Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Ngày 17/3/2024, một chiếc máy bay ném bom B-52H cất cánh từ căn cứ Andersen ở đảo Guam mang theo một vũ khí đặc biệt: tên lửa siêu thanh AGM-183A ARRW (Arrow). Đây là lần đầu tiên Mỹ thử nghiệm loại vũ khí siêu thanh này ở Tây Thái Bình Dương khu vực nhạy cảm trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc. Nhưng điều đáng chú ý hơn cả: đây cũng là chuyến bay thử cuối cùng của ARRW, khép lại một chương trình đầy tham vọng nhưng cũng nhiều thất vọng.
ARRW được thiết kế như một loại tên lửa chiến thuật tối tân: nó có thể được phóng từ trên không, đạt tốc độ gấp 8 lần âm thanh (Mach 8), bay xa hơn 1.600 km và cơ động né tránh các hệ thống phòng không hiện đại. Vũ khí này từng được cựu Tổng thống Donald Trump gọi là “tên lửa Super Duper” trong các tuyên bố về ưu thế quân sự của Mỹ.
Tuy nhiên, sau nhiều năm phát triển với chi phí lên tới 1,73 tỷ USD, chương trình ARRW lại bị vướng vào loạt thử nghiệm thất bại. Dù từng được kỳ vọng đưa vào biên chế từ năm 2022, đến năm 2024, ARRW chính thức không được cấp thêm ngân sách trong kế hoạch chi tiêu của Không quân Mỹ. Dù vẫn có ba cuộc thử nghiệm cuối cùng được thực hiện để “rút kinh nghiệm”, khả năng hồi sinh chương trình là rất thấp.
Một điểm đáng chú ý là Không quân không công bố rõ ràng liệu ARRW có bắn trúng mục tiêu trong các lần thử gần đây hay không, chỉ nói rằng “đã thu được dữ liệu có giá trị”. Điều này càng làm dấy lên nghi ngờ về hiệu quả thật sự của loại vũ khí này. Trong khi đó, Lockheed Martin nhà sản xuất chính vẫn khẳng định họ sẵn sàng bắt đầu sản xuất nếu có đơn đặt hàng.
Dù ARRW thất bại, Mỹ không từ bỏ cuộc đua vũ khí siêu thanh. Không quân đã chuyển hướng sang HACM (Hypersonic Attack Cruise Missile) một loại tên lửa hành trình siêu thanh sử dụng động cơ scramjet (phản lực dòng thẳng) với kỳ vọng sẽ nhỏ gọn hơn, linh hoạt hơn và dễ triển khai hơn trên nhiều loại máy bay.
Trong khi đó, các đối thủ lớn của Mỹ như Trung Quốc và Nga đã sớm đưa vào sử dụng các loại tên lửa siêu thanh như DF-17 (Trung Quốc) và Avangard (Nga), tạo áp lực buộc Washington phải tăng tốc. Nga còn tuyên bố đã dùng thử nghiệm chiến đấu tên lửa siêu thanh Zircon trong xung đột Ukraine dù chưa được xác minh độc lập.
Các loại vũ khí siêu thanh hiện đại kết hợp được ưu điểm của tên lửa đạn đạo (tầm bắn xa, tốc độ cao) và tên lửa hành trình (khả năng cơ động, bay thấp, khó phát hiện), khiến việc đánh chặn chúng trở nên khó khăn hơn nhiều. Tuy nhiên, chúng cũng đòi hỏi chi phí rất cao và công nghệ cực kỳ tinh vi, chưa kể những rủi ro kỹ thuật như trường hợp của ARRW.
www.popularmechanics.com
Một tham vọng siêu thanh bị chặn đứng
ARRW được thiết kế như một loại tên lửa chiến thuật tối tân: nó có thể được phóng từ trên không, đạt tốc độ gấp 8 lần âm thanh (Mach 8), bay xa hơn 1.600 km và cơ động né tránh các hệ thống phòng không hiện đại. Vũ khí này từng được cựu Tổng thống Donald Trump gọi là “tên lửa Super Duper” trong các tuyên bố về ưu thế quân sự của Mỹ.
Tuy nhiên, sau nhiều năm phát triển với chi phí lên tới 1,73 tỷ USD, chương trình ARRW lại bị vướng vào loạt thử nghiệm thất bại. Dù từng được kỳ vọng đưa vào biên chế từ năm 2022, đến năm 2024, ARRW chính thức không được cấp thêm ngân sách trong kế hoạch chi tiêu của Không quân Mỹ. Dù vẫn có ba cuộc thử nghiệm cuối cùng được thực hiện để “rút kinh nghiệm”, khả năng hồi sinh chương trình là rất thấp.
Một điểm đáng chú ý là Không quân không công bố rõ ràng liệu ARRW có bắn trúng mục tiêu trong các lần thử gần đây hay không, chỉ nói rằng “đã thu được dữ liệu có giá trị”. Điều này càng làm dấy lên nghi ngờ về hiệu quả thật sự của loại vũ khí này. Trong khi đó, Lockheed Martin nhà sản xuất chính vẫn khẳng định họ sẵn sàng bắt đầu sản xuất nếu có đơn đặt hàng.
Cuộc đua siêu thanh vẫn chưa dừng lại
Dù ARRW thất bại, Mỹ không từ bỏ cuộc đua vũ khí siêu thanh. Không quân đã chuyển hướng sang HACM (Hypersonic Attack Cruise Missile) một loại tên lửa hành trình siêu thanh sử dụng động cơ scramjet (phản lực dòng thẳng) với kỳ vọng sẽ nhỏ gọn hơn, linh hoạt hơn và dễ triển khai hơn trên nhiều loại máy bay.
Trong khi đó, các đối thủ lớn của Mỹ như Trung Quốc và Nga đã sớm đưa vào sử dụng các loại tên lửa siêu thanh như DF-17 (Trung Quốc) và Avangard (Nga), tạo áp lực buộc Washington phải tăng tốc. Nga còn tuyên bố đã dùng thử nghiệm chiến đấu tên lửa siêu thanh Zircon trong xung đột Ukraine dù chưa được xác minh độc lập.
Các loại vũ khí siêu thanh hiện đại kết hợp được ưu điểm của tên lửa đạn đạo (tầm bắn xa, tốc độ cao) và tên lửa hành trình (khả năng cơ động, bay thấp, khó phát hiện), khiến việc đánh chặn chúng trở nên khó khăn hơn nhiều. Tuy nhiên, chúng cũng đòi hỏi chi phí rất cao và công nghệ cực kỳ tinh vi, chưa kể những rủi ro kỹ thuật như trường hợp của ARRW.
The Air Force's ‘Super Duper Missile’ Has Faded to Black
The once-promising hypersonic weapon made its final launch, as the Air Force contemplates the next leap in defense.
www.popularmechanics.com
