Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Nhóm nghiên cứu do UC Berkeley dẫn dắt đã theo dõi tinh tinh ở hai khu rừng nổi tiếng: Kibale (Uganda) và Taï (Côte d'Ivoire). Họ phân tích ethanol trong 20 loại quả mà chúng thường ăn, từ quả sung ở Uganda đến quả mận rừng ở Côte d'Ivoire. Kết quả cho thấy hàm lượng ethanol trung bình chỉ 0,31-0,32% theo trọng lượng – thấp hơn nhiều so với rượu vang (khoảng 12%). Nhưng tinh tinh ăn tới 4,5 kg quả mỗi ngày tương đương 5-10% trọng lượng cơ thể (khoảng 45 kg/con), nên tổng lượng ethanol lên đến 14 gram/ngày.
So sánh với con người, 14 gram ethanol bằng một lon bia 355 ml (5% cồn), hoặc theo cách tính theo cân nặng giống như uống 2 ly cocktail. Các nhà khoa học đã thu thập quả tươi từ vòm cây mà tinh tinh hái và phân tích ngay lập tức để đảm bảo độ chính xác. Điều này khác biệt so với các nghiên cứu trước, vốn chỉ ước lượng; lần này là đo lường thực tế đầu tiên ở môi trường hoang dã.
Giáo sư Robert Dudley là tác giả chính của nghiên cứu, ủng hộ mạnh mẽ "drunken monkey" – giả thuyết cho rằng niềm đam mê rượu của con người bắt nguồn từ tổ tiên linh trưởng ăn quả lên men. Ông lập luận rằng ethanol trong quả chín không chỉ cung cấp calo mà còn là tín hiệu olfactory (mùi) và gustatory (vị) cho quả giàu năng lượng. Tinh tinh giống tổ tiên chúng ta đã thích nghi với ethanol qua hàng triệu năm, phát triển khả năng chuyển hóa mà không bị say xỉn ngay lập tức.
Dudley chia sẻ: "Họ ăn quả chín như một món khai vị, niềm vui từ ethanol khiến họ ăn nhiều hơn." Nghiên cứu này củng cố giả thuyết bằng dữ liệu thực tế, phản bác sự hoài nghi ban đầu từ các nhà linh trưởng học. So với nghiên cứu của Đại học Exeter (tháng 4/2025), quan sát tinh tinh chia sẻ quả bánh mì châu Phi lên men ở Tây Phi, kết quả của UC Berkeley cho thấy hành vi này phổ biến hơn, không chỉ là sự kiện ngẫu nhiên mà là phần của chế độ ăn hàng ngày.
Tinh tinh không "quất" rượu để tiệc tùng, chúng chỉ ăn quả theo bản năng và ethanol là "phụ phẩm" từ quá trình lên men tự nhiên do nấm men phân hủy đường trong thời tiết ấm áp. Để say, chúng phải ăn gấp đôi lượng quả thường ngày – điều hiếm xảy ra vì bụng sẽ "phồng rộp". Thay vào đó, lượng ethanol thấp nhưng đều đặn có thể mang lợi ích: tăng cường liên kết xã hội (chia sẻ quả), cải thiện tiêu hóa, hoặc thậm chí là tín hiệu tiến hóa cho quả chín mọng.
Từ góc nhìn tiến hóa, điều này giải thích tại sao con người dễ nghiện rượu: chúng ta kế thừa "gu" vị từ tổ tiên ăn quả. Các nghiên cứu tương tự trên khỉ nhện ở Panama (2022) và chim như Cedar Waxwings cho thấy ethanol phổ biến trong chế độ ăn động vật ăn quả, củng cố rằng đây không phải hành vi riêng của chimps mà là phần của hệ sinh thái nhiệt đới.
So sánh với con người, 14 gram ethanol bằng một lon bia 355 ml (5% cồn), hoặc theo cách tính theo cân nặng giống như uống 2 ly cocktail. Các nhà khoa học đã thu thập quả tươi từ vòm cây mà tinh tinh hái và phân tích ngay lập tức để đảm bảo độ chính xác. Điều này khác biệt so với các nghiên cứu trước, vốn chỉ ước lượng; lần này là đo lường thực tế đầu tiên ở môi trường hoang dã.
Giáo sư Robert Dudley là tác giả chính của nghiên cứu, ủng hộ mạnh mẽ "drunken monkey" – giả thuyết cho rằng niềm đam mê rượu của con người bắt nguồn từ tổ tiên linh trưởng ăn quả lên men. Ông lập luận rằng ethanol trong quả chín không chỉ cung cấp calo mà còn là tín hiệu olfactory (mùi) và gustatory (vị) cho quả giàu năng lượng. Tinh tinh giống tổ tiên chúng ta đã thích nghi với ethanol qua hàng triệu năm, phát triển khả năng chuyển hóa mà không bị say xỉn ngay lập tức.
Dudley chia sẻ: "Họ ăn quả chín như một món khai vị, niềm vui từ ethanol khiến họ ăn nhiều hơn." Nghiên cứu này củng cố giả thuyết bằng dữ liệu thực tế, phản bác sự hoài nghi ban đầu từ các nhà linh trưởng học. So với nghiên cứu của Đại học Exeter (tháng 4/2025), quan sát tinh tinh chia sẻ quả bánh mì châu Phi lên men ở Tây Phi, kết quả của UC Berkeley cho thấy hành vi này phổ biến hơn, không chỉ là sự kiện ngẫu nhiên mà là phần của chế độ ăn hàng ngày.
Tinh tinh không "quất" rượu để tiệc tùng, chúng chỉ ăn quả theo bản năng và ethanol là "phụ phẩm" từ quá trình lên men tự nhiên do nấm men phân hủy đường trong thời tiết ấm áp. Để say, chúng phải ăn gấp đôi lượng quả thường ngày – điều hiếm xảy ra vì bụng sẽ "phồng rộp". Thay vào đó, lượng ethanol thấp nhưng đều đặn có thể mang lợi ích: tăng cường liên kết xã hội (chia sẻ quả), cải thiện tiêu hóa, hoặc thậm chí là tín hiệu tiến hóa cho quả chín mọng.
Từ góc nhìn tiến hóa, điều này giải thích tại sao con người dễ nghiện rượu: chúng ta kế thừa "gu" vị từ tổ tiên ăn quả. Các nghiên cứu tương tự trên khỉ nhện ở Panama (2022) và chim như Cedar Waxwings cho thấy ethanol phổ biến trong chế độ ăn động vật ăn quả, củng cố rằng đây không phải hành vi riêng của chimps mà là phần của hệ sinh thái nhiệt đới.
