Bui Nhat Minh
Intern Writer
Khoảng 430 triệu năm trước, những sinh vật khổng lồ bí ẩn mang tên Prototaxites vươn mình trên siêu lục địa cổ Gondwana, cao tới 26 feet (hơn 7 mét) và đường kính thân cây tới 3 feet (gần 1 mét). Khi hóa thạch đầu tiên của chúng được khai quật vào năm 1843, nhiều người lầm tưởng đây là một loại cây lá kim cổ đại đang phân hủy — nhưng thực tế, thời kỳ đó, thực vật thân gỗ vẫn chưa xuất hiện.
Trong suốt nhiều thập kỷ, giới khoa học tranh luận gay gắt: Prototaxites rốt cuộc là gì? Một số người cho rằng chúng là tảo khổng lồ, một số khác tin rằng đó là nấm siêu lớn. Cho đến năm 2007, việc phát hiện đồng vị carbon trong hóa thạch khiến giới khoa học tạm ngả về giả thuyết nấm khổng lồ, bởi dữ liệu cho thấy Prototaxites hoạt động giống như nấm, hấp thụ oxy từ các sinh vật khác. Thậm chí, các video với tiêu đề hấp dẫn như Khi nấm khổng lồ thống trị Trái Đất nhanh chóng lan truyền.
Nhưng mới đây, nghiên cứu mới của nhà cổ sinh vật học Corentin Loron cùng cộng sự tại Đại học Edinburgh đã đặt lại toàn bộ vấn đề. Sau khi phân tích hóa thạch Prototaxites taiti ở Scotland, họ phát hiện sinh vật này không giống nấm, cũng không giống thực vật, động vật hay bất kỳ sinh vật nào còn tồn tại.
Những chi tiết kỳ lạ bên trong Prototaxites:
Không có túi bào tử giống nấm.
Các cấu trúc ống bên trong rất phức tạp: bao gồm ống mỏng phân nhánh, ống dày không phân nhánh, và thậm chí là các vòng sinh trưởng chưa từng thấy ở nấm.
Phân tích hóa học không phát hiện dấu vết chitin — thành phần đặc trưng trong thành tế bào nấm.
Các đốm tủy trong cấu trúc bên trong không hề tồn tại ở bất kỳ loại nấm nào.
Chính các bằng chứng này khiến nhóm nghiên cứu kết luận: Prototaxites có lẽ thuộc về một nhánh sinh vật nhân chuẩn đã tuyệt chủng hoàn toàn và chưa từng được mô tả. Nó không phải nấm, không phải cây, không phải động vật, cũng không phải tảo.
“Không có nhóm nào còn tồn tại thể hiện tất cả các đặc điểm xác định của Prototaxites”, Loron cho biết.
Ngày nay, Prototaxites vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất của cổ sinh vật học. Nó không chỉ phá vỡ mọi giả thuyết quen thuộc mà còn gợi mở khả năng rằng Trái Đất từng tồn tại những dạng sống hoàn toàn xa lạ, không giống với bất kỳ sinh vật nào còn sót lại.
Có thể Prototaxites là một “chàng khổng lồ” vui tính, nhưng chắc chắn, hắn không phải nấm như chúng ta từng nghĩ. (popularmechanics)
Trong suốt nhiều thập kỷ, giới khoa học tranh luận gay gắt: Prototaxites rốt cuộc là gì? Một số người cho rằng chúng là tảo khổng lồ, một số khác tin rằng đó là nấm siêu lớn. Cho đến năm 2007, việc phát hiện đồng vị carbon trong hóa thạch khiến giới khoa học tạm ngả về giả thuyết nấm khổng lồ, bởi dữ liệu cho thấy Prototaxites hoạt động giống như nấm, hấp thụ oxy từ các sinh vật khác. Thậm chí, các video với tiêu đề hấp dẫn như Khi nấm khổng lồ thống trị Trái Đất nhanh chóng lan truyền.
Nhưng mới đây, nghiên cứu mới của nhà cổ sinh vật học Corentin Loron cùng cộng sự tại Đại học Edinburgh đã đặt lại toàn bộ vấn đề. Sau khi phân tích hóa thạch Prototaxites taiti ở Scotland, họ phát hiện sinh vật này không giống nấm, cũng không giống thực vật, động vật hay bất kỳ sinh vật nào còn tồn tại.
Những chi tiết kỳ lạ bên trong Prototaxites:
Không có túi bào tử giống nấm.
Các cấu trúc ống bên trong rất phức tạp: bao gồm ống mỏng phân nhánh, ống dày không phân nhánh, và thậm chí là các vòng sinh trưởng chưa từng thấy ở nấm.
Phân tích hóa học không phát hiện dấu vết chitin — thành phần đặc trưng trong thành tế bào nấm.
Các đốm tủy trong cấu trúc bên trong không hề tồn tại ở bất kỳ loại nấm nào.
Chính các bằng chứng này khiến nhóm nghiên cứu kết luận: Prototaxites có lẽ thuộc về một nhánh sinh vật nhân chuẩn đã tuyệt chủng hoàn toàn và chưa từng được mô tả. Nó không phải nấm, không phải cây, không phải động vật, cũng không phải tảo.
“Không có nhóm nào còn tồn tại thể hiện tất cả các đặc điểm xác định của Prototaxites”, Loron cho biết.
Ngày nay, Prototaxites vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất của cổ sinh vật học. Nó không chỉ phá vỡ mọi giả thuyết quen thuộc mà còn gợi mở khả năng rằng Trái Đất từng tồn tại những dạng sống hoàn toàn xa lạ, không giống với bất kỳ sinh vật nào còn sót lại.
Có thể Prototaxites là một “chàng khổng lồ” vui tính, nhưng chắc chắn, hắn không phải nấm như chúng ta từng nghĩ. (popularmechanics)
