Linh Pham
Intern Writer
Sau gần một thập kỷ, Microsoft sắp chính thức ngừng hỗ trợ Windows 10, khiến nhiều người dùng đứng trước lựa chọn: tiếp tục gắn bó với hệ điều hành cũ, hay nâng cấp lên Windows 11 – phiên bản mới được quảng bá là hiện đại, trực quan và thông minh hơn.
Windows 11 mang đến hàng loạt thay đổi, từ giao diện được trau chuốt cho đến khả năng tích hợp AI sâu hơn, tuy nhiên nó cũng gây tranh cãi khi yêu cầu phần cứng khắt khe, khiến nhiều máy tính cũ không thể nâng cấp.
Dù vậy, sự thay đổi này không chỉ mang tính hình thức. TPM 2.0 và các công nghệ bảo mật như Secure Boot và Virtualization-Based Security giúp Windows 11 có “hệ miễn dịch” mạnh mẽ hơn trước các cuộc tấn công mạng – một bước tiến đáng kể trong kỷ nguyên an ninh số.
Windows 10’s “Live Tiles” – các ô động đầy màu sắc – chính thức bị khai tử, nhường chỗ cho Start Menu tối giản và gọn gàng hơn. Tuy nhiên, người dùng không còn có thể di chuyển taskbar lên trên hay sang hai bên, một điểm khiến một số người dùng kỳ cựu tiếc nuối.
Windows 11 sẽ tô màu cửa sổ đang hoạt động của bạn bằng màu chủ đạo của hình nền máy tính bên dưới. Vì vậy, nếu hình nền của bạn là ảnh nền Windows XP cổ điển với một đồng cỏ xanh mướt và bầu trời trong xanh, ứng dụng của bạn sẽ có màu xanh lam nếu nằm ở nửa trên màn hình, hoặc xanh lục nếu nằm ở nửa dưới.
Điều đó không có nghĩa là các hiệu ứng cửa sổ quen thuộc của Windows đã biến mất hoàn toàn. Các yếu tố chẳng hạn như menu Bắt đầu, thanh thông báo và bảng tiện ích (phần tin tức) sẽ khúc xạ hình nền bên dưới. Và điểm nhấn thẩm mỹ cuối cùng là hiệu ứng Khói, xuất hiện khi một cửa sổ bật lên xuất hiện, mang đến cho ứng dụng gốc một lớp phủ xám xịt, đậm chất cách mạng công nghiệp.
Mặc dù những thay đổi này khá tinh tế, nhưng mục tiêu của Microsoft là đơn giản hóa giao diện người dùng để duy trì tính nhất quán trong khi vẫn giảm thiểu tài nguyên hệ thống — điều này có vẻ hơi kỳ lạ khi xét đến yêu cầu hệ thống cao hơn của Windows 11. Nhưng không thể phủ nhận rằng sự kết hợp giữa giao diện cứng và mềm giống Oreo của Microsoft đã khiến đây trở thành phiên bản Windows đẹp nhất từ trước đến nay.
Kéo cửa sổ lên đầu màn hình và Snap Layouts sẽ cho phép bạn chọn từ các thiết lập được xác định, chẳng hạn như một khung lớn và hai khung nhỏ hơn xếp chồng lên nhau hoặc một bức tranh ba tấm theo phong cách Hieronymus Bosch.
Sau khi hoàn thiện bố cục tùy chỉnh quý giá của mình, Snap Groups sẽ lưu các cửa sổ này dưới biểu tượng riêng để bạn có thể chuyển sang ứng dụng toàn màn hình khác hoặc Snap Group mà không làm mất ứng dụng gốc.
Trong thời đại của những video dài và màn hình rộng, cách tiếp cận đa nhiệm của Microsoft hoàn toàn hợp lý.
Cortana đã chính thức “nghỉ hưu”, nhường chỗ cho Copilot – trợ lý AI mới được tích hợp sâu vào Windows 11. Copilot có thể hiểu ngữ cảnh trên màn hình, hỗ trợ tắt Bluetooth, chỉnh âm lượng, hay tìm kiếm tài liệu bằng ngôn ngữ tự nhiên.
Trên các dòng Copilot+ PC có chip xử lý AI riêng (NPU), tính năng Recall giúp ghi nhớ mọi hoạt động gần đây để bạn truy xuất nhanh bằng câu lệnh, trong khi Cocreator trong Paint cho phép vẽ hoặc tạo hình ảnh từ văn bản.
HDR Tự động (High Dynamic Range - HDR) ban đầu là một tính năng của Xbox được thiết kế để nâng cao chất lượng của các trò chơi không được thiết kế để hỗ trợ HDR. Mặc dù HDR Tự động đã được thử nghiệm trên Windows 10, nhưng việc triển khai trên toàn hệ thống của Windows 11 mang lại kết quả nhất quán và đáng tin cậy trên nhiều tựa game — và thậm chí còn bao gồm một thanh trượt cường độ để bạn có thể tùy chỉnh hình ảnh.
DirectStorage cũng là một tính năng chơi game đã xuất hiện vài lần trên Windows 10, nhưng trong Windows 11, nó lại chiếm vị trí trung tâm. Tận dụng ổ SSD NVMe mới nhất, GPU DirectX 12 và bộ nhớ được tối ưu hóa hoàn toàn mới, DirectStorage bỏ qua CPU khi giải nén nội dung trò chơi và gửi thẳng đến GPU, giúp tăng tốc độ tải và giải phóng tài nguyên.
Ban đầu, Windows 11 không có thanh tìm kiếm trên thanh tác vụ, nhưng sau đó đã được khôi phục lại do khách hàng phàn nàn. Việc thu hồi đã gây ra lo ngại về quyền riêng tư khi người dùng phát hiện ra nó chụp ảnh màn hình cứ sau vài giây, vì vậy Microsoft đã xóa nó, sau đó chỉ cho phép người dùng tùy chọn và là một phần của Copilot+.
Microsoft vẫn mắc sai lầm, nhưng công bằng mà nói, họ có vẻ đã nhanh chóng sửa chữa sai lầm, vì vậy Windows 11 hiện tại có thể khác với Windows 11 của ngày mai.
Vì vậy, nếu máy tính của bạn có thể chạy Windows 11, việc nâng cấp là điều hoàn toàn dễ hiểu. Nếu không, Windows 11 mang đến giao diện mới bóng bẩy và các tính năng mới hữu ích, giúp bạn giảm bớt gánh nặng phải mua cả một chiếc PC mới.
Nếu máy bạn đủ điều kiện, việc chuyển sang Windows 11 là lựa chọn hợp lý – vừa an toàn hơn, vừa tận dụng được những cải tiến mới nhất. Còn nếu không, bạn có thể tiếp tục gắn bó với Windows 10 thêm một thời gian nữa, nhưng hãy sẵn sàng cho thời điểm Microsoft “khóa cửa” vĩnh viễn hệ điều hành đã đồng hành suốt một thập kỷ này.
Windows 11 mang đến hàng loạt thay đổi, từ giao diện được trau chuốt cho đến khả năng tích hợp AI sâu hơn, tuy nhiên nó cũng gây tranh cãi khi yêu cầu phần cứng khắt khe, khiến nhiều máy tính cũ không thể nâng cấp.
Không phải máy nào cũng được “lên đời”
Điểm khác biệt lớn đầu tiên nằm ở yêu cầu phần cứng. Windows 11 chỉ hỗ trợ máy tính có chip bảo mật TPM 2.0 cùng bộ xử lý 64-bit từ Intel thế hệ 8 hoặc AMD Ryzen 2000 trở lên. Điều này đồng nghĩa với việc hàng triệu PC đời cũ – dù vẫn hoạt động tốt – sẽ không còn nhận được bản cập nhật bảo mật sau ngày 14/10/2025.Dù vậy, sự thay đổi này không chỉ mang tính hình thức. TPM 2.0 và các công nghệ bảo mật như Secure Boot và Virtualization-Based Security giúp Windows 11 có “hệ miễn dịch” mạnh mẽ hơn trước các cuộc tấn công mạng – một bước tiến đáng kể trong kỷ nguyên an ninh số.
Giao diện: Tối giản, tinh tế và gần gũi hơn
Nếu có thể nâng cấp, bạn sẽ thấy Windows 11 mang diện mạo hoàn toàn mới. Thanh taskbar được đưa ra giữa, giao diện theo phong cách Fluent Design được làm mềm mại hơn với hiệu ứng “Mica” – tông màu cửa sổ thay đổi nhẹ tùy theo màu nền màn hình.Windows 10’s “Live Tiles” – các ô động đầy màu sắc – chính thức bị khai tử, nhường chỗ cho Start Menu tối giản và gọn gàng hơn. Tuy nhiên, người dùng không còn có thể di chuyển taskbar lên trên hay sang hai bên, một điểm khiến một số người dùng kỳ cựu tiếc nuối.
Windows 11 sẽ tô màu cửa sổ đang hoạt động của bạn bằng màu chủ đạo của hình nền máy tính bên dưới. Vì vậy, nếu hình nền của bạn là ảnh nền Windows XP cổ điển với một đồng cỏ xanh mướt và bầu trời trong xanh, ứng dụng của bạn sẽ có màu xanh lam nếu nằm ở nửa trên màn hình, hoặc xanh lục nếu nằm ở nửa dưới.
Điều đó không có nghĩa là các hiệu ứng cửa sổ quen thuộc của Windows đã biến mất hoàn toàn. Các yếu tố chẳng hạn như menu Bắt đầu, thanh thông báo và bảng tiện ích (phần tin tức) sẽ khúc xạ hình nền bên dưới. Và điểm nhấn thẩm mỹ cuối cùng là hiệu ứng Khói, xuất hiện khi một cửa sổ bật lên xuất hiện, mang đến cho ứng dụng gốc một lớp phủ xám xịt, đậm chất cách mạng công nghiệp.
Mặc dù những thay đổi này khá tinh tế, nhưng mục tiêu của Microsoft là đơn giản hóa giao diện người dùng để duy trì tính nhất quán trong khi vẫn giảm thiểu tài nguyên hệ thống — điều này có vẻ hơi kỳ lạ khi xét đến yêu cầu hệ thống cao hơn của Windows 11. Nhưng không thể phủ nhận rằng sự kết hợp giữa giao diện cứng và mềm giống Oreo của Microsoft đã khiến đây trở thành phiên bản Windows đẹp nhất từ trước đến nay.
Làm việc đa nhiệm mượt mà hơn
Cũng giống như macOS của Apple đã bắt kịp ChromeOS và tính năng chia đôi cửa sổ của Windows, Microsoft đã đưa mọi thứ tiến xa hơn với Snap Layouts và Snap Groups.
Kéo cửa sổ lên đầu màn hình và Snap Layouts sẽ cho phép bạn chọn từ các thiết lập được xác định, chẳng hạn như một khung lớn và hai khung nhỏ hơn xếp chồng lên nhau hoặc một bức tranh ba tấm theo phong cách Hieronymus Bosch.
Sau khi hoàn thiện bố cục tùy chỉnh quý giá của mình, Snap Groups sẽ lưu các cửa sổ này dưới biểu tượng riêng để bạn có thể chuyển sang ứng dụng toàn màn hình khác hoặc Snap Group mà không làm mất ứng dụng gốc.
Trong thời đại của những video dài và màn hình rộng, cách tiếp cận đa nhiệm của Microsoft hoàn toàn hợp lý.
AI và trợ lý mới – Copilot
Cortana đã chính thức “nghỉ hưu”, nhường chỗ cho Copilot – trợ lý AI mới được tích hợp sâu vào Windows 11. Copilot có thể hiểu ngữ cảnh trên màn hình, hỗ trợ tắt Bluetooth, chỉnh âm lượng, hay tìm kiếm tài liệu bằng ngôn ngữ tự nhiên.
Trên các dòng Copilot+ PC có chip xử lý AI riêng (NPU), tính năng Recall giúp ghi nhớ mọi hoạt động gần đây để bạn truy xuất nhanh bằng câu lệnh, trong khi Cocreator trong Paint cho phép vẽ hoặc tạo hình ảnh từ văn bản.
Tăng sức mạnh cho game thủ
Khi nói về chủ đề chơi game, Windows 11 bao gồm một số tính năng mới dành cho bất kỳ ai thích chơi game bằng bộ điều khiển hoặc kết hợp chuột và bàn phím.HDR Tự động (High Dynamic Range - HDR) ban đầu là một tính năng của Xbox được thiết kế để nâng cao chất lượng của các trò chơi không được thiết kế để hỗ trợ HDR. Mặc dù HDR Tự động đã được thử nghiệm trên Windows 10, nhưng việc triển khai trên toàn hệ thống của Windows 11 mang lại kết quả nhất quán và đáng tin cậy trên nhiều tựa game — và thậm chí còn bao gồm một thanh trượt cường độ để bạn có thể tùy chỉnh hình ảnh.
DirectStorage cũng là một tính năng chơi game đã xuất hiện vài lần trên Windows 10, nhưng trong Windows 11, nó lại chiếm vị trí trung tâm. Tận dụng ổ SSD NVMe mới nhất, GPU DirectX 12 và bộ nhớ được tối ưu hóa hoàn toàn mới, DirectStorage bỏ qua CPU khi giải nén nội dung trò chơi và gửi thẳng đến GPU, giúp tăng tốc độ tải và giải phóng tài nguyên.
Linh hoạt hơn (nhưng cũng gây tranh cãi)
Vấn đề ở đây là Windows 11: ngoài các yêu cầu về phần cứng đã được quy định rõ ràng, Microsoft có vẻ cởi mở với các yêu cầu của khách hàng.Ban đầu, Windows 11 không có thanh tìm kiếm trên thanh tác vụ, nhưng sau đó đã được khôi phục lại do khách hàng phàn nàn. Việc thu hồi đã gây ra lo ngại về quyền riêng tư khi người dùng phát hiện ra nó chụp ảnh màn hình cứ sau vài giây, vì vậy Microsoft đã xóa nó, sau đó chỉ cho phép người dùng tùy chọn và là một phần của Copilot+.
Microsoft vẫn mắc sai lầm, nhưng công bằng mà nói, họ có vẻ đã nhanh chóng sửa chữa sai lầm, vì vậy Windows 11 hiện tại có thể khác với Windows 11 của ngày mai.
Vì vậy, nếu máy tính của bạn có thể chạy Windows 11, việc nâng cấp là điều hoàn toàn dễ hiểu. Nếu không, Windows 11 mang đến giao diện mới bóng bẩy và các tính năng mới hữu ích, giúp bạn giảm bớt gánh nặng phải mua cả một chiếc PC mới.
Nếu máy bạn đủ điều kiện, việc chuyển sang Windows 11 là lựa chọn hợp lý – vừa an toàn hơn, vừa tận dụng được những cải tiến mới nhất. Còn nếu không, bạn có thể tiếp tục gắn bó với Windows 10 thêm một thời gian nữa, nhưng hãy sẵn sàng cho thời điểm Microsoft “khóa cửa” vĩnh viễn hệ điều hành đã đồng hành suốt một thập kỷ này.
