Khánh Vân
Writer
Các chuyên gia về đất hiếm vừa “tung bom” tại một hội nghị chuyên đề do Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc tổ chức tuần trước, khi thông báo rằng đã phát hiện 4,96 triệu tấn đất hiếm ở khu châu tự trị Lương Sơn Di – nơi được mệnh danh là “nơi nghèo nhưng lại giàu” của Trung Quốc. Đất hiếm thì nghèo khó gì, cứ đào lên là tiền! Đặc biệt, đất hiếm là thứ không thể thiếu trong hàng loạt công nghệ như xe điện, tua-bin gió, rô-bốt và cả... vũ khí quân sự.
Theo Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Trung Quốc là “trùm cuối” về đất hiếm với 44 triệu tấn trữ lượng. Con số này gấp đôi trữ lượng của Việt Nam (22 triệu tấn), gấp 10 lần Úc (4,2 triệu tấn), và gấp 20 lần Mỹ (2,3 triệu tấn). Chơi thế này thì ai theo kịp?
Và đương nhiên, không bỏ lỡ cơ hội, Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc nhanh chóng ra tuyên bố rằng họ sẽ tiếp tục phục vụ lợi ích quốc gia, đóng góp đáng kể vào việc bảo vệ an ninh tài nguyên đất hiếm. Với họ, đất hiếm không chỉ là khoáng sản mà còn là “vũ khí” chiến lược liên quan tới an ninh quốc gia.
Hiện nay, Trung Quốc đã áp dụng chính sách “cắt cung” khi hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Điều này đã khiến nhiều quốc gia khác, trong đó có Mỹ, tìm mọi cách để giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Điển hình như mỏ đất hiếm Mountain Pass ở Mỹ đang được khai thác để cố gắng “thoát Trung”. Nhật Bản cũng không ngoại lệ khi nhập tới 60% đất hiếm từ Trung Quốc và đang tìm cách kiếm nguồn cung từ Úc và những vùng đất mới dưới đáy biển sâu thăm thẳm.
Nhưng dù nỗ lực thế nào, Mỹ và Nhật cũng phải công nhận một sự thật: Trung Quốc vẫn chiếm lĩnh từ 80-90% sản lượng đất hiếm toàn cầu vào đầu những năm 2010, và dù nay giảm xuống còn 70% vào năm 2023, vẫn quá khó để vượt qua.
Số liệu hải quan cho biết, từ đầu năm đến nay, Trung Quốc đã xuất khẩu 38.755 tấn đất hiếm, tăng 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhưng giá trị lại giảm tới 40,2%, chỉ còn 341,2 triệu USD. Đất hiếm giờ như vàng đen vậy, bán nhiều nhưng giá không tăng!
Nhà kinh tế Pan Helin của Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc thì nhấn mạnh rằng, phát hiện đất hiếm ở Tứ Xuyên sẽ củng cố vị thế số một của Trung Quốc trên thị trường. Và chẳng những có đất hiếm trong tay, Trung Quốc còn đang "dắt" cả thế giới khi tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ AI vào thăm dò và khai thác khoáng sản.
Trung Quốc đã đưa AI vào cuộc chơi với công nghệ máy dò AI kết hợp GPS và thiết bị không dây để giám sát và phân tích dữ liệu thời gian thực. Những thứ từng tốn hàng tháng để phân tích giờ chỉ mất vài phút nhờ AI, giúp đẩy nhanh toàn bộ quá trình từ thăm dò đến khai thác.
Không chỉ dừng lại ở thăm dò, AI còn được tích hợp vào quá trình khai thác và chế biến đất hiếm. Nhờ công nghệ thị giác AI, chất lượng đất hiếm được kiểm tra chuẩn xác hơn, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất. Trong tương lai, “AI + đất hiếm” sẽ là sự kết hợp toàn diện, từ thiết bị, quy trình sản xuất cho đến dịch vụ.
Tóm lại, dù nhiều nước đang nỗ lực thoát khỏi sự phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc, nhưng xem ra chặng đường còn rất dài và lắm gian nan. Trung Quốc vừa có công nghệ, vừa có tài nguyên – rõ ràng đang chiếm ưu thế tuyệt đối!
Theo Cục Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, Trung Quốc là “trùm cuối” về đất hiếm với 44 triệu tấn trữ lượng. Con số này gấp đôi trữ lượng của Việt Nam (22 triệu tấn), gấp 10 lần Úc (4,2 triệu tấn), và gấp 20 lần Mỹ (2,3 triệu tấn). Chơi thế này thì ai theo kịp?
Và đương nhiên, không bỏ lỡ cơ hội, Tập đoàn Đất hiếm Trung Quốc nhanh chóng ra tuyên bố rằng họ sẽ tiếp tục phục vụ lợi ích quốc gia, đóng góp đáng kể vào việc bảo vệ an ninh tài nguyên đất hiếm. Với họ, đất hiếm không chỉ là khoáng sản mà còn là “vũ khí” chiến lược liên quan tới an ninh quốc gia.
Hiện nay, Trung Quốc đã áp dụng chính sách “cắt cung” khi hạn chế xuất khẩu đất hiếm. Điều này đã khiến nhiều quốc gia khác, trong đó có Mỹ, tìm mọi cách để giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Điển hình như mỏ đất hiếm Mountain Pass ở Mỹ đang được khai thác để cố gắng “thoát Trung”. Nhật Bản cũng không ngoại lệ khi nhập tới 60% đất hiếm từ Trung Quốc và đang tìm cách kiếm nguồn cung từ Úc và những vùng đất mới dưới đáy biển sâu thăm thẳm.
Nhưng dù nỗ lực thế nào, Mỹ và Nhật cũng phải công nhận một sự thật: Trung Quốc vẫn chiếm lĩnh từ 80-90% sản lượng đất hiếm toàn cầu vào đầu những năm 2010, và dù nay giảm xuống còn 70% vào năm 2023, vẫn quá khó để vượt qua.
Số liệu hải quan cho biết, từ đầu năm đến nay, Trung Quốc đã xuất khẩu 38.755 tấn đất hiếm, tăng 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhưng giá trị lại giảm tới 40,2%, chỉ còn 341,2 triệu USD. Đất hiếm giờ như vàng đen vậy, bán nhiều nhưng giá không tăng!
Nhà kinh tế Pan Helin của Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc thì nhấn mạnh rằng, phát hiện đất hiếm ở Tứ Xuyên sẽ củng cố vị thế số một của Trung Quốc trên thị trường. Và chẳng những có đất hiếm trong tay, Trung Quốc còn đang "dắt" cả thế giới khi tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ AI vào thăm dò và khai thác khoáng sản.
Trung Quốc đã đưa AI vào cuộc chơi với công nghệ máy dò AI kết hợp GPS và thiết bị không dây để giám sát và phân tích dữ liệu thời gian thực. Những thứ từng tốn hàng tháng để phân tích giờ chỉ mất vài phút nhờ AI, giúp đẩy nhanh toàn bộ quá trình từ thăm dò đến khai thác.
Không chỉ dừng lại ở thăm dò, AI còn được tích hợp vào quá trình khai thác và chế biến đất hiếm. Nhờ công nghệ thị giác AI, chất lượng đất hiếm được kiểm tra chuẩn xác hơn, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất. Trong tương lai, “AI + đất hiếm” sẽ là sự kết hợp toàn diện, từ thiết bị, quy trình sản xuất cho đến dịch vụ.
Tóm lại, dù nhiều nước đang nỗ lực thoát khỏi sự phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc, nhưng xem ra chặng đường còn rất dài và lắm gian nan. Trung Quốc vừa có công nghệ, vừa có tài nguyên – rõ ràng đang chiếm ưu thế tuyệt đối!
