VNR Content
Pearl
Cũng giống như nhiều thứ khác, trong bóng đá cũng có những thứ bị lỗi thời, dần không được sử dụng nữa.
Chiến thuật 4-4-2 cổ điển
Trong một thời gian dài, chiến thuật 4-4-2 cổ điển là đội hình "mặc định" ở nhiều nơi, đặc biệt là bóng đá Anh. Hai hậu vệ cánh, hai trung vệ, hai tiền vệ cánh, hai tiền vệ trung tâm, và hai tiền đạo, đó là cách người Anh chơi bóng.
Nhưng ở thời điểm hiện tại, sơ đồ 4-4-2 đã gần như tuyệt chủng.
Trong mùa giải 2009-2010, nó vẫn được gần một nửa số đội sử dụng, cụ thể là 43,9% số đội xuất phát với sơ đồ 4-4-2, theo thống kê của Opta. Tỷ lệ này đã giảm một cách đột ngột vào mùa 2012-2013, từ 33% xuống còn 12%. Và hiện nay, chỉ 6,5% số đội xuất phát với 4-4-2 cổ điển. Hầu hết phần còn lại chọn sơ đồ "kim cương" 4-2-3-1.
Manchester City thi đấu theo sơ đồ 4-2-3-1
4-4-2 trở nên lạc hậu vì nhiều lý do, nhưng lý do lớn nhất là tuyến giữa. Bạn không thể dùng sơ đồ này để đấu lại 4-2-3-1 hay 4-5-1, vì tuyến giữa bạn đã mặc định thua đối thủ một cầu thủ. Trong bóng đá ngày nay, thua tuyến giữa cũng gần như đồng nghĩa với thua trận.
Sự kỳ diệu của bóng đá là nó có tính chu kỳ: ai đó có phát kiến mới được áp dụng rộng rãi, ai đó phát hiện ra sai sót của ý tưởng này và những ý tưởng mới khác được hình thành, những ý tưởng cũ được hồi sinh. Nên có thể nói, như nhiều sơ đồ chiến thuật khác, 4-4-2 cổ điển đang ngủ, ngủ rất say, nhưng vẫn có thể tỉnh lại.
Phạt góc bổng
Bạn sẽ làm gì khi được hưởng phạt góc? Phát bóng bổng lên để các cầu thủ chạy chỗ đánh đầu, phải không? Nhưng thực tế, hiệu quả của cách đá phạt góc này rất thấp. Thống kê 10 mùa Ngoại hạng Anh gần nhất, 40.715 quả phạt góc được thực hiện với 1.409 bàn thắng được ghi - con số nghe thì lớn nhưng chỉ chiếm 3,5% tổng số quả phạt góc được thực hiện. Tức là, cứ 29 quả phạt góc mới dẫn đến 1 bàn thắng.
Nên người ta nói Jose Mourinho đã đúng, khi ông chế giễu thói quen đặc biệt của người Anh: trở nên phấn khích khi đội nhà được hưởng phạt góc.
Giờ đây, các đội bóng thường chuyển sang phối hợp ngắn, kéo giãn đội hình đối thủ trước khi đưa bóng vào trong khu vực cấm địa. Mùa 2012-2013, tỷ lệ đá phạt góc tầm thấp tại Ngoại hạng Anh là 11,7%, thì con số của mùa này đã là 20,6%. Số quả phạt góc thực hiện theo cách truyền thống vẫn chiếm đa số, nhưng xu hướng là chúng đang ngày càng ít đi.
Phạt góc tầm thấp có mang đến nhiều bàn thắng hơn không? Chưa thể khẳng định do chưa đủ dữ liệu. Opta cũng mới chỉ thống kê số bàn thắng được ghi từ các quả phạt góc tầm thấp ở mùa này và mùa trước. Nhưng tỷ lệ bàn thắng từ phạt góc đã tăng dần trong một thập kỷ qua. Mùa 2013-2014, có 123 bàn từ 4.094 quả phạt góc, chiếm 3%; và mùa trước có 151 bàn từ 3.830 quả phạt góc, chiếm 3,9%.
Không còn sút xa
Những cú sút xa luôn được coi là "siêu phẩm", dù ghi theo cách nào đi chăng nữa. Nhưng nó đang dần biến mất.
Mùa 2009-2010 tại Ngoại hạng Anh, 45% số cú sút được thực hiện ngoài vòng cấm. Con số này giảm dần mỗi năm. Tỷ lệ mùa trước là 33,2%. Mùa này, con số đang là 32,6%.
Lý do thì có lẽ ai cũng hiểu: Một cú sút từ ngoài vòng cấm ít có khả năng dẫn đến bàn thắng hơn so với một cú sút trong vòng cấm. Cú sút xa không thành công cũng đồng nghĩa đối thủ sẽ giành quyền kiểm soát bóng.
Nhưng tin tốt là dù các đội sút xa ít hơn, số bàn từ sút xa lại nhiều lên. Trong mùa 2009-2010, 137 bàn được ghi từ ngoài vòng cấm. Con số này của mùa 2013-2014 là 186 và của mùa 2020-2021 là 120, lần lượt chiếm tỷ lệ 17,7% và 11,7% số bàn được ghi trong mùa giải đó.
Hai mùa giải gần nhất chứng kiến lần lượt 143 và 145 bàn từ ngoài vòng cấm, chiếm tỷ lệ lần lượt 13,6% và 13,3%, và con số của mùa giải này đang là 13,2%. Các đội sút xa ít hơn nhưng lại ghi nhiều bàn hơn chứng tỏ các cú sút đang được thực hiện cẩn thận hơn.
Thủ môn phát bóng
Vì sao Manchester United mua Andre Onana? Họ muốn một thủ môn chơi chân tốt, có thể triển khai bóng từ phần sân nhà. Manchester City, Liverpool,... đều sở hữu những thủ môn chơi chân rất tốt.
Cũng giống như sút xa, việc thủ môn phất bóng lên không còn phổ biến vì tỷ lệ cao đối thủ sẽ giành được quyền kiểm soát bóng. Các đội bóng thay đổi lối chơi, triển khai bóng từ sân nhà nhằm kéo giãn đội hình đối thủ. Thủ môn giờ cũng trở thành một mắt xích quan trọng trong lối chơi, thay vì chỉ được nhắc đến với những pha cứu thua xuất thần.
20 năm trước, tỷ lệ chuyền chính xác trung bình của một thủ môn chỉ là 42,5% nhưng nó đã tăng dần trong các năm qua đến mức mùa giải này con số là 71,8%.
Những xu hướng trên cho thấy, tính kiểm soát của một trận đấu đang được các đội bóng đẩy cao lên. Họ hạn chế làm những việc có thể khiến mất quyền kiểm soát bóng, thay vào đó luôn tập trung vào một đội hình chặt chẽ, kỷ luật. Đó cũng là lý do tại sao phong cách chơi ngẫu hứng, đột phá cá nhân không còn được trọng dụng như trước.
Chiến thuật 4-4-2 cổ điển
Trong một thời gian dài, chiến thuật 4-4-2 cổ điển là đội hình "mặc định" ở nhiều nơi, đặc biệt là bóng đá Anh. Hai hậu vệ cánh, hai trung vệ, hai tiền vệ cánh, hai tiền vệ trung tâm, và hai tiền đạo, đó là cách người Anh chơi bóng.
Nhưng ở thời điểm hiện tại, sơ đồ 4-4-2 đã gần như tuyệt chủng.
Trong mùa giải 2009-2010, nó vẫn được gần một nửa số đội sử dụng, cụ thể là 43,9% số đội xuất phát với sơ đồ 4-4-2, theo thống kê của Opta. Tỷ lệ này đã giảm một cách đột ngột vào mùa 2012-2013, từ 33% xuống còn 12%. Và hiện nay, chỉ 6,5% số đội xuất phát với 4-4-2 cổ điển. Hầu hết phần còn lại chọn sơ đồ "kim cương" 4-2-3-1.
4-4-2 trở nên lạc hậu vì nhiều lý do, nhưng lý do lớn nhất là tuyến giữa. Bạn không thể dùng sơ đồ này để đấu lại 4-2-3-1 hay 4-5-1, vì tuyến giữa bạn đã mặc định thua đối thủ một cầu thủ. Trong bóng đá ngày nay, thua tuyến giữa cũng gần như đồng nghĩa với thua trận.
Sự kỳ diệu của bóng đá là nó có tính chu kỳ: ai đó có phát kiến mới được áp dụng rộng rãi, ai đó phát hiện ra sai sót của ý tưởng này và những ý tưởng mới khác được hình thành, những ý tưởng cũ được hồi sinh. Nên có thể nói, như nhiều sơ đồ chiến thuật khác, 4-4-2 cổ điển đang ngủ, ngủ rất say, nhưng vẫn có thể tỉnh lại.
Phạt góc bổng
Bạn sẽ làm gì khi được hưởng phạt góc? Phát bóng bổng lên để các cầu thủ chạy chỗ đánh đầu, phải không? Nhưng thực tế, hiệu quả của cách đá phạt góc này rất thấp. Thống kê 10 mùa Ngoại hạng Anh gần nhất, 40.715 quả phạt góc được thực hiện với 1.409 bàn thắng được ghi - con số nghe thì lớn nhưng chỉ chiếm 3,5% tổng số quả phạt góc được thực hiện. Tức là, cứ 29 quả phạt góc mới dẫn đến 1 bàn thắng.
Nên người ta nói Jose Mourinho đã đúng, khi ông chế giễu thói quen đặc biệt của người Anh: trở nên phấn khích khi đội nhà được hưởng phạt góc.
Giờ đây, các đội bóng thường chuyển sang phối hợp ngắn, kéo giãn đội hình đối thủ trước khi đưa bóng vào trong khu vực cấm địa. Mùa 2012-2013, tỷ lệ đá phạt góc tầm thấp tại Ngoại hạng Anh là 11,7%, thì con số của mùa này đã là 20,6%. Số quả phạt góc thực hiện theo cách truyền thống vẫn chiếm đa số, nhưng xu hướng là chúng đang ngày càng ít đi.
Không còn sút xa
Những cú sút xa luôn được coi là "siêu phẩm", dù ghi theo cách nào đi chăng nữa. Nhưng nó đang dần biến mất.
Mùa 2009-2010 tại Ngoại hạng Anh, 45% số cú sút được thực hiện ngoài vòng cấm. Con số này giảm dần mỗi năm. Tỷ lệ mùa trước là 33,2%. Mùa này, con số đang là 32,6%.
Lý do thì có lẽ ai cũng hiểu: Một cú sút từ ngoài vòng cấm ít có khả năng dẫn đến bàn thắng hơn so với một cú sút trong vòng cấm. Cú sút xa không thành công cũng đồng nghĩa đối thủ sẽ giành quyền kiểm soát bóng.
Nhưng tin tốt là dù các đội sút xa ít hơn, số bàn từ sút xa lại nhiều lên. Trong mùa 2009-2010, 137 bàn được ghi từ ngoài vòng cấm. Con số này của mùa 2013-2014 là 186 và của mùa 2020-2021 là 120, lần lượt chiếm tỷ lệ 17,7% và 11,7% số bàn được ghi trong mùa giải đó.
Hai mùa giải gần nhất chứng kiến lần lượt 143 và 145 bàn từ ngoài vòng cấm, chiếm tỷ lệ lần lượt 13,6% và 13,3%, và con số của mùa giải này đang là 13,2%. Các đội sút xa ít hơn nhưng lại ghi nhiều bàn hơn chứng tỏ các cú sút đang được thực hiện cẩn thận hơn.
Thủ môn phát bóng
Vì sao Manchester United mua Andre Onana? Họ muốn một thủ môn chơi chân tốt, có thể triển khai bóng từ phần sân nhà. Manchester City, Liverpool,... đều sở hữu những thủ môn chơi chân rất tốt.
20 năm trước, tỷ lệ chuyền chính xác trung bình của một thủ môn chỉ là 42,5% nhưng nó đã tăng dần trong các năm qua đến mức mùa giải này con số là 71,8%.
Những xu hướng trên cho thấy, tính kiểm soát của một trận đấu đang được các đội bóng đẩy cao lên. Họ hạn chế làm những việc có thể khiến mất quyền kiểm soát bóng, thay vào đó luôn tập trung vào một đội hình chặt chẽ, kỷ luật. Đó cũng là lý do tại sao phong cách chơi ngẫu hứng, đột phá cá nhân không còn được trọng dụng như trước.
