Làm thế nào chính phủ Mỹ, Anh tịch thu được hàng chục tỷ đô la tiền Bitcoin?

Khánh Phạm
Khánh Phạm
Phản hồi: 0
Vụ tịch thu Bitcoin của Trần Chí (Chen Zhi) đang được xem là “màn trình diễn” mới của quyền lực kỹ thuật số: hơn 127.000 Bitcoin (BTC), bất kể “khóa riêng” (private key), ẩn danh, đã bị chính phủ Mỹ tịch thu. Chưa kể đến chính phủ Anh cũng tịch thu 61.000 Bitcoin của Qian Zhimin. Tất cả cho chúng ta biết rằng dù blockchain mang tính ẩn danh và phân quyền, chính phủ vẫn có thể “đánh chặn” một khối tài sản khổng lồ, và làm điều đó trong “một nốt nhạc”.
1760668639297.png

Ở Anh, Qian Zhimin bị bắt sau một cuộc điều tra kéo dài. Cảnh sát London đột kích biệt thự Hampstead vào năm 2018 và thu nhiều thiết bị điện tử, trong đó có các ví lưu trữ khóa, sau đó phát hiện 61.000 Bitcoin liên quan đến vụ lừa đảo gồm hơn 128.000 nạn nhân. Khi bị bắt và xét xử, Qian buộc phải hợp tác và cung cấp thông tin quyền truy cập vào tài sản số. Vì vậy, việc chính phủ Anh tịch thu được số BTC lớn như vậy là điều dễ hiểu.

Còn trường hợp Trần Chí, tỷ phú người Campuchia gốc Hoa chưa bị bắt, nhưng chính phủ Mỹ tuyên bố đã tịch thu 127.271 BTC, là tang vật của mạng lưới lừa đảo xuyên quốc gia mà ông ta cầm đầu. Làm thế nào chính phủ Mỹ thực hiện được điều này, khi có quá nhiều rào cản kỹ thuật: giao dịch Bitcoin ẩn danh, khóa riêng không công khai.
1760668618208.png

Làm thế nào chính phủ có thể “tịch thu” mà không có khoá riêng?

Bitcoin trên blockchain cho phép mọi giao dịch được công khai nhưng không tiết lộ danh tính người dùng. Nếu không có khóa riêng, bạn không thể chuyển BTC đi. Chính vì vậy, việc tịch thu tài sản số khi nghi phạm chưa bị bắt, khóa riêng không được giao, là một thách thức. Tuy nhiên, có vài kịch bản hợp lý mà các cơ quan thực thi pháp luật có thể áp dụng:

Trước hết, trong giai đoạn điều tra, các điều tra viên có thể đã bí mật thu giữ thiết bị lưu trữ khóa riêng: ví cứng, ổ SSD, máy tính cá nhân, file ghi seed phrase hoặc bản sao mã hóa của private key... từ các đồng phạm hoặc trợ lý của Trần Chí, hoặc tại các cơ sở hoạt động của mạng lưới. Khi đã nắm được thiết bị có khóa, họ có thể khôi phục khóa và truy cập ví để chuyển BTC vào ví do chính phủ kiểm soát. Công chúng không biết chi tiết này trước khi công bố lệnh tịch thu.

Ở nhiều vụ án ransomware và tội phạm mã hóa khác, chính phủ từng sử dụng seed phrase (mã khóa gốc) phục hồi ví Electrum để truy cập ví Bitcoin bị tịch thu khi nghi phạm không hợp tác. Cũng có vụ FBI đã tìm thấy file text chưa mã hóa lưu private key của ví bị hack lưu trữ trên đám mây - khi truy cập file đó, họ có quyền truy cập ví. Dù những ví dụ này không phải là một phần chính thức của hồ sơ Trần Chí, chúng làm rõ rằng private key không phải là bất khả xâm phạm nếu bị lưu lỏng lẻo hoặc nếu thiết bị chứa nó bị thu giữ.
1760669437791.png

Ảnh: New York Post. Bên trái là Trần Chí, doanh nhân tiêu biểu Campuchia, cố vấn của Chủ tịch thượng viện Hun Sen. Bên phải là nạn nhân của các hoạt động bắt cóc, buôn người, lừa đảo trực tuyến do Trần Chí cầm đầu, theo cáo buộc của FBI.

Nếu Trần Chí hoặc đối tác sử dụng sàn giao dịch tập trung hoặc ví do bên thứ ba giữ khóa (custodial wallets), chính phủ có thể ra lệnh bắt buộc các sàn giao dịch hoặc nhà cung cấp dịch vụ tài sản số chuyển hoặc phong tỏa tài sản mà không cần khóa riêng - vì sàn đã giữ khóa trong số nhiều tài khoản người dùng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phần lớn Bitcoin trong vụ Trần Chí nằm trong ví cá nhân (unhosted wallets), do đó chủ sở hữu giữ khóa riêng.

Về mặt pháp lý, nếu tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền ban hành trát hoặc lệnh, sàn giao dịch buộc phải cung cấp thông tin KYC, lịch sử giao dịch và thậm chí đóng băng tài sản. Sau khi đóng băng, sàn có thể chuyển số dư trên ledger nội bộ cho cơ quan thực thi pháp luật hoặc giao nộp khóa (nếu họ giữ khóa). Có hai kịch bản phổ biến sau khi sàn bị yêu cầu: một là sàn trực tiếp chuyển tài sản theo lệnh (vì họ giữ private keys cho ví lưu ký), hai là sàn cung cấp dữ liệu (ai gửi, ai nhận, bằng chứng) để cơ quan tiếp tục truy vết và tịch thu nơi khác.

Một con đường pháp lý bổ sung là chính phủ có thể xin tòa án ra lệnh tuyên bố rằng các ví Bitcoin bị nghi là tài sản phạm pháp sẽ thuộc quyền sở hữu hợp pháp của nhà nước, ngay cả khi tại thời điểm đó họ chưa có khóa riêng để kiểm soát ví. Đây là hình thức "chuyển quyền sở hữu trước, thực thi sau", cho phép chính phủ xác lập quyền sở hữu đối với tài sản tội phạm và tiến hành tịch thu thực tế ngay khi có được quyền truy cập kỹ thuật vào ví và được luật pháp Mỹ cho phép.

Cuối cùng, mặc dù ít khả năng, nếu khóa riêng được mã hóa theo cách yếu hoặc được lưu trữ trong phần mềm dễ bị xâm nhập, chính phủ hoặc lực lượng chuyên môn có thể khai thác lỗ hổng hoặc sử dụng kỹ thuật phá mã để truy xuất khóa nhưng trong thực tế với khóa Bitcoin hiện đại, điều này gần như bất khả nếu chủ ví không sơ hở.
1760669573872.png

Profile Trần Chí

Trong thế giới tài chính kỹ thuật số, chẳng có nơi nào để ẩn

Bitcoin và các loại tài sản mã hóa khác đã trở thành công cụ quen thuộc trong các mạng lưới rửa tiền; sự ẩn danh, phân quyền, khả năng luân chuyển xuyên biên giới khiến chúng trở thành lựa chọn lý tưởng cho tội phạm. Nhưng với các chính phủ lớn như Mỹ và Anh, việc tịch thu tài sản mã hóa không còn là một giấc mơ viễn tưởng.

Khi chính phủ nắm trong tay khoa học truy vết blockchain + quyền thu giữ thiết bị + quyền tòa án + hợp tác quốc tế, họ có thể biến những “tiền ẩn danh” thành tài sản bị kiểm soát công khai. Trong nhiều vụ, như Qian Zhimin đã bị bắt và hợp tác, việc tịch thu trở nên minh bạch. Trong trường hợp Trần Chí, mặc dù chưa bị bắt, chính phủ vẫn tuyên bố quyền sở hữu 127.271 BTC nhờ quyền truy cập khóa riêng thu thập sẵn hoặc các biện pháp pháp lý trước đó.

Đồng tiền mã hóa có thể được sử dụng để rửa tiền trong bóng tối, nhưng so với các chính phủ có nguồn lực, việc tịch thu là… bài toán mà họ gần như có thể giải quyết trong một nốt nhạc!

Trần Chí là ai?

Chen Zhi, 37 tuổi, từng được truyền thông ca ngợi là doanh nhân có tầm nhìn với vai trò Chủ tịch Prince Holding Group, một tập đoàn đa ngành tỷ đô tại Campuchia. Tuy nhiên, theo cáo trạng được Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DOJ) công bố ngày 14 tháng 10 năm 2025, Chen chính là người đứng sau một mạng lưới tội phạm mạng quy mô toàn cầu, chuyên lừa đảo tiền điện tử, cưỡng bức lao động, và rửa tiền ở quy mô chưa từng thấy.

Sinh ra ở Phúc Kiến, Trung Quốc, Chen Zhi đã từ bỏ quốc tịch Trung Quốc để chuyển đến Campuchia từ năm 2015, nơi anh ta dựng lên một đế chế kinh doanh bao gồm bất động sản, ngân hàng (Prince Bank Plc.), du lịch và truyền thông. Nhằm xây dựng hình ảnh tích cực, Chen tích cực đầu tư vào hoạt động từ thiện - tài trợ học bổng cho 400 sinh viên, xây dựng các trung tâm chăm sóc sức khỏe miễn phí – và thậm chí giành được Giải thưởng Doanh nhân Stevie Vàng năm 2023. Năm 2020, anh ta được chính phủ Campuchia phong tặng danh hiệu "Neak Oknha", một tước hiệu cao quý dành cho những người đóng góp lớn cho xã hội.

Thế nhưng, đằng sau lớp vỏ hào nhoáng ấy là một mô hình kinh doanh tội phạm tinh vi. DOJ cáo buộc Chen điều hành các khu trại lừa đảo tại Campuchia và Myanmar – nơi hàng ngàn người bị cưỡng bức lao động để thực hiện các chiến dịch “pig butchering” (lùa gà rồi thịt), dụ dỗ nạn nhân quốc tế đầu tư vào các sàn giao dịch giả mạo hoặc dự án tiền điện tử không có thật. Lợi nhuận bất chính từ các vụ lừa đảo này, ước tính lên tới hàng chục tỷ USD, được Chen rửa thông qua hệ thống công ty vỏ bọc, tài sản xa xỉ và bất động sản.

Đáng chú ý, chính phủ Hoa Kỳ đã tịch thu hơn 15 tỷ USD Bitcoin có liên quan đến mạng lưới này – vụ tịch thu tài sản kỹ thuật số lớn nhất trong lịch sử tư pháp Mỹ. Đồng thời, Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) đã áp đặt lệnh trừng phạt lên Chen Zhi và 146 cá nhân liên quan, đóng băng các tài sản tại Mỹ. Vương quốc Anh cũng nhanh chóng đóng băng các tài sản của Chen tại London, bao gồm một văn phòng trị giá hơn 100 triệu bảng Anh.

Vụ án vẫn đang được mở rộng điều tra. #tịchthuBitcoin
 


Đăng nhập một lần thảo luận tẹt ga
Thành viên mới đăng
http://textlink.linktop.vn/?adslk=aHR0cHM6Ly92bnJldmlldy52bi90aHJlYWRzL2xhbS10aGUtbmFvLWNoaW5oLXBodS1teS1hbmgtdGljaC10aHUtZHVvYy1oYW5nLWNodWMtdHktZG8tbGEtdGllbi1iaXRjb2luLjcxNzE4Lw==
Top