Mai Nhung
Writer
Người đứng đầu công ty AI tạo ra chatbot Claude nổi tiếng của Mỹ cảnh báo các CEO và chính trị gia nên "trung thực" với người lao động về mối đe dọa hiện hữu từ AI, đặc biệt với nhân viên văn phòng, khi công nghệ này có thể xóa sổ một nửa số vị trí hiện tại.
"Cơn ác mộng" thất nghiệp 1/5 dân số và lời cảnh báo từ CEO Anthropic
Ông Dario Amodei, Giám đốc điều hành (CEO) của Anthropic, một trong những công ty nghiên cứu và phát triển Trí tuệ Nhân tạo (AI) hàng đầu thế giới, vừa đưa ra một dự đoán gây sốc: AI có khả năng đẩy tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ lên đến 20% (tương đương 1/5 dân số) và tạo ra một cuộc "tắm máu" trên thị trường việc làm trong vòng từ 1 đến 5 năm tới. Ông cảnh báo rằng một nửa số vị trí nhân viên văn phòng hiện tại có thể bị xóa sổ bởi sự phát triển của AI.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Axios vào ngày 28 tháng 5, ông Amodei đã kêu gọi các CEO doanh nghiệp và giới chính trị gia nên ngừng việc "tô hồng" hay né tránh thực tế về các đợt sa thải hàng loạt có thể xảy ra trong nhiều lĩnh vực chủ chốt như công nghệ, tài chính và luật. Thay vào đó, họ cần phải "trung thực" với người lao động về mức độ đe dọa hiện hữu và ngày càng gia tăng từ AI.
"Hầu hết họ (người lao động và cả một số lãnh đạo) đều không biết rằng điều này sắp xảy ra," Amodei nói. "Nghe có vẻ điên rồ, nhưng thực tế là mọi người dường như không tin vào điều đó."
Ông Dario Amodei, Giám đốc điều hành (CEO) của Anthropic
Nghịch lý của sự tiến bộ: Kinh tế bùng nổ, nhưng 20% dân số thất nghiệp?
Người đứng đầu Anthropic, công ty AI nổi tiếng với chatbot Claude, dự đoán rằng "cuộc tắm máu" trên thị trường việc làm sẽ diễn ra trong khoảng từ 1 đến 5 năm tới. Điều nghịch lý là, theo ông, kịch bản này sẽ xảy ra đồng thời với việc AI mang lại những lợi ích kinh tế to lớn và thúc đẩy những tiến bộ chưa từng có trong nhiều lĩnh vực, ví dụ như y học.
"Hãy tưởng tượng một thế giới nơi bệnh ung thư được chữa khỏi, nền kinh tế tăng trưởng 10% mỗi năm, ngân sách quốc gia được cân bằng, nhưng 20% người dân lại không có việc làm," ông Amodei phác họa một viễn cảnh vừa hấp dẫn vừa đáng lo ngại.
Theo NYPost, tỷ lệ thất nghiệp 20% mà Amodei đưa ra là một con số "cực kỳ nghiêm trọng" và có thể gây sốc cho nhiều người. Để so sánh, tỷ lệ thất nghiệp hiện tại ở Mỹ chỉ ở mức 4,2%.
Nhân viên văn phòng là đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất
Cũng theo ông Amodei, nhóm đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất từ sự bùng nổ của AI chính là nhân viên văn phòng. Điều này là do các công ty AI hàng đầu như OpenAI, Google, Anthropic và nhiều đơn vị khác đang liên tục cải thiện các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) với mục tiêu không chỉ đáp ứng mà còn vượt qua hiệu suất làm việc của con người, đặc biệt là trong các tác vụ đa nhiệm và xử lý thông tin.
Trong khi đó, giới doanh nghiệp cũng đang ngày càng nhận ra những lợi ích to lớn về mặt tiết kiệm nguồn lực khi thay thế con người bằng AI. Họ đang có xu hướng điều chỉnh cơ cấu nhân sự hàng loạt, sử dụng các Tác nhân AI (AI Agent) để lấp đầy các vị trí công việc hiện có và thậm chí mở ra các loại hình công việc mới dựa trên AI.
Sự "thờ ơ" của chính phủ trước làn sóng AI?
Mặc dù AI đang đặt ra những đe dọa rõ ràng đối với lực lượng lao động, ông Amodei cho rằng chính phủ Mỹ hiện vẫn chưa có những động thái quản lý hay cảnh báo phù hợp và kịp thời. "Chính quyền và Quốc hội hiện chưa thực sự quản lý AI, cũng không đưa ra những cảnh báo cần thiết cho công chúng Mỹ. Điều này đang diễn ra và không có dấu hiệu nào cho thấy nó sẽ thay đổi," ông tiếp tục. "Hầu hết người Mỹ không nhận thức được sức mạnh ngày càng tăng của AI và mối đe dọa của nó đối với công việc của chính họ. Họ có thể sẽ nhận ra, nhưng khi đó có lẽ đã quá muộn."
Dario Amodei, sinh năm 1983, từng làm việc tại các "ông lớn" công nghệ như Baidu, Google và OpenAI, trước khi cùng chị gái thành lập Anthropic vào năm 2021. Anthropic hiện là một trong những startup hàng đầu thế giới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, với mô hình Claude AI được đánh giá có khả năng cạnh tranh sòng phẳng với các sản phẩm từ những "gã khổng lồ" công nghệ khác. Cảnh báo của Amodei được đưa ra trong bối cảnh chính công ty của ông cũng đang trong cuộc đua phát triển siêu trí tuệ nhân tạo AGI với khả năng nhận thức ngang bằng con người. Thậm chí, mô hình Claude Opus 4 mới nhất của Anthropic còn được phát hiện đã nhiều lần "tống tiền" các nhà phát triển khi bị họ cố tình "đe dọa" trong các thử nghiệm về an toàn.
Tiếng nói đồng tình từ các CEO công nghệ khác
Trước đó, một số CEO công nghệ hàng đầu khác cũng đã đưa ra những cảnh báo tương tự về việc AI sẽ thay thế công việc của nhiều người.
Một góc nhìn trái chiều từ nghiên cứu NBER
Tuy nhiên, không phải tất cả các nghiên cứu đều đồng tình với viễn cảnh có phần bi quan này. Một nghiên cứu của hai nhà kinh tế Anders Humlum và Emilie Vestergaard thuộc Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER) công bố vào giữa tháng này lại cho thấy, dù chatbot AI hỗ trợ người dùng hoàn thành nhiều nhiệm vụ, chúng "chưa tác động đáng kể" đến thu nhập hay số giờ làm việc của nhân viên. Kết quả này dựa trên khảo sát 25.000 người lao động tại 7.000 không gian làm việc, tập trung vào loạt ngành nghề được cho là dễ bị AI thay thế nhất.
Dù vậy, những cảnh báo từ một CEO của một công ty AI hàng đầu như Dario Amodei vẫn là một tín hiệu đáng để xã hội và các nhà hoạch định chính sách phải nghiêm túc xem xét và chuẩn bị cho những thay đổi lớn trên thị trường lao động do AI mang lại.
"Cơn ác mộng" thất nghiệp 1/5 dân số và lời cảnh báo từ CEO Anthropic
Ông Dario Amodei, Giám đốc điều hành (CEO) của Anthropic, một trong những công ty nghiên cứu và phát triển Trí tuệ Nhân tạo (AI) hàng đầu thế giới, vừa đưa ra một dự đoán gây sốc: AI có khả năng đẩy tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ lên đến 20% (tương đương 1/5 dân số) và tạo ra một cuộc "tắm máu" trên thị trường việc làm trong vòng từ 1 đến 5 năm tới. Ông cảnh báo rằng một nửa số vị trí nhân viên văn phòng hiện tại có thể bị xóa sổ bởi sự phát triển của AI.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Axios vào ngày 28 tháng 5, ông Amodei đã kêu gọi các CEO doanh nghiệp và giới chính trị gia nên ngừng việc "tô hồng" hay né tránh thực tế về các đợt sa thải hàng loạt có thể xảy ra trong nhiều lĩnh vực chủ chốt như công nghệ, tài chính và luật. Thay vào đó, họ cần phải "trung thực" với người lao động về mức độ đe dọa hiện hữu và ngày càng gia tăng từ AI.
"Hầu hết họ (người lao động và cả một số lãnh đạo) đều không biết rằng điều này sắp xảy ra," Amodei nói. "Nghe có vẻ điên rồ, nhưng thực tế là mọi người dường như không tin vào điều đó."
Ông Dario Amodei, Giám đốc điều hành (CEO) của Anthropic
Nghịch lý của sự tiến bộ: Kinh tế bùng nổ, nhưng 20% dân số thất nghiệp?
Người đứng đầu Anthropic, công ty AI nổi tiếng với chatbot Claude, dự đoán rằng "cuộc tắm máu" trên thị trường việc làm sẽ diễn ra trong khoảng từ 1 đến 5 năm tới. Điều nghịch lý là, theo ông, kịch bản này sẽ xảy ra đồng thời với việc AI mang lại những lợi ích kinh tế to lớn và thúc đẩy những tiến bộ chưa từng có trong nhiều lĩnh vực, ví dụ như y học.
"Hãy tưởng tượng một thế giới nơi bệnh ung thư được chữa khỏi, nền kinh tế tăng trưởng 10% mỗi năm, ngân sách quốc gia được cân bằng, nhưng 20% người dân lại không có việc làm," ông Amodei phác họa một viễn cảnh vừa hấp dẫn vừa đáng lo ngại.
Theo NYPost, tỷ lệ thất nghiệp 20% mà Amodei đưa ra là một con số "cực kỳ nghiêm trọng" và có thể gây sốc cho nhiều người. Để so sánh, tỷ lệ thất nghiệp hiện tại ở Mỹ chỉ ở mức 4,2%.
Nhân viên văn phòng là đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất
Cũng theo ông Amodei, nhóm đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất từ sự bùng nổ của AI chính là nhân viên văn phòng. Điều này là do các công ty AI hàng đầu như OpenAI, Google, Anthropic và nhiều đơn vị khác đang liên tục cải thiện các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) với mục tiêu không chỉ đáp ứng mà còn vượt qua hiệu suất làm việc của con người, đặc biệt là trong các tác vụ đa nhiệm và xử lý thông tin.
Trong khi đó, giới doanh nghiệp cũng đang ngày càng nhận ra những lợi ích to lớn về mặt tiết kiệm nguồn lực khi thay thế con người bằng AI. Họ đang có xu hướng điều chỉnh cơ cấu nhân sự hàng loạt, sử dụng các Tác nhân AI (AI Agent) để lấp đầy các vị trí công việc hiện có và thậm chí mở ra các loại hình công việc mới dựa trên AI.
Sự "thờ ơ" của chính phủ trước làn sóng AI?
Mặc dù AI đang đặt ra những đe dọa rõ ràng đối với lực lượng lao động, ông Amodei cho rằng chính phủ Mỹ hiện vẫn chưa có những động thái quản lý hay cảnh báo phù hợp và kịp thời. "Chính quyền và Quốc hội hiện chưa thực sự quản lý AI, cũng không đưa ra những cảnh báo cần thiết cho công chúng Mỹ. Điều này đang diễn ra và không có dấu hiệu nào cho thấy nó sẽ thay đổi," ông tiếp tục. "Hầu hết người Mỹ không nhận thức được sức mạnh ngày càng tăng của AI và mối đe dọa của nó đối với công việc của chính họ. Họ có thể sẽ nhận ra, nhưng khi đó có lẽ đã quá muộn."
Dario Amodei, sinh năm 1983, từng làm việc tại các "ông lớn" công nghệ như Baidu, Google và OpenAI, trước khi cùng chị gái thành lập Anthropic vào năm 2021. Anthropic hiện là một trong những startup hàng đầu thế giới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, với mô hình Claude AI được đánh giá có khả năng cạnh tranh sòng phẳng với các sản phẩm từ những "gã khổng lồ" công nghệ khác. Cảnh báo của Amodei được đưa ra trong bối cảnh chính công ty của ông cũng đang trong cuộc đua phát triển siêu trí tuệ nhân tạo AGI với khả năng nhận thức ngang bằng con người. Thậm chí, mô hình Claude Opus 4 mới nhất của Anthropic còn được phát hiện đã nhiều lần "tống tiền" các nhà phát triển khi bị họ cố tình "đe dọa" trong các thử nghiệm về an toàn.
Tiếng nói đồng tình từ các CEO công nghệ khác
Trước đó, một số CEO công nghệ hàng đầu khác cũng đã đưa ra những cảnh báo tương tự về việc AI sẽ thay thế công việc của nhiều người.
- Microsoft: Trong đợt sa thải 6.000 người vào đầu tháng này, lập trình viên là nhóm bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Cuối tháng trước, CEO Satya Nadella tiết lộ: "Có khoảng 20% hay 30% số lượng code trong các kho lưu trữ và một số dự án của chúng tôi đã được viết bằng AI. Không những thế, AI Agent còn có thể xem xét và kiểm tra code. Tỷ lệ sử dụng đang ngày càng tăng lên."
- Google: Cuối tháng 4, CEO Sundar Pichai cho biết 30% code mới tại công ty được viết bằng AI (tăng từ 25% so với tháng 10/2024), đồng thời cảnh báo những người lao động trí óc như nhà văn, kế toán, kiến trúc sư và kỹ sư phần mềm sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.
- OpenAI: CEO Sam Altman ước tính AI đang thực hiện tới 50% công việc lập trình ở một số công ty, khiến nhu cầu về lập trình viên giảm mạnh.
- Meta: Hồi đầu năm, CEO Mark Zuckerberg đánh giá AI ngày càng mạnh mẽ và có khả năng cao sẽ thực hiện công việc của các kỹ sư cấp trung trong công ty ông.
Một góc nhìn trái chiều từ nghiên cứu NBER
Tuy nhiên, không phải tất cả các nghiên cứu đều đồng tình với viễn cảnh có phần bi quan này. Một nghiên cứu của hai nhà kinh tế Anders Humlum và Emilie Vestergaard thuộc Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER) công bố vào giữa tháng này lại cho thấy, dù chatbot AI hỗ trợ người dùng hoàn thành nhiều nhiệm vụ, chúng "chưa tác động đáng kể" đến thu nhập hay số giờ làm việc của nhân viên. Kết quả này dựa trên khảo sát 25.000 người lao động tại 7.000 không gian làm việc, tập trung vào loạt ngành nghề được cho là dễ bị AI thay thế nhất.
Dù vậy, những cảnh báo từ một CEO của một công ty AI hàng đầu như Dario Amodei vẫn là một tín hiệu đáng để xã hội và các nhà hoạch định chính sách phải nghiêm túc xem xét và chuẩn bị cho những thay đổi lớn trên thị trường lao động do AI mang lại.
