Làm thế nào Trung Quốc phát triển ngành bán dẫn trong khi bị Mỹ kìm kẹp?

[Hoàng Đức]

Những gã khổng lồ công nghệ như Huawei đang dẫn đầu trong việc thúc đẩy các nhà cung cấp trong nước nhằm thay thế các nhà sản xuất phương Tây, như một phần của chiến lược tự chủ công nghệ của Trung Quốc. Trong lĩnh vực ô tô điện, Trung Quốc đã chứng minh khả năng sản xuất các sản phẩm công nghệ cao. Tuy nhiên, lĩnh vực chất bán dẫn – yếu tố cốt lõi của nền kinh tế kỹ thuật số – lại là một thách thức lớn hơn. Quyết định của Mỹ vào năm 2022 về việc ngừng xuất khẩu chip và công cụ sản xuất mạnh nhất sang Trung Quốc đã gây ra lo lắng sâu sắc trong giới chính trị và kinh doanh Trung Quốc.

Chiến lược tự cường công nghệ​

​

Để đối phó với các lệnh hạn chế, Trung Quốc đã nhanh chóng thực hiện các biện pháp linh hoạt. Trước khi các hạn chế có hiệu lực, nhiều giao dịch mua sắm thiết bị quan trọng đã được thực hiện. Tháng 12 năm ngoái, nhập khẩu máy in thạch bản để in mạch lên tấm silicon của Trung Quốc tăng 450% so với cùng kỳ năm trước. Các nhà sản xuất chip trong nước đua nhau mua thiết bị từ ASML của Hà Lan trước khi các hạn chế xuất khẩu có hiệu lực vào tháng 1/2024. Thị trường thiết bị bán dẫn từ Nhật Bản sang Trung Quốc cũng vô cùng sôi động.

Giải pháp trợ cấp và chính sách phát triển​

Chính phủ Trung Quốc đã tăng cường các khoản trợ cấp cho các nhà sản xuất nội địa để đối phó với các hạn chế thương mại từ Mỹ và đồng minh. Năm 2022, Trung Quốc triển khai dự án “đổi mới thông tin” nhằm thay thế các nhà cung cấp nước ngoài về công nghệ bán dẫn và các ngành khác. Các quy định yêu cầu các nhà sản xuất chip hợp tác với các nhà cung cấp địa phương được coi là biện pháp bảo hiểm chống lại các cuộc chiến thương mại.

Những thành tựu đáng kể​

Tháng 8/2023, Huawei đã gây chấn động khi tự sản xuất điện thoại thông minh có chip 7 nanomet (nm). Công ty còn đang hợp tác với SMIC, nhà sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc, để tạo ra chip 5nm. Các công ty công nghệ Trung Quốc như Baidu cũng đang sử dụng chip Ascend của Huawei cho các ứng dụng AI, tương tự như Nvidia của Mỹ phát triển nền tảng phần mềm CANN giúp các nhà phát triển xây dựng mô hình AI.

Những thách thức còn tồn tại​

Tuy vậy, việc tự chủ công nghệ không hề dễ dàng. Ngay cả khi Huawei và SMIC có thể sản xuất chip 5nm, họ vẫn đứng sau Samsung của Hàn Quốc và TSMC của Đài Loan, vốn đã sản xuất hàng loạt chip 3nm từ năm 2022. Hạn chế tiếp cận thiết bị in thạch bản tiên tiến là rào cản lớn. Tháng 12/2023, SMEE - hy vọng của Trung Quốc về in thạch bản - chỉ mới sản xuất được chip 28nm, trong khi ASML đã sản xuất chip 3nm.

Mỹ và châu Âu vẫn cảnh giác với tiềm năng của ngành chip Trung Quốc. Trung Quốc hợp tác với các xưởng đúc chip trên thế giới thông qua đầu tư và trao đổi nhân sự. Tháng 3/2023, Trung Quốc tuyên bố đạt đột phá trong phát triển phần mềm tự động hóa thiết kế điện tử (EDA), giúp tạo ra bản thiết kế cho chip, giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài.

Hỗ trợ và đầu tư nội địa​

Các công ty lớn như SMIC đã trở nên cởi mở hơn trong việc thử nghiệm các lựa chọn thay thế tại địa phương, mang lại cơ hội nhận phản hồi và cải thiện thiết kế. Chính phủ Trung Quốc cung cấp trợ cấp để giảm chi phí và rủi ro cho các nhà sản xuất chip. Điều này đã thúc đẩy các nhà sản xuất công cụ chế tạo wafer Trung Quốc tăng thị phần nội địa từ 4% năm 2019 lên 14% vào năm ngoái.

AMEC và Wazam, các công ty Trung Quốc sản xuất máy móc và màng cách điện chất bán dẫn, cũng đã chiếm lĩnh thị phần đáng kể trong nước. Mặc dù cần nhiều hỗ trợ hơn nữa, sự tập trung vào an ninh quốc gia có thể giúp Trung Quốc đạt được những thành tựu công nghệ bất ngờ trong tương lai. #CuộcchiếnbándẫnMỹTrrung