Các trường học Trung Quốc đã triển khai hệ thống nhận dạng khuôn mặt theo nội dung chiến dịch “smart campus” của chính phủ kể từ năm 2019. Tuy nhiên, chiến dịch này lại đang vấp phải nhiều chỉ trích từ các bậc phụ huynh.
Vào ngày 17/2, một phụ huynh họ Tan ở huyện Badong, một vùng hẻo lánh của tỉnh Hồ Bắc đã đăng đơn khiếu nại lên trang web chính phủ. Bài đăng cáo buộc một trường trung học cơ sở địa phương cưỡng ép học sinh sử dụng máy quét nhận dạng khuôn mặt khi mua hàng trong khuôn viên trường.
Ngôi trường được nhắc đến là trường trung học Jingxin Youyi. Trường này đã bắt học sinh thanh toán qua hệ thống của tập đoàn công nghệ tài chính khổng lồ Alipay, Trung Quốc kể từ tháng 12, theo bài đăng. Ông Tan từng khiếu nại trên trang web chính phủ khi máy quét lần đầu được lắp đặt, với lý do hệ thống có thể gây ra rủi ro về quyền riêng tư nếu dữ liệu khuôn mặt của học sinh bị rò rỉ.
Những ngày gần đây, một số hãng truyền thông Trung Quốc bắt đầu đăng tải lời phàn nàn của Tan rộng rãi. Nhiều nhà phê bình khi biết chuyện đã cho rằng rủi ro mà hệ thống nhận diện đem lại còn nhiều hơn lợi ích của nó.
Phía trường học phản hồi rằng hệ thống thanh toán Alipay giúp giải quyết một số vấn đề như học sinh làm mất thẻ học sinh, tiện lợi cho việc mua sắm. Họ còn nhấn mạnh việc sử dụng là hoàn toàn tự nguyện, tất cả học sinh và giáo viên đều tán thành.
Tuy nhiên, ông Tan sau đó khẳng định đó là một hệ thống bắt buộc, đồng thời cho biết nhiều giáo viên trong trường cũng có cùng ý kiến.
Theo Alipay, hệ thống nhận dạng khuôn mặt có tên “One Face Pass” được thiết kế để sử dụng ở các trường tiểu học và trung học cơ sở. Công nghệ giúp xác minh danh tính của học sinh đồng thời hỗ trợ thanh toán với điều kiện học sinh phải cung cấp dữ liệu khuôn mặt cá nhân kèm theo thông tin ngân hàng của cha mẹ.
Số lượng trường học lắp đặt hệ thống thanh toán này không được tiết lộ. Phía Alipay cũng không phản hồi yêu cầu phỏng vấn.
Nhà trường nói thêm rằng việc sử dụng hệ thống One Face Pass phù hợp với sáng kiến “smart campus” của Trung Quốc, chính sách được giới chức giáo dục giới thiệu năm 2019. Chính sách này khuyến khích các cơ sở giáo dục sử dụng công nghệ kỹ thuật số để quản lý học sinh trong nhiều tình huống, trong lớp học hay thậm chí việc mượn trả sách thư viện.
Nhận dạng khuôn mặt đã trở thành một ngành công nghiệp béo bở ở Trung Quốc những năm gần đây. Phần lớn trường học dùng công nghệ này để giám sát học sinh, cảnh sát sử dụng để phát hiện tội phạm, còn công ty game dùng để ngăn chặn trẻ vị thành niên chơi game quá khuya.
Số lượng máy quét khuôn mặt được lắp đặt ở Trung Quốc tăng trung bình 30% mỗi năm từ năm 2010 đến 2018, theo một sách trắng trong ngành. Dự kiến thị trường đạt mức tăng trưởng 10 tỷ nhân dân tệ (1,6 tỷ USD) vào năm 2024.
Trong khi đó, người dân đại lục lo lắng với sự can thiệp ngày càng nhiều của công nghệ trong cuộc sống hàng ngày. Cuộc khảo sát năm 2020 cho thấy có hơn 60% số người được hỏi nói rằng hệ thống nhận dạng khuôn mặt đã bị lạm dụng và hơn 30% cho biết thông tin khuôn mặt họ đang bị rò rỉ hoặc bị khai thác.
Chính phủ vẫn đang phát triển khuôn khổ pháp lý để kiểm soát tác hại tiềm ẩn của công nghệ theo dõi. Tháng 7 năm ngoái, Tòa án Tối cao Trung Quốc lần đầu tiên công bố một tài liệu nêu rõ những tình huống nào mà việc sử dụng nhận dạng khuôn mặt bị coi là vi phạm quyền riêng tư.
Duan Weiwen, giám đốc nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết trường học nên thận trọng khi thu thập thông tin sinh trắc học của trẻ vị thành niên.
Theo Luật bảo vệ thông tin cá nhân mới được thông qua của Trung Quốc, dữ liệu khuôn mặt của một người và bất kỳ dữ liệu nào liên quan đến trẻ vị thành niên được phân loại là “thông tin cá nhân nhạy cảm”. Cụ thể, loại dữ liệu này chỉ có thể được thu thập sau khi trải qua quá trình đánh giá cẩn thận, cơ quan đó phải chứng minh được mục đích cũng như sự cần thiết của việc thu thập.
“Giới chức giáo dục nên nhận thức đầy đủ về những rủi ro đạo đức tiềm ẩn và cạm bẫy lâu dài của việc lạm dụng nhận dạng khuôn mặt, thay vì chỉ theo đuổi lợi ích trước mắt”, ông Duan nói.
Nguồn: Sixthtone
Vào ngày 17/2, một phụ huynh họ Tan ở huyện Badong, một vùng hẻo lánh của tỉnh Hồ Bắc đã đăng đơn khiếu nại lên trang web chính phủ. Bài đăng cáo buộc một trường trung học cơ sở địa phương cưỡng ép học sinh sử dụng máy quét nhận dạng khuôn mặt khi mua hàng trong khuôn viên trường.
Những ngày gần đây, một số hãng truyền thông Trung Quốc bắt đầu đăng tải lời phàn nàn của Tan rộng rãi. Nhiều nhà phê bình khi biết chuyện đã cho rằng rủi ro mà hệ thống nhận diện đem lại còn nhiều hơn lợi ích của nó.
Phía trường học phản hồi rằng hệ thống thanh toán Alipay giúp giải quyết một số vấn đề như học sinh làm mất thẻ học sinh, tiện lợi cho việc mua sắm. Họ còn nhấn mạnh việc sử dụng là hoàn toàn tự nguyện, tất cả học sinh và giáo viên đều tán thành.
Tuy nhiên, ông Tan sau đó khẳng định đó là một hệ thống bắt buộc, đồng thời cho biết nhiều giáo viên trong trường cũng có cùng ý kiến.
Theo Alipay, hệ thống nhận dạng khuôn mặt có tên “One Face Pass” được thiết kế để sử dụng ở các trường tiểu học và trung học cơ sở. Công nghệ giúp xác minh danh tính của học sinh đồng thời hỗ trợ thanh toán với điều kiện học sinh phải cung cấp dữ liệu khuôn mặt cá nhân kèm theo thông tin ngân hàng của cha mẹ.
Số lượng trường học lắp đặt hệ thống thanh toán này không được tiết lộ. Phía Alipay cũng không phản hồi yêu cầu phỏng vấn.
Nhà trường nói thêm rằng việc sử dụng hệ thống One Face Pass phù hợp với sáng kiến “smart campus” của Trung Quốc, chính sách được giới chức giáo dục giới thiệu năm 2019. Chính sách này khuyến khích các cơ sở giáo dục sử dụng công nghệ kỹ thuật số để quản lý học sinh trong nhiều tình huống, trong lớp học hay thậm chí việc mượn trả sách thư viện.
Nhận dạng khuôn mặt đã trở thành một ngành công nghiệp béo bở ở Trung Quốc những năm gần đây. Phần lớn trường học dùng công nghệ này để giám sát học sinh, cảnh sát sử dụng để phát hiện tội phạm, còn công ty game dùng để ngăn chặn trẻ vị thành niên chơi game quá khuya.
Số lượng máy quét khuôn mặt được lắp đặt ở Trung Quốc tăng trung bình 30% mỗi năm từ năm 2010 đến 2018, theo một sách trắng trong ngành. Dự kiến thị trường đạt mức tăng trưởng 10 tỷ nhân dân tệ (1,6 tỷ USD) vào năm 2024.
Trong khi đó, người dân đại lục lo lắng với sự can thiệp ngày càng nhiều của công nghệ trong cuộc sống hàng ngày. Cuộc khảo sát năm 2020 cho thấy có hơn 60% số người được hỏi nói rằng hệ thống nhận dạng khuôn mặt đã bị lạm dụng và hơn 30% cho biết thông tin khuôn mặt họ đang bị rò rỉ hoặc bị khai thác.
Chính phủ vẫn đang phát triển khuôn khổ pháp lý để kiểm soát tác hại tiềm ẩn của công nghệ theo dõi. Tháng 7 năm ngoái, Tòa án Tối cao Trung Quốc lần đầu tiên công bố một tài liệu nêu rõ những tình huống nào mà việc sử dụng nhận dạng khuôn mặt bị coi là vi phạm quyền riêng tư.
Duan Weiwen, giám đốc nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết trường học nên thận trọng khi thu thập thông tin sinh trắc học của trẻ vị thành niên.
Theo Luật bảo vệ thông tin cá nhân mới được thông qua của Trung Quốc, dữ liệu khuôn mặt của một người và bất kỳ dữ liệu nào liên quan đến trẻ vị thành niên được phân loại là “thông tin cá nhân nhạy cảm”. Cụ thể, loại dữ liệu này chỉ có thể được thu thập sau khi trải qua quá trình đánh giá cẩn thận, cơ quan đó phải chứng minh được mục đích cũng như sự cần thiết của việc thu thập.
“Giới chức giáo dục nên nhận thức đầy đủ về những rủi ro đạo đức tiềm ẩn và cạm bẫy lâu dài của việc lạm dụng nhận dạng khuôn mặt, thay vì chỉ theo đuổi lợi ích trước mắt”, ông Duan nói.
Nguồn: Sixthtone
