Mr Bens
Intern Writer
Đầu năm 2025, phát hiện chấn động từ vùng Tarim, Tân Cương đã khiến cộng đồng năng lượng toàn cầu dậy sóng. Một nhóm địa chất Trung Quốc tìm thấy mỏ uranium dạng sa thạch nặng 10.000 tấn, nằm sâu 1.820 mét dưới lòng đất tương đương chiều cao của năm tòa tháp Thượng Hải chồng lên nhau. Phát hiện này không chỉ làm rung chuyển thị trường năng lượng hạt nhân mà còn khiến Bộ Năng lượng Mỹ lo ngại khi 70% nhiên liệu hạt nhân của Mỹ hiện phải nhập khẩu.
Từ chỗ phụ thuộc nguồn uranium nước ngoài, Trung Quốc nay trở thành cường quốc khai thác uranium có khả năng xuất khẩu tài nguyên và công nghệ. Để đạt được điều này, Bắc Kinh đã theo đuổi chiến lược chuyển hướng khai thác từ miền Nam lên miền Bắc từ năm 1995, tập trung vào các mỏ uranium sa thạch phù hợp với công nghệ chiết tách tại chỗ. Phương pháp này giống như “thuật giả kim dưới lòng đất”, bơm dung dịch để hòa tan quặng uranium rồi chiết xuất dung dịch chứa kim loại quý, giúp giảm chi phí và hạn chế tác động môi trường.
Tuy nhiên, Tarim là vùng địa chất cực kỳ phức tạp với 60% diện tích bị sa mạc Taklamakan bao phủ, khiến thăm dò địa vật lý gần như bất khả thi. Dù vậy, các nhà nghiên cứu Trung Quốc vẫn kiên trì suốt nhiều thập kỷ. Họ đã phát hiện các dị thường phóng xạ trong lớp trầm tích đỏ từng được coi là “vùng cấm” của khoáng hóa urani, từ đó xây dựng mô hình “di truyền phức hợp thấm rò rỉ” giải thích cách uranium có thể hình thành trong môi trường khô và oxy hóa.
Đến năm 2021, nhóm nghiên cứu gồm 30 người triển khai hệ thống thăm dò ba chiều “trên không, trên mặt đất và trong lòng đất” với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, xác định chính xác vị trí mục tiêu trong khu vực rộng 560.000 km². Cuối cùng, vào mùa đông năm 2024, họ phát hiện lớp khoáng hóa uranium dày 8 mét ở độ sâu 1.820 mét, mỏ uranium dạng sa thạch sâu nhất thế giới, mở ra hướng đi mới cho thăm dò tài nguyên ở các khu vực địa chất phức tạp.
Cùng với đó, Trung Quốc làm chủ công nghệ chiết tách carbon dioxide tại chỗ (CO₂O₂) – quốc gia thứ hai trên thế giới sở hữu công nghệ này, đạt hiệu suất 99,9% và giảm 40% chi phí khai thác. Tại lưu vực Ili, công nhân có thể khai thác từ xa chỉ bằng thao tác trên máy tính, giúp tăng năng suất và giảm thiểu ô nhiễm.
Không chỉ khai thác trong nước, Trung Quốc còn mở rộng ra thế giới. Năm 2019, Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc (CNNC) mua lại mỏ Rossing ở Namibia, giúp khôi phục hoạt động với sản lượng hơn 2.900 tấn mỗi năm, đồng thời tạo việc làm cho lao động địa phương. Trên sàn giao dịch uranium giao ngay Thượng Hải, khối lượng giao dịch năm 2024 đã đạt 200 tấn, đủ sức tác động đến cơ chế định giá của phương Tây.
Trung Quốc hiện đang thử nghiệm công nghệ chiết xuất uranium thế hệ thứ ba với hệ thống AI kiểm soát toàn bộ quá trình, dự kiến tăng 50% hiệu suất và giảm 80% tác động môi trường. Một mỏ khai thác tự động và thân thiện môi trường đã đi vào hoạt động tại lưu vực Erlian.
Sau hơn 70 năm phát triển, ngành khai thác uranium của Trung Quốc đã đạt đỉnh cao. Đến năm 2025, trữ lượng uranium đã được chứng minh vượt 2,8 triệu tấn, đứng đầu thế giới. Thành tựu này không chỉ củng cố vị thế năng lượng hạt nhân của Trung Quốc mà còn thay đổi cục diện năng lượng toàn cầu.
Theo Sohu.
Từ chỗ phụ thuộc nguồn uranium nước ngoài, Trung Quốc nay trở thành cường quốc khai thác uranium có khả năng xuất khẩu tài nguyên và công nghệ. Để đạt được điều này, Bắc Kinh đã theo đuổi chiến lược chuyển hướng khai thác từ miền Nam lên miền Bắc từ năm 1995, tập trung vào các mỏ uranium sa thạch phù hợp với công nghệ chiết tách tại chỗ. Phương pháp này giống như “thuật giả kim dưới lòng đất”, bơm dung dịch để hòa tan quặng uranium rồi chiết xuất dung dịch chứa kim loại quý, giúp giảm chi phí và hạn chế tác động môi trường.
Tuy nhiên, Tarim là vùng địa chất cực kỳ phức tạp với 60% diện tích bị sa mạc Taklamakan bao phủ, khiến thăm dò địa vật lý gần như bất khả thi. Dù vậy, các nhà nghiên cứu Trung Quốc vẫn kiên trì suốt nhiều thập kỷ. Họ đã phát hiện các dị thường phóng xạ trong lớp trầm tích đỏ từng được coi là “vùng cấm” của khoáng hóa urani, từ đó xây dựng mô hình “di truyền phức hợp thấm rò rỉ” giải thích cách uranium có thể hình thành trong môi trường khô và oxy hóa.
Đến năm 2021, nhóm nghiên cứu gồm 30 người triển khai hệ thống thăm dò ba chiều “trên không, trên mặt đất và trong lòng đất” với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, xác định chính xác vị trí mục tiêu trong khu vực rộng 560.000 km². Cuối cùng, vào mùa đông năm 2024, họ phát hiện lớp khoáng hóa uranium dày 8 mét ở độ sâu 1.820 mét, mỏ uranium dạng sa thạch sâu nhất thế giới, mở ra hướng đi mới cho thăm dò tài nguyên ở các khu vực địa chất phức tạp.
Từ Ordos đến tham vọng toàn cầu
Năm 2025, Trung Quốc tiếp tục lập kỷ lục khi phát hiện mỏ uranium siêu lớn ở lưu vực Ordos (Nội Mông) với trữ lượng 2,88 triệu tấn. Con số này vượt xa tổng trữ lượng cả nước trong thập kỷ trước, trong khi năm 2009 chỉ mới đạt dưới 200.000 tấn. Thành công này khởi nguồn từ mỏ uranium Daying được phát hiện năm 2013, khẳng định lý thuyết “đồng thăm dò than-uranium”, cho rằng các khu vực gần mỏ than cũng có tiềm năng chứa uranium, giúp nâng cao hiệu quả thăm dò.
Cùng với đó, Trung Quốc làm chủ công nghệ chiết tách carbon dioxide tại chỗ (CO₂O₂) – quốc gia thứ hai trên thế giới sở hữu công nghệ này, đạt hiệu suất 99,9% và giảm 40% chi phí khai thác. Tại lưu vực Ili, công nhân có thể khai thác từ xa chỉ bằng thao tác trên máy tính, giúp tăng năng suất và giảm thiểu ô nhiễm.
Không chỉ khai thác trong nước, Trung Quốc còn mở rộng ra thế giới. Năm 2019, Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc (CNNC) mua lại mỏ Rossing ở Namibia, giúp khôi phục hoạt động với sản lượng hơn 2.900 tấn mỗi năm, đồng thời tạo việc làm cho lao động địa phương. Trên sàn giao dịch uranium giao ngay Thượng Hải, khối lượng giao dịch năm 2024 đã đạt 200 tấn, đủ sức tác động đến cơ chế định giá của phương Tây.
Trung Quốc hiện đang thử nghiệm công nghệ chiết xuất uranium thế hệ thứ ba với hệ thống AI kiểm soát toàn bộ quá trình, dự kiến tăng 50% hiệu suất và giảm 80% tác động môi trường. Một mỏ khai thác tự động và thân thiện môi trường đã đi vào hoạt động tại lưu vực Erlian.
Sau hơn 70 năm phát triển, ngành khai thác uranium của Trung Quốc đã đạt đỉnh cao. Đến năm 2025, trữ lượng uranium đã được chứng minh vượt 2,8 triệu tấn, đứng đầu thế giới. Thành tựu này không chỉ củng cố vị thế năng lượng hạt nhân của Trung Quốc mà còn thay đổi cục diện năng lượng toàn cầu.
Cuộc chiến tài nguyên âm thầm và nỗi lo của nước Mỹ
Trung Quốc đã chiến thắng trong cuộc cạnh tranh tài nguyên âm thầm, nơi quyền kiểm soát uranium đồng nghĩa với quyền lực năng lượng toàn cầu. Với Mỹ, đây không chỉ là cú sốc thị trường mà còn là tín hiệu báo động về sự mất cân bằng trong chuỗi cung ứng hạt nhân toàn cầu. Cuộc đua giành nguồn uranium loại “vàng phóng xạ” của thế kỷ 21 giờ mới thực sự bắt đầu.Theo Sohu.
