Dũng Đỗ
Writer
Trước khi con người đặt chân lên Mặt Trăng, và thậm chí trước cả phi hành đoàn Apollo 8 của Mỹ, những sinh vật sống đầu tiên của Trái Đất bay vòng quanh "chị Hằng" lại là... hai chú rùa Nga. Trong một chương ít được biết đến của Cuộc đua Không gian, Liên Xô đã gửi những nhà du hành bất đắc dĩ này vào vũ trụ trên con tàu Zond 5 vào năm 1968.
Vào cuối những năm 1960, Cuộc đua Không gian giữa Mỹ và Liên Xô đang ở giai đoạn căng thẳng nhất. Trong khi NASA đang gặt hái thành công với chương trình Apollo và tên lửa Saturn V, thì chương trình không gian có người lái của Liên Xô lại gặp phải một số thất bại nghiêm trọng. Họ không có một phương tiện phóng đủ tin cậy để thực hiện một sứ mệnh có người lái bay vòng quanh Mặt Trăng.
Không thể gửi phi hành gia, Liên Xô đã chọn một giải pháp thay thế để có thể tuyên bố một thành tích "đầu tiên": gửi các sinh vật sống vào một hành trình tương tự. Và loài vật được lựa chọn cho sứ mệnh lịch sử này chính là những chú rùa Nga, cùng với một số loài giun, ruồi và hạt giống. Mục tiêu của nhiệm vụ là để tìm hiểu về ảnh hưởng của các chuyến du hành vũ trụ đối với sinh vật sống.
Hai chú rùa Nga được lựa chọn là những động vật bản địa ở vùng đồng cỏ Trung Á, nổi tiếng với sức sống bền bỉ. Chúng được đặt vào khoang tàu vũ trụ Zond 5 vào ngày 2 tháng 9 năm 1968 và bị bỏ đói trong suốt 12 ngày trước khi tàu được phóng đi. Các nhà khoa học Liên Xô lo ngại rằng bất kỳ thức ăn nào chúng tiêu thụ cũng có thể làm ảnh hưởng đến dữ liệu y tế mà họ hy vọng thu được.
Vào ngày 14 tháng 9 năm 1968, tàu Zond 5 được phóng vào không gian. Sau 4 ngày, vào ngày 18 tháng 9, con tàu đã bay vòng quanh Mặt Trăng thành công, trở thành tàu vũ trụ đầu tiên thực hiện hành trình này mang theo sinh vật sống. Cuối cùng, vào ngày 21 tháng 9, khoang chở hai chú rùa đã hạ cánh an toàn xuống Ấn Độ Dương. Cả hai "nhà du hành" đều sống sót và khỏe mạnh sau cuộc phiêu lưu, dù có bị sụt cân.
Khoang chở hai con rùa hạ cánh xuống Ấn Độ Dương. Ảnh: NASA
Sứ mệnh Zond 5 đã mang về cho Liên Xô một chiến thắng biểu tượng quan trọng. Họ đã trở thành quốc gia đầu tiên đưa sinh vật sống bay vòng quanh Mặt Trăng và trở về Trái Đất an toàn, đi trước sứ mệnh Apollo 8 có người lái của NASA vài tháng.
Mặc dù câu chuyện về chú chó Laika, sinh vật đầu tiên bay vào quỹ đạo Trái Đất, được nhiều người biết đến hơn, nhưng hành trình của hai chú rùa Nga mới chính là chương đầu tiên trong lịch sử chinh phục không gian sâu của các sinh vật sống. Đây là một chi tiết thú vị, cho thấy sự khốc liệt và đôi khi là kỳ lạ của cuộc đua vĩ đại nhất trong lịch sử khám phá của nhân loại.
Cuộc đua lên Mặt Trăng và lựa chọn "bất đắc dĩ"
Vào cuối những năm 1960, Cuộc đua Không gian giữa Mỹ và Liên Xô đang ở giai đoạn căng thẳng nhất. Trong khi NASA đang gặt hái thành công với chương trình Apollo và tên lửa Saturn V, thì chương trình không gian có người lái của Liên Xô lại gặp phải một số thất bại nghiêm trọng. Họ không có một phương tiện phóng đủ tin cậy để thực hiện một sứ mệnh có người lái bay vòng quanh Mặt Trăng.
Không thể gửi phi hành gia, Liên Xô đã chọn một giải pháp thay thế để có thể tuyên bố một thành tích "đầu tiên": gửi các sinh vật sống vào một hành trình tương tự. Và loài vật được lựa chọn cho sứ mệnh lịch sử này chính là những chú rùa Nga, cùng với một số loài giun, ruồi và hạt giống. Mục tiêu của nhiệm vụ là để tìm hiểu về ảnh hưởng của các chuyến du hành vũ trụ đối với sinh vật sống.
Hành trình 7 ngày của hai "nhà du hành" rùa
Hai chú rùa Nga được lựa chọn là những động vật bản địa ở vùng đồng cỏ Trung Á, nổi tiếng với sức sống bền bỉ. Chúng được đặt vào khoang tàu vũ trụ Zond 5 vào ngày 2 tháng 9 năm 1968 và bị bỏ đói trong suốt 12 ngày trước khi tàu được phóng đi. Các nhà khoa học Liên Xô lo ngại rằng bất kỳ thức ăn nào chúng tiêu thụ cũng có thể làm ảnh hưởng đến dữ liệu y tế mà họ hy vọng thu được.
Vào ngày 14 tháng 9 năm 1968, tàu Zond 5 được phóng vào không gian. Sau 4 ngày, vào ngày 18 tháng 9, con tàu đã bay vòng quanh Mặt Trăng thành công, trở thành tàu vũ trụ đầu tiên thực hiện hành trình này mang theo sinh vật sống. Cuối cùng, vào ngày 21 tháng 9, khoang chở hai chú rùa đã hạ cánh an toàn xuống Ấn Độ Dương. Cả hai "nhà du hành" đều sống sót và khỏe mạnh sau cuộc phiêu lưu, dù có bị sụt cân.
Khoang chở hai con rùa hạ cánh xuống Ấn Độ Dương. Ảnh: NASA
Một chiến thắng biểu tượng nhưng thầm lặng
Sứ mệnh Zond 5 đã mang về cho Liên Xô một chiến thắng biểu tượng quan trọng. Họ đã trở thành quốc gia đầu tiên đưa sinh vật sống bay vòng quanh Mặt Trăng và trở về Trái Đất an toàn, đi trước sứ mệnh Apollo 8 có người lái của NASA vài tháng.
Mặc dù câu chuyện về chú chó Laika, sinh vật đầu tiên bay vào quỹ đạo Trái Đất, được nhiều người biết đến hơn, nhưng hành trình của hai chú rùa Nga mới chính là chương đầu tiên trong lịch sử chinh phục không gian sâu của các sinh vật sống. Đây là một chi tiết thú vị, cho thấy sự khốc liệt và đôi khi là kỳ lạ của cuộc đua vĩ đại nhất trong lịch sử khám phá của nhân loại.
