Ngành pin EV Mỹ rung chuyển: Nhà máy pin BMW-Mỹ bị đóng băng"

[Nguyễn Tiến Đạt]

Một dự án nhà máy pin trị giá 1,6 tỷ đô la đang rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, phản ánh câu chuyện lớn hơn về ngành công nghiệp xe điện Mỹ đang phải đối mặt với những cơn bão chính trị.

Từ hy vọng đến thất vọng​

Ngành sản xuất pin xe điện Mỹ từng tràn đầy hy vọng về một cuộc bùng nổ tăng trường mạnh mẽ từ đầu năm nay. Thế nhưng, hàng tỷ đô la đầu tư đã được lên kế hoạch giờ đây đang gặp phải những rào cản khó vượt qua. Các quy định phức tạp và sự phản đối chính trị đang tấn công từ mọi phía, khiến nhiều dự án lớn phải dừng lại.

BMW - một trong những hãng xe hàng đầu thế giới - cũng không thoát khỏi tác động này.

Câu chuyện của nhà máy Envision​

Vào tháng 6/2023, gã khổng lồ pin Nhật Bản Envision AESC đã khởi công xây dựng một nhà máy sản xuất pin khổng lồ tại Florence, bang Nam Carolina. Dự án này có giá trị lên tới 1,6 tỷ đô la, trải rộng trên diện tích 1.000 mẫu Anh - tương đương khoảng 4 km vuông.

Nhà máy này được kỳ vọng sẽ tạo ra hơn 1.000 việc làm sản xuất với mức lương cao cho người dân địa phương. Quan trọng hơn, nó sẽ cung cấp pin cho thế hệ xe điện tiếp theo của BMW - một phần quan trọng trong chiến lược điện hóa của hãng xe Đức.

Tuy nhiên, sau gần hai năm xây dựng, Envision đã thông báo tạm dừng mọi hoạt động tại công trường vào thứ Năm tuần trước. Lý do mà công ty đưa ra khá mơ hồ: "sự bất ổn về chính sách và thị trường".

Bối cảnh chính trị phức tạp​

Thời điểm này không phải là ngẫu nhiên. Các nhà sản xuất ô tô và công ty pin đang trong tình trạng "ngồi trên đống lửa", chờ đợi xem Quốc hội Mỹ sẽ quyết định gì với dự luật chi tiêu mới của chính quyền Trump.

Dự luật này được coi là có tính biểu tượng, vì nó sẽ xóa bỏ hoàn toàn các khoản tín dụng thuế dành cho xe điện mà người tiêu dùng hiện đang được hưởng. Không chỉ vậy, nó còn đe dọa xóa sổ hàng tỷ đô la quỹ năng lượng sạch mà chính quyền Biden đã dành riêng trong Đạo luật Giảm lạm phát (IRA).

IRA từng là "cây đũa thần" giúp các nhà sản xuất pin có được các khoản tài trợ và vay vốn ưu đãi, bù đắp chi phí ban đầu khổng lồ khi xây dựng cơ sở sản xuất tại Mỹ. Giờ đây, tất cả những kế hoạch đó đang bị đặt dấu hỏi lớn.

Đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã thông qua dự luật vào tháng 5. Giờ đây, số phận của nó nằm trong tay Thượng viện, nơi dự kiến sẽ có một số điều chỉnh.

Phản ứng từ các bên​

Thống đốc Henry McMaster của Nam Carolina đã có phát biểu khá lạc quan: "Hãy để mọi thứ diễn ra tự nhiên, vì tất cả những thay đổi này đang diễn ra. Tôi muốn nói rằng, hãy bình tĩnh nếu có thể. Chúng tôi tin rằng chỉ cần cho thời gian, mọi thứ sẽ ổn thỏa."

BMW thì giữ im lặng về việc Envision dừng sản xuất. Tuy nhiên, một phát ngôn viên của hãng đã xác nhận với trang InsideEVs rằng nhà máy pin riêng của BMW tại Woodruff, Nam Carolina, vẫn theo đúng lịch trình. Cơ sở này dự kiến bắt đầu lắp ráp các mô-đun pin điện áp cao vào năm 2026.

Kế hoạch bị đảo lộn​

Ban đầu, BMW dự định lấy các tế bào pin do Mỹ sản xuất từ Envision cho nhà máy Woodruff, sau đó chuyển các bộ pin hoàn chỉnh đến trung tâm sản xuất gần đó tại Spartanburg. Tuần trước, công ty cũng xác nhận rằng hai mẫu xe iX5 và iX7 sẽ được sản xuất tại Mỹ.

Chiếc SUV đầu tiên trong dòng Neue Klasse - có thể là phiên bản điện của X3 - dự kiến ra mắt tại Mỹ vào tháng 9. Ban đầu, xe sẽ được sản xuất tại Hungary, sau đó chuyển sang Mexico vào năm 2027. Nhà máy Mexico này cũng được dự kiến sẽ nhận tế bào pin từ nhà máy Nam Carolina của Envision - nhà máy hiện đang bị đình trệ.

Với việc xây dựng bị tạm dừng, BMW giờ đây phải tìm cách vượt qua các rào cản pháp lý và duy trì kế hoạch Neue Klasse như thế nào vẫn còn là dấu hỏi lớn. (May mắn là BMW cũng có thể lấy tế bào pin từ CATL - công ty Trung Quốc.)

Hiện tượng lan rộng​

Việc ngừng hoạt động tại nhà máy AESC ở Nam Carolina chỉ là một trong chuỗi các dự án năng lượng sạch trị giá hàng tỷ đô la bị ảnh hưởng bởi chính sách của chính quyền Trump. Chương trình nghị sự nhằm phá bỏ các chính sách thời Biden đang tạo ra sự bất ổn trên toàn ngành.

Aspen Aerogels đã dừng xây dựng nhà máy trị giá 1 tỷ đô la ở Georgia từ đầu năm nay. Nhà máy này được thiết kế để sản xuất chất chống cháy cho pin xe điện. Cùng lúc đó, Kore Power cũng phải gác lại kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất pin trị giá 1 tỷ đô la tại Arizona

Tương lai khó đoán​

Mặc dù vậy, ngành công nghiệp pin xe điện vẫn đang phát triển, dù với tốc độ chậm hơn nhiều so với kỳ vọng. Một số dự án đã bị đình trệ hoàn toàn, trong khi những dự án đã hoàn thành đang phải điều chỉnh kế hoạch để giảm sản lượng và đối phó với hậu quả từ thuế quan.

Câu chuyện của nhà máy Envision là một minh chứng rõ nét cho thấy sự bất ổn chính trị có thể tác động như thế nào đến những quyết định đầu tư tỷ đô. Trong bối cảnh cuộc chiến thương mại và chính sách năng lượng đang diễn ra gay gắt, các công ty đành phải chọn cách "ngồi yên" và chờ xem tình hình sẽ ra sao.