Ký sinh trùng (Parasite) và Quyết tâm chia tay (Decision to Leave), năm nay CJ ENM không những không có tác phẩm nào được mời tham dự Cannes mà thậm chí còn không thể chuẩn bị gian hàng. Lý do đơn giản là "không có phim để bán".
Nhiều ý kiến cho rằng "thời điểm suy thoái của điện ảnh Hàn Quốc và sự trỗi dậy của điện ảnh Nhật Bản lại trùng khớp như một sự thay thế, càng khiến tình hình thêm đau lòng". Bộ phim Renoir tranh giải Cành Cọ Vàng là tác phẩm của đạo diễn Chie Hayakawa. Phim Exit 8 dựa trên một trò chơi kinh dị và được đề cử ở hạng mục Midnight Screening do Genki Kawamura đạo diễn. Đạo diễn Kei Ishikawa được đề cử ở hạng mục "Un Certain Regard" (Nhãn quan độc đáo) với phim A Pale View of Hills. Việc cả ba đạo diễn này đều ở độ tuổi 40 là một sự đối lập rõ rệt với thực trạng của điện ảnh Hàn Quốc, nơi người ta luôn than thở về việc "không có người kế nhiệm Bong Joon-ho hay Park Chan-wook".
Điện ảnh Hàn Quốc sau khi bước vào thời kỳ hoàng kim vào cuối những năm 1990 dần trở nên dễ dãi. Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn sau đại dịch COVID-19 với việc cắt giảm đầu tư và số lượng sản xuất phim. Quy mô ngành công nghiệp điện ảnh và video Hàn Quốc năm 2024 là 3,3322 nghìn tỷ won, tăng 4% so với năm trước. Thị trường dịch vụ OTT (như streaming video) đạt 2,0719 nghìn tỷ won, tăng 11%, nhưng doanh thu rạp chiếu phim chỉ đạt 1,2603 nghìn tỷ won, giảm 5,5%. Con số này chỉ bằng khoảng 53% so với trước đại dịch năm 2019.
Sự thu hẹp thị trường đã làm mất đi tinh thần phiêu lưu, chỉ còn lại những khoản đầu tư an toàn. Ngành công nghiệp trở nên phụ thuộc vào các đạo diễn đã được kiểm chứng và các diễn viên ngôi sao, khiến nguồn vốn lớn chỉ đổ dồn vào những dự án này. Việc làm phim theo công thức thành công khiến các tác phẩm mất đi sự tươi mới và cá tính, khán giả quay lưng, và các liên hoan phim cũng ngoảnh mặt làm ngơ. Nhà phê bình thị trường điện ảnh Kim Hyung-ho nhận xét: "Điện ảnh Hàn Quốc đã rơi vào 'vũng lầy kép', vừa không kiếm được tiền, vừa không thể thực hiện những thử thách nghệ thuật."
Có ý kiến cho rằng "để thoát khỏi vũng lầy này, cần phải cải thiện cơ cấu ngành đang bị phân cực giữa phim thương mại kinh phí lớn và phim độc lập kinh phí thấp". Ông Nam Dong-chul, cựu Giám đốc chương trình tại Liên hoan phim quốc tế Busan, cho rằng "cần phải tích cực hỗ trợ các bộ phim có quy mô kinh phí trung bình, khoảng 2-3 tỷ won". Sự trỗi dậy của điện ảnh Nhật Bản được cho là nhờ môi trường sản xuất cho phép tạo ra những bộ phim chất lượng ngay cả với kinh phí 1-2 tỷ won.
Cũng có ý kiến nhấn mạnh "cần tích cực đào tạo các đạo diễn và nhà sản xuất kế hoạch mới". Ông Choi Jae-won đại diện Anthology Studio, công ty sản xuất bộ phim Cobweb (do Song Kang-ho đóng chính, được mời tham dự Cannes năm 2023), chia sẻ: "Bộ phim The Attorney thu hút 10 triệu khán giả là tác phẩm đầu tay của đạo diễn Yang Woo-suk. Thật đáng tiếc khi bây giờ dường như không còn sự táo bạo để đầu tư vào các đạo diễn mới nữa." Giáo sư Park Jong-won thuộc Đại học Nghệ thuật Quốc gia Hàn Quốc cho rằng: "Khi hỗ trợ ngân sách nhà nước cho điện ảnh, không nên lựa chọn một cách máy móc như ban ơn mà cần xây dựng chiến lược có định hướng để tạo ra các tác phẩm đa dạng."
Ngoài ra, cũng có ý kiến nhấn mạnh tầm nhìn toàn cầu của những người làm điện ảnh. Ông Kim Dong-ho, Chủ tịch sáng lập Liên hoan phim quốc tế Busan, nói: "Các đạo diễn trẻ không nên chỉ dựa vào nguồn đầu tư của Hàn Quốc mà cần hướng tới các dự án hợp tác sản xuất đa quốc gia, ví dụ như với các nước Đông Nam Á."
Ngay cả hạng mục Midnight Screening (Chiếu phim đêm khuya) mà phim Hàn đã liên tục góp mặt trong 3 năm liền, giờ cũng đã thuộc về phim Nhật. Giới chuyên môn nhận định: "Nếu cứ tiếp tục thế này, thời kỳ hoàng kim của K-movie (điện ảnh Hàn Quốc) có thể sẽ chỉ còn là vinh quang quá khứ. Ngược lại, sự độc chiếm của điện ảnh Nhật Bản có khả năng sẽ còn kéo dài."
Trước đánh giá lạnh lùng từ Cannes, phản ứng của giới điện ảnh Hàn Quốc là "điều gì đến cũng phải đến". Kết quả khảo sát 11 chuyên gia do tờ báo này thực hiện cho thấy, hầu hết đều cho rằng "những vấn đề tích tụ trong nhiều năm qua cuối cùng đã nổi lên mặt nước". Điều này thể hiện rõ ngay cả khi nhìn vào CJ ENM, công ty đầu tư và phát hành phim hàng đầu Hàn Quốc. Từng đứng đầu trong việc đưa điện ảnh Hàn ra thế giới với tư cách là nhà đầu tư và phát hành của Ký sinh trùng (Parasite) và Quyết tâm chia tay (Decision to Leave), năm nay CJ ENM không những không có tác phẩm nào được mời tham dự Cannes mà thậm chí còn không thể chuẩn bị gian hàng. Lý do đơn giản là "không có phim để bán".
Nhiều ý kiến cho rằng "thời điểm suy thoái của điện ảnh Hàn Quốc và sự trỗi dậy của điện ảnh Nhật Bản lại trùng khớp như một sự thay thế, càng khiến tình hình thêm đau lòng". Bộ phim Renoir tranh giải Cành Cọ Vàng là tác phẩm của đạo diễn Chie Hayakawa. Phim Exit 8 dựa trên một trò chơi kinh dị và được đề cử ở hạng mục Midnight Screening do Genki Kawamura đạo diễn. Đạo diễn Kei Ishikawa được đề cử ở hạng mục "Un Certain Regard" (Nhãn quan độc đáo) với phim A Pale View of Hills. Việc cả ba đạo diễn này đều ở độ tuổi 40 là một sự đối lập rõ rệt với thực trạng của điện ảnh Hàn Quốc, nơi người ta luôn than thở về việc "không có người kế nhiệm Bong Joon-ho hay Park Chan-wook".
Điện ảnh Hàn Quốc sau khi bước vào thời kỳ hoàng kim vào cuối những năm 1990 dần trở nên dễ dãi. Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn sau đại dịch COVID-19 với việc cắt giảm đầu tư và số lượng sản xuất phim. Quy mô ngành công nghiệp điện ảnh và video Hàn Quốc năm 2024 là 3,3322 nghìn tỷ won, tăng 4% so với năm trước. Thị trường dịch vụ OTT (như streaming video) đạt 2,0719 nghìn tỷ won, tăng 11%, nhưng doanh thu rạp chiếu phim chỉ đạt 1,2603 nghìn tỷ won, giảm 5,5%. Con số này chỉ bằng khoảng 53% so với trước đại dịch năm 2019.
Sự thu hẹp thị trường đã làm mất đi tinh thần phiêu lưu, chỉ còn lại những khoản đầu tư an toàn. Ngành công nghiệp trở nên phụ thuộc vào các đạo diễn đã được kiểm chứng và các diễn viên ngôi sao, khiến nguồn vốn lớn chỉ đổ dồn vào những dự án này. Việc làm phim theo công thức thành công khiến các tác phẩm mất đi sự tươi mới và cá tính, khán giả quay lưng, và các liên hoan phim cũng ngoảnh mặt làm ngơ. Nhà phê bình thị trường điện ảnh Kim Hyung-ho nhận xét: "Điện ảnh Hàn Quốc đã rơi vào 'vũng lầy kép', vừa không kiếm được tiền, vừa không thể thực hiện những thử thách nghệ thuật."
Có ý kiến cho rằng "để thoát khỏi vũng lầy này, cần phải cải thiện cơ cấu ngành đang bị phân cực giữa phim thương mại kinh phí lớn và phim độc lập kinh phí thấp". Ông Nam Dong-chul, cựu Giám đốc chương trình tại Liên hoan phim quốc tế Busan, cho rằng "cần phải tích cực hỗ trợ các bộ phim có quy mô kinh phí trung bình, khoảng 2-3 tỷ won". Sự trỗi dậy của điện ảnh Nhật Bản được cho là nhờ môi trường sản xuất cho phép tạo ra những bộ phim chất lượng ngay cả với kinh phí 1-2 tỷ won.
Cũng có ý kiến nhấn mạnh "cần tích cực đào tạo các đạo diễn và nhà sản xuất kế hoạch mới". Ông Choi Jae-won đại diện Anthology Studio, công ty sản xuất bộ phim Cobweb (do Song Kang-ho đóng chính, được mời tham dự Cannes năm 2023), chia sẻ: "Bộ phim The Attorney thu hút 10 triệu khán giả là tác phẩm đầu tay của đạo diễn Yang Woo-suk. Thật đáng tiếc khi bây giờ dường như không còn sự táo bạo để đầu tư vào các đạo diễn mới nữa." Giáo sư Park Jong-won thuộc Đại học Nghệ thuật Quốc gia Hàn Quốc cho rằng: "Khi hỗ trợ ngân sách nhà nước cho điện ảnh, không nên lựa chọn một cách máy móc như ban ơn mà cần xây dựng chiến lược có định hướng để tạo ra các tác phẩm đa dạng."
Ngoài ra, cũng có ý kiến nhấn mạnh tầm nhìn toàn cầu của những người làm điện ảnh. Ông Kim Dong-ho, Chủ tịch sáng lập Liên hoan phim quốc tế Busan, nói: "Các đạo diễn trẻ không nên chỉ dựa vào nguồn đầu tư của Hàn Quốc mà cần hướng tới các dự án hợp tác sản xuất đa quốc gia, ví dụ như với các nước Đông Nam Á."
