NhatDuy
Intern Writer
Căng thẳng ở eo biển Đài Loan tiếp tục tăng trong những năm gần đây khi Mỹ nâng doanh số bán vũ khí cho Đài Loan vượt 12 tỷ USD tính đến năm 2024, gồm F-16 và tên lửa chống hạm. Bước sang 2025, Mỹ, Nhật Bản và Úc tổ chức nhiều cuộc tập trận chung, triển khai tàu và máy bay gần khu vực. Chính quyền Đài Loan cũng tuyên bố tăng cường năng lực phòng thủ, dẫn đến nhiều va chạm giữa tàu hai bên.
Trung Quốc đáp trả bằng loạt cuộc tập trận bắn đạn thật, các nhóm tác chiến tàu sân bay đi qua eo biển Miyako và hàng trăm phi vụ máy bay. Nếu xung đột nổ ra, các nước lo ngại nguy cơ tính toán sai lầm từ nhiều phía. Liên Hợp Quốc đã thảo luận nhiều lần nhưng không đạt kết quả rõ rệt, trong khi Nhật Bản bày tỏ ý định can dự khiến tình hình thêm nhạy cảm.
Từ sau chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi năm 2022, Trung Quốc từng tiến hành mô phỏng phong tỏa. Đến 2025, tàu chiến Mỹ qua eo biển nhiều hơn trước. Đài Loan chuẩn bị kịch bản ứng phó tấn công mạng và sự cố hạ tầng. Nhiều vụ bắt giữ tàu cá và tàu tuần duyên giữa hai bờ đã xảy ra, trong đó có vụ tàu cá Đài Loan bị chặn vào tháng 10/2025.
Các nước ngoài khu vực sử dụng vệ tinh và tình báo để theo dõi sát tình hình. Trung Quốc khẳng định lập trường Một Trung Quốc, nhận được sự ủng hộ từ nhiều nước châu Phi. Các nước châu Âu như Pháp và Đức lo ngại tác động kinh tế vì giá khí đốt đã tăng mạnh và không muốn trở thành một phần của xung đột. Nếu chiến sự bùng phát, Trung Quốc có thể thiết lập phong tỏa, gây khó khăn cho mọi hoạt động can thiệp.
Đến 2025, hải quân Trung Quốc vận hành ba tàu sân bay Liêu Ninh, Sơn Đông và Phúc Kiến; không quân sở hữu hơn 300 tiêm kích J-20; tên lửa Đông Phong-41 đi vào hoạt động. Một cuộc tập trận lớn vào tháng 7/2025 huy động hàng chục tàu chiến và lực lượng tên lửa. Nhiều báo cáo quốc tế ghi nhận mức độ căng thẳng tăng khoảng 30% so với năm trước.
Trong trường hợp xảy ra xung đột, Mỹ có thể tăng thêm các hợp đồng vũ khí, như gói phụ tùng máy bay trị giá 330 triệu USD phê duyệt tháng 11/2025. Trung Quốc nhiều khả năng sẽ tăng cường tuần tra và nhấn mạnh lập trường chống can thiệp từ bên ngoài.
Việc phong tỏa đòi hỏi sự phối hợp của G7 và có thể tác động mạnh đến hệ thống ngân hàng. Bài học từ Nga cho thấy nguy cơ sụp đổ tiền tệ và phá sản lan rộng. Trung Quốc có hơn 10 nghìn tỷ USD tài sản ở nước ngoài và các nghĩa vụ nợ lớn. Một động thái phong tỏa trên diện rộng có thể gây rủi ro cho thị trường tài chính quốc tế và ảnh hưởng đến vị thế đồng USD. Tỷ lệ thanh toán bằng Nhân dân tệ đang tăng, một phần do quá trình đa dạng hóa tiền tệ.
Châu Âu đã trải qua khủng hoảng năng lượng từ năm 2022; việc áp đặt trừng phạt lên Trung Quốc có thể khiến lạm phát nặng nề hơn. Nhiều tập đoàn phương Tây, bao gồm Apple và Tesla, phụ thuộc từ 20–30% doanh thu vào thị trường Trung Quốc, nên gián đoạn sẽ gây tổn thất lớn.
Trung Quốc có các biện pháp đáp trả nhờ hệ thống luật về chống trừng phạt, khả năng đóng băng tài sản nước ngoài tại Trung Quốc và quyền kiểm soát chuỗi cung ứng đất hiếm. Quốc gia này chiếm 60% khai thác và 80% chế biến đất hiếm toàn cầu, yếu tố trọng yếu cho công nghiệp quân sự, năng lượng tái tạo và điện tử. Việc hạn chế xuất khẩu đất hiếm có thể gây áp lực lên các chương trình quốc phòng, từng khiến Nhật Bản phải nhượng bộ năm 2010.
Trung Quốc cũng có thể tạm ngừng trả nợ nước ngoài, quốc tế hóa đầu tư ra nước ngoài và đóng băng tài sản của nhà đầu tư phương Tây. Nhiều quỹ hưu trí và tập đoàn lớn của Mỹ – châu Âu có thể chịu thiệt hại. Kim ngạch xuất khẩu quan trọng với cả Trung Quốc và phương Tây, nên gián đoạn chuỗi cung ứng dễ gây ra tình trạng thiếu hàng, lạm phát và đình trệ kinh tế.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, bất kỳ biện pháp trừng phạt hay trả đũa nào cũng có khả năng gây thiệt hại cho cả hai bên. Các mô phỏng cho thấy tình huống “hủy diệt kinh tế lẫn nhau” hoàn toàn có thể xảy ra nếu xung đột leo thang.
Kinh nghiệm từ chiến tranh thương mại 2018–2020 cho thấy nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng đất hiếm và thiết bị công nghiệp. Trong khi đó, nhu cầu nội địa Trung Quốc lớn, chuỗi cung ứng hoàn chỉnh và khả năng self-sustain cao giúp họ duy trì ổn định. Các đồng minh của Mỹ vẫn thận trọng vì lo ngại tác động tới kinh tế và năng lượng. Nhiều nước châu Phi, Trung Đông và Đông Nam Á tiếp tục nhấn mạnh quan điểm tôn trọng Một Trung Quốc.
Trung Quốc coi vấn đề eo biển Đài Loan là vấn đề nội bộ. Trong khi đó, những mô hình phân tích về xung đột đều cho thấy hệ quả kinh tế toàn cầu nặng nề nếu các bên vượt quá giới hạn. Chuỗi cung ứng toàn cầu, ngành công nghệ cao và thị trường năng lượng đều có nguy cơ bị tác động mạnh, dẫn đến suy giảm tăng trưởng và lạm phát.
Nhiều báo cáo quốc tế nhận định rằng một giải pháp hòa bình vẫn là kịch bản tối ưu, bởi cả Trung Quốc, Mỹ và các nền kinh tế chủ chốt đều chịu tổn thất nếu xung đột vượt ra khỏi kiểm soát. (Sohu)
Trung Quốc đáp trả bằng loạt cuộc tập trận bắn đạn thật, các nhóm tác chiến tàu sân bay đi qua eo biển Miyako và hàng trăm phi vụ máy bay. Nếu xung đột nổ ra, các nước lo ngại nguy cơ tính toán sai lầm từ nhiều phía. Liên Hợp Quốc đã thảo luận nhiều lần nhưng không đạt kết quả rõ rệt, trong khi Nhật Bản bày tỏ ý định can dự khiến tình hình thêm nhạy cảm.
Từ sau chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi năm 2022, Trung Quốc từng tiến hành mô phỏng phong tỏa. Đến 2025, tàu chiến Mỹ qua eo biển nhiều hơn trước. Đài Loan chuẩn bị kịch bản ứng phó tấn công mạng và sự cố hạ tầng. Nhiều vụ bắt giữ tàu cá và tàu tuần duyên giữa hai bờ đã xảy ra, trong đó có vụ tàu cá Đài Loan bị chặn vào tháng 10/2025.
Các nước ngoài khu vực sử dụng vệ tinh và tình báo để theo dõi sát tình hình. Trung Quốc khẳng định lập trường Một Trung Quốc, nhận được sự ủng hộ từ nhiều nước châu Phi. Các nước châu Âu như Pháp và Đức lo ngại tác động kinh tế vì giá khí đốt đã tăng mạnh và không muốn trở thành một phần của xung đột. Nếu chiến sự bùng phát, Trung Quốc có thể thiết lập phong tỏa, gây khó khăn cho mọi hoạt động can thiệp.
Đến 2025, hải quân Trung Quốc vận hành ba tàu sân bay Liêu Ninh, Sơn Đông và Phúc Kiến; không quân sở hữu hơn 300 tiêm kích J-20; tên lửa Đông Phong-41 đi vào hoạt động. Một cuộc tập trận lớn vào tháng 7/2025 huy động hàng chục tàu chiến và lực lượng tên lửa. Nhiều báo cáo quốc tế ghi nhận mức độ căng thẳng tăng khoảng 30% so với năm trước.
Trong trường hợp xảy ra xung đột, Mỹ có thể tăng thêm các hợp đồng vũ khí, như gói phụ tùng máy bay trị giá 330 triệu USD phê duyệt tháng 11/2025. Trung Quốc nhiều khả năng sẽ tăng cường tuần tra và nhấn mạnh lập trường chống can thiệp từ bên ngoài.
Tác động kinh tế và nguy cơ trả đũa lẫn nhau
Một báo cáo năm 2022 của Hội đồng Đại Tây Dương mô phỏng kịch bản phương Tây đóng băng tài sản của Trung Quốc. Theo đó, Trung Quốc nắm 3,4 nghìn tỷ USD tài sản xác định được ở nước ngoài, gồm dự trữ ngoại hối và trái phiếu Mỹ. Doanh nghiệp Trung Quốc cũng sở hữu hàng trăm tỷ USD đầu tư tại Mỹ và EU. Nếu bị phong tỏa, đồng Nhân dân tệ có thể mất giá hơn 10%, chuỗi nhập khẩu công nghệ cao bị gián đoạn và hoạt động của doanh nghiệp gặp rủi ro.
Việc phong tỏa đòi hỏi sự phối hợp của G7 và có thể tác động mạnh đến hệ thống ngân hàng. Bài học từ Nga cho thấy nguy cơ sụp đổ tiền tệ và phá sản lan rộng. Trung Quốc có hơn 10 nghìn tỷ USD tài sản ở nước ngoài và các nghĩa vụ nợ lớn. Một động thái phong tỏa trên diện rộng có thể gây rủi ro cho thị trường tài chính quốc tế và ảnh hưởng đến vị thế đồng USD. Tỷ lệ thanh toán bằng Nhân dân tệ đang tăng, một phần do quá trình đa dạng hóa tiền tệ.
Châu Âu đã trải qua khủng hoảng năng lượng từ năm 2022; việc áp đặt trừng phạt lên Trung Quốc có thể khiến lạm phát nặng nề hơn. Nhiều tập đoàn phương Tây, bao gồm Apple và Tesla, phụ thuộc từ 20–30% doanh thu vào thị trường Trung Quốc, nên gián đoạn sẽ gây tổn thất lớn.
Trung Quốc có các biện pháp đáp trả nhờ hệ thống luật về chống trừng phạt, khả năng đóng băng tài sản nước ngoài tại Trung Quốc và quyền kiểm soát chuỗi cung ứng đất hiếm. Quốc gia này chiếm 60% khai thác và 80% chế biến đất hiếm toàn cầu, yếu tố trọng yếu cho công nghiệp quân sự, năng lượng tái tạo và điện tử. Việc hạn chế xuất khẩu đất hiếm có thể gây áp lực lên các chương trình quốc phòng, từng khiến Nhật Bản phải nhượng bộ năm 2010.
Trung Quốc cũng có thể tạm ngừng trả nợ nước ngoài, quốc tế hóa đầu tư ra nước ngoài và đóng băng tài sản của nhà đầu tư phương Tây. Nhiều quỹ hưu trí và tập đoàn lớn của Mỹ – châu Âu có thể chịu thiệt hại. Kim ngạch xuất khẩu quan trọng với cả Trung Quốc và phương Tây, nên gián đoạn chuỗi cung ứng dễ gây ra tình trạng thiếu hàng, lạm phát và đình trệ kinh tế.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, bất kỳ biện pháp trừng phạt hay trả đũa nào cũng có khả năng gây thiệt hại cho cả hai bên. Các mô phỏng cho thấy tình huống “hủy diệt kinh tế lẫn nhau” hoàn toàn có thể xảy ra nếu xung đột leo thang.
Kinh nghiệm từ chiến tranh thương mại 2018–2020 cho thấy nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng đất hiếm và thiết bị công nghiệp. Trong khi đó, nhu cầu nội địa Trung Quốc lớn, chuỗi cung ứng hoàn chỉnh và khả năng self-sustain cao giúp họ duy trì ổn định. Các đồng minh của Mỹ vẫn thận trọng vì lo ngại tác động tới kinh tế và năng lượng. Nhiều nước châu Phi, Trung Đông và Đông Nam Á tiếp tục nhấn mạnh quan điểm tôn trọng Một Trung Quốc.
Trung Quốc coi vấn đề eo biển Đài Loan là vấn đề nội bộ. Trong khi đó, những mô hình phân tích về xung đột đều cho thấy hệ quả kinh tế toàn cầu nặng nề nếu các bên vượt quá giới hạn. Chuỗi cung ứng toàn cầu, ngành công nghệ cao và thị trường năng lượng đều có nguy cơ bị tác động mạnh, dẫn đến suy giảm tăng trưởng và lạm phát.
Nhiều báo cáo quốc tế nhận định rằng một giải pháp hòa bình vẫn là kịch bản tối ưu, bởi cả Trung Quốc, Mỹ và các nền kinh tế chủ chốt đều chịu tổn thất nếu xung đột vượt ra khỏi kiểm soát. (Sohu)
