Phương Huyền
Writer
Các hãng xe từ Mỹ, châu Âu đến Trung Quốc đang rầm rộ quảng bá tính năng xoay 360 độ trên một số mẫu ô tô điện, nhấn mạnh sự tiện lợi vượt trội khi di chuyển trong đô thị chật chội. Mới đây, Mercedes-Benz Việt Nam đã gây chú ý khi ra mắt Mercedes-Benz G 580 EQ Edition One, giá 8,68 tỷ đồng, với khả năng xoay tròn tại chỗ, biến việc đỗ xe trong không gian hẹp trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Dù còn khá lạ lẫm với người dùng Việt Nam, tính năng này đã trở thành xu hướng toàn cầu trong vài năm qua, được các nhà sản xuất tích cực khai thác để thu hút sự chú ý. Vậy, công nghệ cho phép ô tô điện xoay 360 độ ra đời như thế nào, và nó mang lại lợi ích gì bên cạnh những hạn chế tiềm ẩn?
Tính năng này lần đầu tiên xuất hiện vào cuối năm 2019 trên mẫu bán tải điện Rivian R1T của Mỹ, với tên gọi “Tank Turn” – một bước tiến gây sốc trong ngành ô tô. Dù có chiều dài lên đến 5.700 mm, vượt trội hơn các mẫu bán tải phổ thông như Nissan Navara, R1T không đòi hỏi tài xế phải vất vả đánh lái. Chỉ cần một nút bấm, chiếc xe xoay tròn 360 độ để thoát khỏi không gian chật hẹp, tựa như xe tăng điều khiển xích hai chiều. Bí mật nằm ở hệ thống 4 mô-tơ điện độc lập cho từng bánh xe, cho phép mỗi bánh quay theo hướng riêng: hai bánh bên trái tiến, hai bánh bên phải lùi, tạo ra chuyển động xoay quanh trục giữa xe.
Ngược lại, ô tô chạy xăng hoặc dầu truyền thống chỉ dùng một động cơ trung tâm truyền lực đến bánh trước, sau hoặc cả hai, không thể điều khiển độc lập từng bánh. Xe điện, nhờ hệ thống điện tử tinh vi, điều chỉnh mô-men xoắn chính xác, mở ra khả năng xoay tại chỗ hoặc thậm chí di chuyển ngang như cua (crab walk). Sau Rivian, nhiều hãng lớn như Mercedes-Benz với “G-Turn” trên G 580, Hyundai Mobis, và BYD với YangWang U8 của Trung Quốc cũng nhanh chóng phát triển các mẫu xe có tính năng tương tự, biến nó thành điểm nhấn cạnh tranh.
Khi Rivian R1T ra mắt “Tank Turn”, tính năng này lập tức nhận được cơn mưa lời khen. Nó mang lại sự tự tin tuyệt đối cho tài xế khi quay đầu trong không gian chật hẹp, đặc biệt lý tưởng cho địa hình off-road hoặc phố thị đông đúc. Khả năng cơ động của xe nhờ đó vượt xa các mẫu ô tô truyền thống, vốn thường mất nhiều thời gian và công sức để xoay sở. Tuy nhiên, sau thời gian sử dụng, những nhược điểm của công nghệ này dần bộc lộ, khiến người ta phải cân nhắc kỹ hơn.
Trước hết, xoay 360 độ gây mài mòn lốp xe nghiêm trọng. Khi các bánh quay ngược chiều nhau tại một điểm tiếp xúc, ma sát với mặt đường – đặc biệt trên bề mặt khô hoặc nhám như bê tông – tăng lên gấp bội, khiến lốp hao mòn nhanh chóng. Ngay cả lốp hiệu suất cao cũng không thể chịu đựng nếu tính năng này được dùng thường xuyên. Thứ hai, áp lực liên tục từ việc xoay tại chỗ có thể làm tổn hại trục truyền động, đồng thời làm tăng nhiệt độ ở mô-tơ và bộ điều khiển điện tử.
Theo thời gian, những bộ phận này dễ bị giảm tuổi thọ, đặt ra câu hỏi về độ bền lâu dài của xe. Tính năng xoay 360 độ không chỉ là bước đột phá công nghệ mà còn là thử thách cho cả nhà sản xuất và người dùng. Liệu sự tiện lợi này có đáng để đánh đổi với chi phí bảo trì và độ bền của xe? Câu trả lời có lẽ vẫn còn bỏ ngỏ, chờ thời gian kiểm chứng.
Tính năng này lần đầu tiên xuất hiện vào cuối năm 2019 trên mẫu bán tải điện Rivian R1T của Mỹ, với tên gọi “Tank Turn” – một bước tiến gây sốc trong ngành ô tô. Dù có chiều dài lên đến 5.700 mm, vượt trội hơn các mẫu bán tải phổ thông như Nissan Navara, R1T không đòi hỏi tài xế phải vất vả đánh lái. Chỉ cần một nút bấm, chiếc xe xoay tròn 360 độ để thoát khỏi không gian chật hẹp, tựa như xe tăng điều khiển xích hai chiều. Bí mật nằm ở hệ thống 4 mô-tơ điện độc lập cho từng bánh xe, cho phép mỗi bánh quay theo hướng riêng: hai bánh bên trái tiến, hai bánh bên phải lùi, tạo ra chuyển động xoay quanh trục giữa xe.
Ngược lại, ô tô chạy xăng hoặc dầu truyền thống chỉ dùng một động cơ trung tâm truyền lực đến bánh trước, sau hoặc cả hai, không thể điều khiển độc lập từng bánh. Xe điện, nhờ hệ thống điện tử tinh vi, điều chỉnh mô-men xoắn chính xác, mở ra khả năng xoay tại chỗ hoặc thậm chí di chuyển ngang như cua (crab walk). Sau Rivian, nhiều hãng lớn như Mercedes-Benz với “G-Turn” trên G 580, Hyundai Mobis, và BYD với YangWang U8 của Trung Quốc cũng nhanh chóng phát triển các mẫu xe có tính năng tương tự, biến nó thành điểm nhấn cạnh tranh.
Khi Rivian R1T ra mắt “Tank Turn”, tính năng này lập tức nhận được cơn mưa lời khen. Nó mang lại sự tự tin tuyệt đối cho tài xế khi quay đầu trong không gian chật hẹp, đặc biệt lý tưởng cho địa hình off-road hoặc phố thị đông đúc. Khả năng cơ động của xe nhờ đó vượt xa các mẫu ô tô truyền thống, vốn thường mất nhiều thời gian và công sức để xoay sở. Tuy nhiên, sau thời gian sử dụng, những nhược điểm của công nghệ này dần bộc lộ, khiến người ta phải cân nhắc kỹ hơn.
Trước hết, xoay 360 độ gây mài mòn lốp xe nghiêm trọng. Khi các bánh quay ngược chiều nhau tại một điểm tiếp xúc, ma sát với mặt đường – đặc biệt trên bề mặt khô hoặc nhám như bê tông – tăng lên gấp bội, khiến lốp hao mòn nhanh chóng. Ngay cả lốp hiệu suất cao cũng không thể chịu đựng nếu tính năng này được dùng thường xuyên. Thứ hai, áp lực liên tục từ việc xoay tại chỗ có thể làm tổn hại trục truyền động, đồng thời làm tăng nhiệt độ ở mô-tơ và bộ điều khiển điện tử.
Theo thời gian, những bộ phận này dễ bị giảm tuổi thọ, đặt ra câu hỏi về độ bền lâu dài của xe. Tính năng xoay 360 độ không chỉ là bước đột phá công nghệ mà còn là thử thách cho cả nhà sản xuất và người dùng. Liệu sự tiện lợi này có đáng để đánh đổi với chi phí bảo trì và độ bền của xe? Câu trả lời có lẽ vẫn còn bỏ ngỏ, chờ thời gian kiểm chứng.
