Bạn có nghe thấy câu này bao giờ chưa? “3 nông dân nuôi 1 quân, 3 quân nuôi 1 hải quân, 3 hải quân nuôi 1 không quân”! Nó ngụ ý rằng chi phí cho không quân là rất tốn kém.
Chi phí bay của máy bay chiến đấu cao đến nỗi các nước nhỏ bình thường không thể mua nổi, phải có nền công nghiệp hàng không độc lập và sức mạnh toàn diện của quốc gia hậu thuẫn thì mới có thể tiêu thụ được “món hàng” xa xỉ như thế này!
Theo thống kê, 5 quốc gia chi tiêu quân sự hàng đầu thế giới năm 2019 là: Mỹ 732 tỷ USD, Trung Quốc 261 tỷ USD, Ấn Độ 71,1 tỷ USD, Nga 65,1 tỷ USD và Ả Rập Xê Út 61,9 tỷ USD. Trong các khoản chi quân sự này, Không quân chiếm phần lớn từ đầu đến cuối!
Vậy tại sao Không quân lại đốt nhiều tiền như vậy?
Trên thực tế, chủ yếu là do giá bay của máy bay chiến đấu quá cao. Câu hỏi tiếp theo là chi phí của máy bay chiến đấu gồm những gì mà cao vậy?
Là bá chủ trên không trong chiến tranh, máy bay chiến đấu đóng một vai trò rất nổi bật và rất tốn kém để chế tạo. Ví dụ, các máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ được trang bị nhiều nhất ở các quốc gia khác nhau hiện có giá khoảng 20 triệu đô la Mỹ cho mẫu đời đầu và khoảng 90 triệu đô la Mỹ cho mẫu mới nhất.
Bên cạnh đó, những chiếc máy bay chiến đấu F-22 tiên tiến nhất của Mỹ, dù chưa tính chi phí nghiên cứu và phát triển, mỗi chiếc cũng lên tới gần 200 triệu đô la Mỹ, đắt đến mức Mỹ cũng không thể chịu được. Sau khi chỉ có 187 chiếc được sản xuất, dây chuyền sản xuất đã bị ngừng hoạt động, và sau đó đã tạo ra một phiên bản thu nhỏ của F-35.
Máy bay chiến đấu J-20 mới nhất của Trung Quốc có giá hơn 100 triệu đô la Mỹ!
Tính toán chi phí bay của máy bay chiến đấu rất phức tạp và cần được tính theo chi phí toàn diện, chủ yếu bao gồm một loạt chi phí tổng hợp như chi phí nhân công, chi phí khung máy bay, nhiên liệu hàng không, thay thế các bộ phận và linh kiện, bảo trì, khấu hao.
Lấy F-22 của Mỹ làm ví dụ. Một chiếc F-22 cần khoảng 15 nhân viên bảo trì, bao gồm đại tu, hệ thống kiểm soát điện / môi trường, nhiên liệu, thiết bị hỗ trợ sự sống, vật liệu kim loại, đạn dược, thủy lực khí nén, bộ động lực, hệ thống điện tử hàng không, thiết bị kết cấu và thiết bị hỗ trợ mặt đất…
Tương ứng, giá thành của các bộ phận và linh kiện cho mỗi hệ thống không hề rẻ. Đối với động cơ F-119 cỡ lớn, giá hơn 20 triệu đô la Mỹ. Ngay cả khi nó có hiệu suất tuyệt vời và thời gian bảo dưỡng dài (chỉ có thể đại tu một lần trong 10 năm), nhưng bảo dưỡng thông thường cũng đốt tiền, nếu thay một hai lần thì chính phủ Mỹ sẽ cảm thấy khá đau đầu.
F-22 có 30 giờ bảo dưỡng cho mỗi giờ bay, khiến chi phí cho một giờ bay đó lên tới gần 50.000 USD.
Đừng đánh giá thấp chi phí khấu hao của máy bay chiến đấu, trên thực tế, nó cũng rất cao.
Tuổi thọ của một máy bay chiến đấu nói chung là 20 năm. Ví dụ F-22, giá thành khoảng 200 triệu đô la Mỹ, và chi phí khấu hao hàng năm lên tới 10 triệu đô la Mỹ. Vì vậy, nhiều quốc gia đang cố gắng hết sức kéo dài thời gian sử dụng máy bay chiến đấu hiện có và cho chiếc nào nghỉ hưu cũng đều là quyết định miễn cưỡng.
Đây là ba chi phí chính của máy bay chiến đấu. Bỏ qua những chi phí khác, ba chi phí này đã khủng khiếp rồi!
Máy bay chiến đấu đốt bao nhiêu tiền cho mỗi giờ bay?
Chi phí mỗi giờ bay của máy bay chiến đấu là khác nhau. Các loại máy bay chiến đấu khác nhau và các trạng thái bay khác nhau, chẳng hạn như bay cận âm và siêu âm, mang lại mức tiêu thụ nhiên liệu và chi phí bảo trì khác nhau.
Hãy nói về chi phí mỗi giờ bay của một số máy bay chiến đấu ở các quốc gia khác nhau:
Máy bay chiến đấu F16 của Mỹ dung tích nhiên liệu gần 4.000 lít, tầm bay tối đa 4.200 km, tốc độ 2.000 km/h.
Qua tính toán có thể kết luận mức tiêu hao nhiên liệu mỗi giờ bay của tiêm kích F16 là 2000 lít, giá nhiên liệu hàng không khoảng 14.000 đồng/ lít (quy ra tiền Việt Nam), như vậy mức tiêu hao nhiên liệu của F16 trên một giờ bay là gần 28 triệu.
Giá của máy bay chiến đấu F16 khoảng 80 triệu đô la Mỹ, tuổi thọ khung máy bay khoảng 8.000 giờ.
Ngoài bảo trì trên mặt đất và nhiều chi phí khác nhau, chi phí của máy bay chiến đấu F16 là khoảng 973 triệu mỗi giờ bay.
Trên thực tế, chi phí bay của F16 không quá đắt vì nó là một máy bay chiến đấu hạng nhẹ.
Máy bay chiến đấu F22 Mỹ có chi phí lên tới 400.000 mỗi giờ vì nó là máy bay chiến đấu tàng hình.
Ngoài chi phí nhiên liệu thông thường và chi phí khấu hao, chi phí bảo dưỡng lớp phủ tàng hình của nó thậm chí còn quan trọng hơn. Mỗi khi F22 bay, lớp phủ tàng hình của nó sẽ bị hư hại và quân đội Mỹ phải tốn thời gian và công sức để bảo dưỡng nó một cách cẩn thận.
Khi F22 bay đến Syria để tham chiến, 12 máy bay chiến đấu làm nhiệm vụ quay trở lại, lớp phủ tàng hình bị hư hại ở các mức độ khác nhau và hiệu suất tàng hình bị giảm đáng kể. Việc sửa chữa lớp phủ có chi phí trung bình hơn 5 triệu USD/ chiếc khung.
Chính vì quá khó phục vụ nên chính phủ Mỹ đã phải ngừng sản xuất và thay vào đó là phát triển mạnh mẽ phiên bản thu gọn của máy bay chiến đấu F35.
Việc bảo dưỡng tiêm kích F35 không phức tạp như F22, chi phí bay mỗi giờ gần 1,042 tỷ đồng theo tiền Việt Nam.
Nhưng ngay cả như vậy, nó không phải là thứ mà các quốc gia bình thường có thể mua được.
Ban đầu, Không quân Mỹ dự định thay thế những chiếc F-16 và A-10 đã cũ bằng gần 1.800 chiếc F-35, nhưng khi chi phí của chương trình JSF tăng cao, Mỹ và các đồng minh đã phải thốt lên rằng điều đó là khó chấp nhận.
Ví dụ, Ý, quốc gia ban đầu dự định mua 131 máy bay chiến đấu F-35, bất ngờ tuyên bố vào năm 2012 rằng số lượng máy bay này giảm xuống còn 90 chiếc do không đủ sức cáng đáng!
Trước đó, Nhật Bản cũng đã mua 147 máy bay chiến đấu F-35, 105 máy bay chiến đấu F-35A và 42 máy bay chiến đấu F35-B Lightning 2 từ Mỹ, nhưng cuối cùng Nhật Bản phát khóc vì chi phí bảo dưỡng máy bay chiến đấu F35 Lightning 2 tiếp tục tăng tăng lên.
Và khó chịu nhất là Na Uy. Năm 2012, Mỹ đã ký hợp đồng với Na Uy để bán cho nước này 52 máy bay chiến đấu F-35 trị giá 10 tỷ USD. Ban đầu nhận lô máy bay chiến đấu đầu tiên vào năm 2017, Không quân Na Uy tràn đầy niềm vui, cuối cùng họ cũng chờ được chiếc máy bay thế hệ thứ 5 mà họ hằng mong ước. Nhưng thời gian vui mừng không kéo dài lâu. Truyền thông Na Uy sớm đưa tin rằng các nhà điều hành quân đội lo lắng rằng vào khoảng năm 2025, Na Uy có thể không đủ khả năng chi trả chi phí hoạt động cao và tình thế tiến thoái lưỡng nan do thiếu phi công và nhân viên bảo trì mặt đất.
Vì vậy, đối với một nước nhỏ, máy thế hệ thứ 5 dù có xoay đủ tiền cũng không mua, và mua gì thì mua cũng phải tính đến khả năng nuôi nó!
Máy bay chiến đấu Su-35 của Nga tầm bay hiệu quả là 3.600 km, bay được 3,6 giờ ở tốc độ cận âm nên mức tiêu hao nhiên liệu mỗi giờ là 3,2 tấn, một tấn nhiên liệu hàng không là 1,235 lít, và chi phí gần 55 triệu đồng, sau đó là chi phí bảo trì, chi phí thay thế phụ tùng,… Những chi phí này trung bình khoảng hàng chục triệu mỗi giờ.
Đơn giá của nó là 80 triệu đô la Mỹ, tuổi thọ bay là 2.000 giờ, và chi phí khấu hao bình quân mỗi giờ là 40.000 đô la Mỹ.
Ngoài một số chi phí khác, chi phí bay theo giờ của Su-35 cũng tương tự như F35, cả hai đều vào khoảng 1,042 tỷ đồng.
So với máy bay chiến đấu, máy bay ném bom của Mỹ đắt hơn khi sử dụng. Máy bay ném bom tàng hình B-2A tốn 130.159 USD/ giờ.
E4
Trong số các máy bay chiến đấu của quân đội Mỹ, có một loại máy bay có chi phí bay cao hơn máy bay B-2. Đó là đài chỉ huy không quân E-4B, hay còn được gọi là "máy bay chỉ huy ngày tận thế", chi phí bay theo giờ đạt mức kinh ngạc 159.529 đô la Mỹ.
Điều này có thể là do chỉ có 4 chiếc E-4B đang hoạt động, cộng với nền tảng Boeing 747-200, một số lượng lớn thiết bị điện tử phức tạp và bí mật, không chỉ tốn kém nhiên liệu mà còn rất tốn công sức và tài chính để bảo dưỡng trước chuyến bay. Đối với quân đội Mỹ thì không thể thiếu E-4B, và kể cả khi rút hết B-2 thì cũng không thể thiếu nó.
Như trong hình, máy bay chiến đấu đắt nhất của Mỹ mỗi giờ là máy bay chỉ huy E-4, tiếp theo là máy bay ném bom chiến lược tàng hình B-2. Máy bay chiến đấu đắt thứ ba là máy bay vận tải C-5, với chi phí bay mỗi giờ là 100.941 USD. Trong danh sách này, tiêm kích tàng hình F22 có giá 58.069 USD / giờ bay, không cao bằng F35A. Business Insider dự đoán chi phí bay mỗi giờ của tiêm kích tàng hình F35A lên tới 67.550 đô la Mỹ, đứng thứ 7 trong số 10 máy bay chiến đấu đốt tiền của quân đội Mỹ, và xếp cuối cùng là F22.
Nói chung, chi phí mỗi giờ bay của máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 đủ để mua một chiếc BMW, Audi hoặc Mercedes-Benz, hoặc thậm chí một chiếc Porsche hoặc Audi a6L!
Nhưng ngay cả khi chi phí bay theo giờ của máy bay chiến đấu cao đến mức như vậy thì một số nước nhỏ cũng phải cắn răng mua vài chiếc máy bay chiến đấu, bởi máy bay chiến đấu có ý nghĩa rất lớn trong chiến tranh và quốc phòng, nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến uy thế trên không!
Chi phí bay của máy bay chiến đấu cao đến nỗi các nước nhỏ bình thường không thể mua nổi, phải có nền công nghiệp hàng không độc lập và sức mạnh toàn diện của quốc gia hậu thuẫn thì mới có thể tiêu thụ được “món hàng” xa xỉ như thế này!
Theo thống kê, 5 quốc gia chi tiêu quân sự hàng đầu thế giới năm 2019 là: Mỹ 732 tỷ USD, Trung Quốc 261 tỷ USD, Ấn Độ 71,1 tỷ USD, Nga 65,1 tỷ USD và Ả Rập Xê Út 61,9 tỷ USD. Trong các khoản chi quân sự này, Không quân chiếm phần lớn từ đầu đến cuối!
Vậy tại sao Không quân lại đốt nhiều tiền như vậy?
Trên thực tế, chủ yếu là do giá bay của máy bay chiến đấu quá cao. Câu hỏi tiếp theo là chi phí của máy bay chiến đấu gồm những gì mà cao vậy?
Là bá chủ trên không trong chiến tranh, máy bay chiến đấu đóng một vai trò rất nổi bật và rất tốn kém để chế tạo. Ví dụ, các máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ được trang bị nhiều nhất ở các quốc gia khác nhau hiện có giá khoảng 20 triệu đô la Mỹ cho mẫu đời đầu và khoảng 90 triệu đô la Mỹ cho mẫu mới nhất.
Bên cạnh đó, những chiếc máy bay chiến đấu F-22 tiên tiến nhất của Mỹ, dù chưa tính chi phí nghiên cứu và phát triển, mỗi chiếc cũng lên tới gần 200 triệu đô la Mỹ, đắt đến mức Mỹ cũng không thể chịu được. Sau khi chỉ có 187 chiếc được sản xuất, dây chuyền sản xuất đã bị ngừng hoạt động, và sau đó đã tạo ra một phiên bản thu nhỏ của F-35.
Máy bay chiến đấu J-20 mới nhất của Trung Quốc có giá hơn 100 triệu đô la Mỹ!
Tính toán chi phí bay của máy bay chiến đấu rất phức tạp và cần được tính theo chi phí toàn diện, chủ yếu bao gồm một loạt chi phí tổng hợp như chi phí nhân công, chi phí khung máy bay, nhiên liệu hàng không, thay thế các bộ phận và linh kiện, bảo trì, khấu hao.
1. Chi phí nhiên liệu hàng không
Thông thường, tải trọng nhiên liệu của máy bay chiến đấu hạng nặng hai động cơ là khoảng 5-10 tấn, và mức tiêu thụ nhiên liệu mỗi giờ bay là khoảng 3 tấn. Theo giá nhiên liệu khoảng 14 triệu đồng / tấn, chi phí nhiên liệu hàng không là máy bay chiến đấu mỗi giờ bay cần 42 triệu. Đây là vẫn chưa có bộ đốt sau, và một khi bộ đốt sau được bật cho hành trình siêu thanh, 42 triệu nhiên liệu chỉ đủ cho khoảng nửa giờ.2. Chi phí bảo trì
Nhiều người ngại mua ô tô vì chi phí bảo trì quá lớn. Với máy bay chiến đấu còn khủng hơn thế.Lấy F-22 của Mỹ làm ví dụ. Một chiếc F-22 cần khoảng 15 nhân viên bảo trì, bao gồm đại tu, hệ thống kiểm soát điện / môi trường, nhiên liệu, thiết bị hỗ trợ sự sống, vật liệu kim loại, đạn dược, thủy lực khí nén, bộ động lực, hệ thống điện tử hàng không, thiết bị kết cấu và thiết bị hỗ trợ mặt đất…
Tương ứng, giá thành của các bộ phận và linh kiện cho mỗi hệ thống không hề rẻ. Đối với động cơ F-119 cỡ lớn, giá hơn 20 triệu đô la Mỹ. Ngay cả khi nó có hiệu suất tuyệt vời và thời gian bảo dưỡng dài (chỉ có thể đại tu một lần trong 10 năm), nhưng bảo dưỡng thông thường cũng đốt tiền, nếu thay một hai lần thì chính phủ Mỹ sẽ cảm thấy khá đau đầu.
F-22 có 30 giờ bảo dưỡng cho mỗi giờ bay, khiến chi phí cho một giờ bay đó lên tới gần 50.000 USD.
3. Chi phí khấu hao
Tuổi thọ của một máy bay chiến đấu nói chung là 20 năm. Ví dụ F-22, giá thành khoảng 200 triệu đô la Mỹ, và chi phí khấu hao hàng năm lên tới 10 triệu đô la Mỹ. Vì vậy, nhiều quốc gia đang cố gắng hết sức kéo dài thời gian sử dụng máy bay chiến đấu hiện có và cho chiếc nào nghỉ hưu cũng đều là quyết định miễn cưỡng.
Đây là ba chi phí chính của máy bay chiến đấu. Bỏ qua những chi phí khác, ba chi phí này đã khủng khiếp rồi!
Máy bay chiến đấu đốt bao nhiêu tiền cho mỗi giờ bay?
Chi phí mỗi giờ bay của máy bay chiến đấu là khác nhau. Các loại máy bay chiến đấu khác nhau và các trạng thái bay khác nhau, chẳng hạn như bay cận âm và siêu âm, mang lại mức tiêu thụ nhiên liệu và chi phí bảo trì khác nhau.
Hãy nói về chi phí mỗi giờ bay của một số máy bay chiến đấu ở các quốc gia khác nhau:
1. Máy bay chiến đấu F-16 Mỹ
Qua tính toán có thể kết luận mức tiêu hao nhiên liệu mỗi giờ bay của tiêm kích F16 là 2000 lít, giá nhiên liệu hàng không khoảng 14.000 đồng/ lít (quy ra tiền Việt Nam), như vậy mức tiêu hao nhiên liệu của F16 trên một giờ bay là gần 28 triệu.
Giá của máy bay chiến đấu F16 khoảng 80 triệu đô la Mỹ, tuổi thọ khung máy bay khoảng 8.000 giờ.
Ngoài bảo trì trên mặt đất và nhiều chi phí khác nhau, chi phí của máy bay chiến đấu F16 là khoảng 973 triệu mỗi giờ bay.
Trên thực tế, chi phí bay của F16 không quá đắt vì nó là một máy bay chiến đấu hạng nhẹ.
2. Máy bay chiến đấu F-22
Ngoài chi phí nhiên liệu thông thường và chi phí khấu hao, chi phí bảo dưỡng lớp phủ tàng hình của nó thậm chí còn quan trọng hơn. Mỗi khi F22 bay, lớp phủ tàng hình của nó sẽ bị hư hại và quân đội Mỹ phải tốn thời gian và công sức để bảo dưỡng nó một cách cẩn thận.
Khi F22 bay đến Syria để tham chiến, 12 máy bay chiến đấu làm nhiệm vụ quay trở lại, lớp phủ tàng hình bị hư hại ở các mức độ khác nhau và hiệu suất tàng hình bị giảm đáng kể. Việc sửa chữa lớp phủ có chi phí trung bình hơn 5 triệu USD/ chiếc khung.
Chính vì quá khó phục vụ nên chính phủ Mỹ đã phải ngừng sản xuất và thay vào đó là phát triển mạnh mẽ phiên bản thu gọn của máy bay chiến đấu F35.
3. Máy bay chiến đấu F-35
Nhưng ngay cả như vậy, nó không phải là thứ mà các quốc gia bình thường có thể mua được.
Ban đầu, Không quân Mỹ dự định thay thế những chiếc F-16 và A-10 đã cũ bằng gần 1.800 chiếc F-35, nhưng khi chi phí của chương trình JSF tăng cao, Mỹ và các đồng minh đã phải thốt lên rằng điều đó là khó chấp nhận.
Ví dụ, Ý, quốc gia ban đầu dự định mua 131 máy bay chiến đấu F-35, bất ngờ tuyên bố vào năm 2012 rằng số lượng máy bay này giảm xuống còn 90 chiếc do không đủ sức cáng đáng!
Trước đó, Nhật Bản cũng đã mua 147 máy bay chiến đấu F-35, 105 máy bay chiến đấu F-35A và 42 máy bay chiến đấu F35-B Lightning 2 từ Mỹ, nhưng cuối cùng Nhật Bản phát khóc vì chi phí bảo dưỡng máy bay chiến đấu F35 Lightning 2 tiếp tục tăng tăng lên.
Và khó chịu nhất là Na Uy. Năm 2012, Mỹ đã ký hợp đồng với Na Uy để bán cho nước này 52 máy bay chiến đấu F-35 trị giá 10 tỷ USD. Ban đầu nhận lô máy bay chiến đấu đầu tiên vào năm 2017, Không quân Na Uy tràn đầy niềm vui, cuối cùng họ cũng chờ được chiếc máy bay thế hệ thứ 5 mà họ hằng mong ước. Nhưng thời gian vui mừng không kéo dài lâu. Truyền thông Na Uy sớm đưa tin rằng các nhà điều hành quân đội lo lắng rằng vào khoảng năm 2025, Na Uy có thể không đủ khả năng chi trả chi phí hoạt động cao và tình thế tiến thoái lưỡng nan do thiếu phi công và nhân viên bảo trì mặt đất.
Vì vậy, đối với một nước nhỏ, máy thế hệ thứ 5 dù có xoay đủ tiền cũng không mua, và mua gì thì mua cũng phải tính đến khả năng nuôi nó!
4. Máy bay chiến đấu Su-35
Đơn giá của nó là 80 triệu đô la Mỹ, tuổi thọ bay là 2.000 giờ, và chi phí khấu hao bình quân mỗi giờ là 40.000 đô la Mỹ.
Ngoài một số chi phí khác, chi phí bay theo giờ của Su-35 cũng tương tự như F35, cả hai đều vào khoảng 1,042 tỷ đồng.
5. Máy bay ném bom tàng hình B-2
6. Máy bay chỉ huy E-4
E4
Trong số các máy bay chiến đấu của quân đội Mỹ, có một loại máy bay có chi phí bay cao hơn máy bay B-2. Đó là đài chỉ huy không quân E-4B, hay còn được gọi là "máy bay chỉ huy ngày tận thế", chi phí bay theo giờ đạt mức kinh ngạc 159.529 đô la Mỹ.
Điều này có thể là do chỉ có 4 chiếc E-4B đang hoạt động, cộng với nền tảng Boeing 747-200, một số lượng lớn thiết bị điện tử phức tạp và bí mật, không chỉ tốn kém nhiên liệu mà còn rất tốn công sức và tài chính để bảo dưỡng trước chuyến bay. Đối với quân đội Mỹ thì không thể thiếu E-4B, và kể cả khi rút hết B-2 thì cũng không thể thiếu nó.
Nói chung, chi phí mỗi giờ bay của máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 đủ để mua một chiếc BMW, Audi hoặc Mercedes-Benz, hoặc thậm chí một chiếc Porsche hoặc Audi a6L!
Nhưng ngay cả khi chi phí bay theo giờ của máy bay chiến đấu cao đến mức như vậy thì một số nước nhỏ cũng phải cắn răng mua vài chiếc máy bay chiến đấu, bởi máy bay chiến đấu có ý nghĩa rất lớn trong chiến tranh và quốc phòng, nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến uy thế trên không!
