VNR Content
Pearl
Gần đây, một biến thể mới của virus HIV có khả năng khiến bệnh tiến triển thành AIDS nhanh hơn đã được phát hiện tại Hà Lan.
HIV là loại virus gây suy giảm miễn dịch ở người có khả năng lây lan và phá hủy các tế bào miễn dịch CD4 trong cơ thể, khiến số lượng tế bào này giảm mạnh. Nếu không được điều trị, HIV sau đó sẽ tiến triển thành AIDS. Ở những người bị nhiễm biến thể HIV mới phát hiện, được gọi là biến thể VB, số lượng CD4 giảm với tỷ lệ gấp đôi so với những người bị nhiễm các chủng HIV trong cùng một phân nhóm di truyền.
Với các phiên bản khác của virus, mức độ suy giảm CD4 xảy ra trung bình khoảng 6-7 năm sau khi chẩn đoán.
Chris Wymant, một nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford và là tác giả của nghiên cứu cho biết: “Chúng tôi nhận thấy rằng những người có biến thể này thường sẽ tiến triển thành HIV giai đoạn nặng sau 9 tháng chẩn đoán nếu phát hiện bệnh khi họ đã 30 tuổi và không được điều trị kịp thời. Hơn nữa, quá trình này thậm chí sẽ nhanh hơn ở người lớn tuổi”.
Rất may, trong nghiên cứu của mình, nhóm nghiên cứu đã phát hiện thấy thuốc kháng virus dùng để điều trị HIV cũng phát huy tác dụng trong việc chống lại biến thể VB cũng như các phiên bản khác của virus.
Wymant cho biết: “Trong trường hợp điều trị thành công, sự suy giảm của hệ thống miễn dịch đối với bệnh AIDS sẽ ngừng lại và virus sẽ không thể lây lan” .
Dưới góc nhìn của một chuyên gia, Katie Atkins, phó giáo sư tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London cho rằng: "Thông qua nghiên cứu, các tác giả muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp cận điều trị phổ biến để giảm số người chết vì AIDS. Nghiên cứu còn là một phương tiện để ngăn chặn sự lây lan của virus, từ đó giảm nguy cơ xuất hiện các biến thể mới nguy hiểm hơn”.
Biến thể mới được phát hiện như thế nào?
Hai tác giả chính của nghiên cứu: Wymant và nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm Christophe Fraser đều là thành viên của BEEHIVE, một dự án ra đời nhằm hiểu rõ hơn về HIV.
Wymant cho biết: “Dự án BEEHIVE, bắt đầu vào năm 2014, được tạo ra để tìm hiểu những thay đổi về mặt di truyền của virus, gây ra sự khác biệt trong bệnh tật. Dự án tập hợp dữ liệu về HIV từ bảy nhóm quốc gia ở châu Âu và một nhóm ở Uganda."
Trong khi phân tích dữ liệu, nhóm nghiên cứu đã xác định được 17 người bị nhiễm một biến thể HIV "khác biệt", tất cả đều mang nồng độ virus cao trong máu ngay từ khi nhiễm bệnh, tức là từ 6 tháng đến hai năm sau khi chẩn đoán. Mười lăm trong số những người bị nhiễm đến từ Hà Lan, một đến từ Thụy Sĩ và một đến từ Bỉ.
Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng, biến thể mới thuộc về phân nhóm di truyền B - một nhóm virus HIV phổ biến nhất ở Châu Âu và Hoa Kỳ. Các nhà nghiên cứu đã sàng lọc dữ liệu từ nhóm theo dõi HIV quốc gia của Hà Lan, một nhóm gồm các bệnh nhân HIV ở Hà Lan được chẩn đoán từ năm 1981 đến 2015.
Dữ liệu trình tự gen của virus cho hơn 8.000 bệnh nhân thuộc nhóm trên đã được ghi lại với khoảng 6.700 người đã bị nhiễm virus phân nhóm B. Trong đó, các nhà nghiên cứu đã xác định được 92 cá thể có biến thể VB đặc biệt, nâng tổng số người nhiễm lên virus VB lên 109.
Theo các dữ liệu lâm sàng có sẵn, 109 cá nhân này mang tải lượng virus cao gấp 3,5 lần đến 5,5 lần so với những người bị nhiễm các chủng phân nhóm B khác. Và tại thời điểm chẩn đoán, những người bị nhiễm biến thể VB đã có số lượng CD4 thấp hơn những người bị nhiễm các chủng khác. Qua đây có thể thấy, so với những bệnh nhân HIV thông thường, số lượng CD4 của 109 người nói trên đều thấp hơn và giảm nhanh hơn.
Để tìm ra nguyên nhân của hiện tượng này, các nhà nghiên cứu đã xem xét lại bộ gen của biến thể VB. Họ phát hiện ra rằng biến thể này mang nhiều đột biến nằm rải rác trên khắp bộ gen. Vì vậy nhóm nghiên cứu hiện chưa thể xác định được một nguyên nhân di truyền riêng lẻ nào làm tăng độc lực của virus.
Dựa trên dữ liệu di truyền có sẵn, nhóm nghiên cứu đã xây dựng một sơ đồ gọi là “cây phát sinh loài”, để mô tả mối quan hệ mật thiết giữa các biến thể với nhau.
Từ đó, họ ước tính rằng biến thể VB có thể xuất hiện lần đầu tiên vào cuối những năm 1980 hoặc 1990 ở Hà Lan. Theo tạp chí Health Affairs, vào khoảng thời gian này, phương pháp điều trị kháng virus đầu tiên cho HIV vừa được FDA Hoa Kỳ phê duyệt và các phương pháp điều trị sử dụng kết hợp thuốc kháng virus vẫn chưa có sẵn.
Theo mô tả từ cây phát sinh loài, những người nhiễm VB đều mang trong mình "những virus có quan hệ mật thiết với nhau một cách bất thường", Wymant nói. Phát hiện này cho thấy rằng sự tiến hóa của virus đã xảy ra giữa thời điểm một người nhiễm virus và thời điểm họ truyền nó cho người khác.
Nói cách khác, ngoài việc có độc lực cao, biến thể VB cũng có thể dễ lây truyền hơn các phiên bản khác của HIV. Tuy nhiên, phát hiện này ít thuyết phục hơn bằng chứng về sự gia tăng độc lực, vì cây chỉ cung cấp bằng chứng gián tiếp về khả năng lây truyền của virus, Wymant cho biết.
Có nên lo lắng về biến thể VB mới?
Theo Wymant, việc lo lắng là không cần thiết. Việc tìm ra biến thể này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xét nghiệm HIV thường xuyên để cho phép chẩn đoán sớm, từ đó điều trị kịp thời. Các nguyên tắc này cũng áp dụng cho cả biến thể VB.
Theo Live Science
HIV là loại virus gây suy giảm miễn dịch ở người có khả năng lây lan và phá hủy các tế bào miễn dịch CD4 trong cơ thể, khiến số lượng tế bào này giảm mạnh. Nếu không được điều trị, HIV sau đó sẽ tiến triển thành AIDS. Ở những người bị nhiễm biến thể HIV mới phát hiện, được gọi là biến thể VB, số lượng CD4 giảm với tỷ lệ gấp đôi so với những người bị nhiễm các chủng HIV trong cùng một phân nhóm di truyền.
Với các phiên bản khác của virus, mức độ suy giảm CD4 xảy ra trung bình khoảng 6-7 năm sau khi chẩn đoán.
Rất may, trong nghiên cứu của mình, nhóm nghiên cứu đã phát hiện thấy thuốc kháng virus dùng để điều trị HIV cũng phát huy tác dụng trong việc chống lại biến thể VB cũng như các phiên bản khác của virus.
Wymant cho biết: “Trong trường hợp điều trị thành công, sự suy giảm của hệ thống miễn dịch đối với bệnh AIDS sẽ ngừng lại và virus sẽ không thể lây lan” .
Dưới góc nhìn của một chuyên gia, Katie Atkins, phó giáo sư tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London cho rằng: "Thông qua nghiên cứu, các tác giả muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp cận điều trị phổ biến để giảm số người chết vì AIDS. Nghiên cứu còn là một phương tiện để ngăn chặn sự lây lan của virus, từ đó giảm nguy cơ xuất hiện các biến thể mới nguy hiểm hơn”.
Biến thể mới được phát hiện như thế nào?
Hai tác giả chính của nghiên cứu: Wymant và nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm Christophe Fraser đều là thành viên của BEEHIVE, một dự án ra đời nhằm hiểu rõ hơn về HIV.
Wymant cho biết: “Dự án BEEHIVE, bắt đầu vào năm 2014, được tạo ra để tìm hiểu những thay đổi về mặt di truyền của virus, gây ra sự khác biệt trong bệnh tật. Dự án tập hợp dữ liệu về HIV từ bảy nhóm quốc gia ở châu Âu và một nhóm ở Uganda."
Trong khi phân tích dữ liệu, nhóm nghiên cứu đã xác định được 17 người bị nhiễm một biến thể HIV "khác biệt", tất cả đều mang nồng độ virus cao trong máu ngay từ khi nhiễm bệnh, tức là từ 6 tháng đến hai năm sau khi chẩn đoán. Mười lăm trong số những người bị nhiễm đến từ Hà Lan, một đến từ Thụy Sĩ và một đến từ Bỉ.
Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng, biến thể mới thuộc về phân nhóm di truyền B - một nhóm virus HIV phổ biến nhất ở Châu Âu và Hoa Kỳ. Các nhà nghiên cứu đã sàng lọc dữ liệu từ nhóm theo dõi HIV quốc gia của Hà Lan, một nhóm gồm các bệnh nhân HIV ở Hà Lan được chẩn đoán từ năm 1981 đến 2015.
Dữ liệu trình tự gen của virus cho hơn 8.000 bệnh nhân thuộc nhóm trên đã được ghi lại với khoảng 6.700 người đã bị nhiễm virus phân nhóm B. Trong đó, các nhà nghiên cứu đã xác định được 92 cá thể có biến thể VB đặc biệt, nâng tổng số người nhiễm lên virus VB lên 109.
Theo các dữ liệu lâm sàng có sẵn, 109 cá nhân này mang tải lượng virus cao gấp 3,5 lần đến 5,5 lần so với những người bị nhiễm các chủng phân nhóm B khác. Và tại thời điểm chẩn đoán, những người bị nhiễm biến thể VB đã có số lượng CD4 thấp hơn những người bị nhiễm các chủng khác. Qua đây có thể thấy, so với những bệnh nhân HIV thông thường, số lượng CD4 của 109 người nói trên đều thấp hơn và giảm nhanh hơn.
Để tìm ra nguyên nhân của hiện tượng này, các nhà nghiên cứu đã xem xét lại bộ gen của biến thể VB. Họ phát hiện ra rằng biến thể này mang nhiều đột biến nằm rải rác trên khắp bộ gen. Vì vậy nhóm nghiên cứu hiện chưa thể xác định được một nguyên nhân di truyền riêng lẻ nào làm tăng độc lực của virus.
Dựa trên dữ liệu di truyền có sẵn, nhóm nghiên cứu đã xây dựng một sơ đồ gọi là “cây phát sinh loài”, để mô tả mối quan hệ mật thiết giữa các biến thể với nhau.
Từ đó, họ ước tính rằng biến thể VB có thể xuất hiện lần đầu tiên vào cuối những năm 1980 hoặc 1990 ở Hà Lan. Theo tạp chí Health Affairs, vào khoảng thời gian này, phương pháp điều trị kháng virus đầu tiên cho HIV vừa được FDA Hoa Kỳ phê duyệt và các phương pháp điều trị sử dụng kết hợp thuốc kháng virus vẫn chưa có sẵn.
Theo mô tả từ cây phát sinh loài, những người nhiễm VB đều mang trong mình "những virus có quan hệ mật thiết với nhau một cách bất thường", Wymant nói. Phát hiện này cho thấy rằng sự tiến hóa của virus đã xảy ra giữa thời điểm một người nhiễm virus và thời điểm họ truyền nó cho người khác.
Nói cách khác, ngoài việc có độc lực cao, biến thể VB cũng có thể dễ lây truyền hơn các phiên bản khác của HIV. Tuy nhiên, phát hiện này ít thuyết phục hơn bằng chứng về sự gia tăng độc lực, vì cây chỉ cung cấp bằng chứng gián tiếp về khả năng lây truyền của virus, Wymant cho biết.
Có nên lo lắng về biến thể VB mới?
Theo Wymant, việc lo lắng là không cần thiết. Việc tìm ra biến thể này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xét nghiệm HIV thường xuyên để cho phép chẩn đoán sớm, từ đó điều trị kịp thời. Các nguyên tắc này cũng áp dụng cho cả biến thể VB.
Theo Live Science
