Thế Việt
Writer
Cơn khát nhân tài AI đang thúc đẩy các gã khổng lồ công nghệ như Google, Meta và Microsoft áp dụng một chiến lược mới đầy tranh cãi: thay vì mua lại toàn bộ một công ty khởi nghiệp, họ chỉ "mua người" – chi những khoản tiền khổng lồ để lôi kéo các nhà sáng lập và những bộ óc sáng giá nhất. Chiến lược này, dù giúp Big Tech tiến nhanh trong cuộc đua AI, lại đang khiến các startup bị "rỗng ruột", hoạt động lay lắt như những "xác sống" (zombie) và đe dọa làm xói mòn văn hóa đổi mới của Thung lũng Silicon.
Câu chuyện bi kịch của startup AI lập trình Windsurf là một ví dụ điển hình. Vài tháng trước, họ đứng trước cơ hội được OpenAI mua lại với giá 3 tỷ USD. Tuy nhiên, thỏa thuận đã đổ bể. Ngay lập tức, Google đã nhập cuộc, nhưng không phải để mua lại công ty. Thay vào đó, họ đã trả 2,4 tỷ USD để thuê CEO Varun Mohan, các nhân sự chủ chốt và mua quyền sử dụng tài sản trí tuệ.
Hàng trăm nhân viên còn lại bị bỏ rơi trong hoảng loạn. "Mọi người đã bật khóc," ông Jeff Wang, người được bổ nhiệm làm CEO mới, kể lại. "Họ còn có gia đình và chẳng nhận được gì cả." Vài ngày sau, phần còn lại của Windsurf được công ty Cognition mua lại với giá chỉ 250 triệu USD, chưa bằng 1/10 lời đề nghị ban đầu.
Xu hướng này không chỉ dừng lại ở Windsurf. Vào tháng 6, Meta đã đầu tư 14,3 tỷ USD để nắm giữ 49% cổ phần của Scale AI và thuê CEO Alexandr Wang về lãnh đạo phòng thí nghiệm siêu trí tuệ. Chỉ một tháng sau, Scale AI đã phải sa thải 200 nhân viên. Microsoft và Amazon cũng đã thực hiện các thương vụ "mua người" tương tự với các startup Inflection AI, Adept và Covariant.
Đối với Big Tech, chiến lược "mua người" mang lại nhiều lợi ích. Nó nhanh chóng, đơn giản và quan trọng nhất là giúp họ tránh được sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chống độc quyền.
Tuy nhiên, đối với hệ sinh thái khởi nghiệp, tác động lại vô cùng tiêu cực. Ông Samir Kumar, một đối tác tại quỹ đầu tư mạo hiểm Touring Capital, đã gọi các startup bị "rút ruột" là những "xác sống". "Tương lai của họ là một dấu hỏi lớn. Thực chất, tổ chức đã bị khoét rỗng," ông nói.
Sau khi mất gần như toàn bộ đội ngũ chủ chốt về tay Microsoft, Inflection AI đã phải thay đổi hoàn toàn mô hình kinh doanh. Trong khi đó, Covariant gần như đã trở thành một "công ty ma", không có bất kỳ một cập nhật kinh doanh nào sau thương vụ với Amazon.
Làn sóng này đang thách thức chính nền tảng văn hóa của Thung lũng Silicon, vốn được xây dựng trên nguyên tắc chấp nhận rủi ro lớn để có được phần thưởng khổng lồ. Những nhân viên không phải là nhà sáng lập hay các nhà nghiên cứu hàng đầu, dù đóng vai trò quan trọng, đang là những người phải chịu thiệt thòi nhất khi bị bỏ lại phía sau.
Nếu xu hướng này tiếp diễn, nó có thể sẽ làm suy yếu lòng tin vào mô hình khởi nghiệp. Nhiều nhân tài có thể sẽ lựa chọn con đường an toàn hơn là gia nhập các công ty lớn ngay từ đầu, khiến cho nguồn nhân lực của các startup ngày càng trở nên khan hiếm và làm méo mó đi hệ sinh thái sáng tạo đã làm nên thành công của Thung lũng Silicon.
Khi startup bị "rút ruột"
Câu chuyện bi kịch của startup AI lập trình Windsurf là một ví dụ điển hình. Vài tháng trước, họ đứng trước cơ hội được OpenAI mua lại với giá 3 tỷ USD. Tuy nhiên, thỏa thuận đã đổ bể. Ngay lập tức, Google đã nhập cuộc, nhưng không phải để mua lại công ty. Thay vào đó, họ đã trả 2,4 tỷ USD để thuê CEO Varun Mohan, các nhân sự chủ chốt và mua quyền sử dụng tài sản trí tuệ.
Hàng trăm nhân viên còn lại bị bỏ rơi trong hoảng loạn. "Mọi người đã bật khóc," ông Jeff Wang, người được bổ nhiệm làm CEO mới, kể lại. "Họ còn có gia đình và chẳng nhận được gì cả." Vài ngày sau, phần còn lại của Windsurf được công ty Cognition mua lại với giá chỉ 250 triệu USD, chưa bằng 1/10 lời đề nghị ban đầu.
Xu hướng này không chỉ dừng lại ở Windsurf. Vào tháng 6, Meta đã đầu tư 14,3 tỷ USD để nắm giữ 49% cổ phần của Scale AI và thuê CEO Alexandr Wang về lãnh đạo phòng thí nghiệm siêu trí tuệ. Chỉ một tháng sau, Scale AI đã phải sa thải 200 nhân viên. Microsoft và Amazon cũng đã thực hiện các thương vụ "mua người" tương tự với các startup Inflection AI, Adept và Covariant.
Tác động đến hệ sinh thái khởi nghiệp
Đối với Big Tech, chiến lược "mua người" mang lại nhiều lợi ích. Nó nhanh chóng, đơn giản và quan trọng nhất là giúp họ tránh được sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chống độc quyền.
Tuy nhiên, đối với hệ sinh thái khởi nghiệp, tác động lại vô cùng tiêu cực. Ông Samir Kumar, một đối tác tại quỹ đầu tư mạo hiểm Touring Capital, đã gọi các startup bị "rút ruột" là những "xác sống". "Tương lai của họ là một dấu hỏi lớn. Thực chất, tổ chức đã bị khoét rỗng," ông nói.
Sau khi mất gần như toàn bộ đội ngũ chủ chốt về tay Microsoft, Inflection AI đã phải thay đổi hoàn toàn mô hình kinh doanh. Trong khi đó, Covariant gần như đã trở thành một "công ty ma", không có bất kỳ một cập nhật kinh doanh nào sau thương vụ với Amazon.
Làn sóng này đang thách thức chính nền tảng văn hóa của Thung lũng Silicon, vốn được xây dựng trên nguyên tắc chấp nhận rủi ro lớn để có được phần thưởng khổng lồ. Những nhân viên không phải là nhà sáng lập hay các nhà nghiên cứu hàng đầu, dù đóng vai trò quan trọng, đang là những người phải chịu thiệt thòi nhất khi bị bỏ lại phía sau.
Nếu xu hướng này tiếp diễn, nó có thể sẽ làm suy yếu lòng tin vào mô hình khởi nghiệp. Nhiều nhân tài có thể sẽ lựa chọn con đường an toàn hơn là gia nhập các công ty lớn ngay từ đầu, khiến cho nguồn nhân lực của các startup ngày càng trở nên khan hiếm và làm méo mó đi hệ sinh thái sáng tạo đã làm nên thành công của Thung lũng Silicon.
