Khôi Nguyên
Writer
Indonesia, quốc gia sở hữu trữ lượng niken lớn nhất thế giới, đang nuôi tham vọng trở thành trung tâm sản xuất xe điện (EV) khu vực và là một trong những quốc gia dẫn đầu thế giới về sản xuất pin xe điện vào năm 2027. Tuy nhiên, giấc mơ này đang gặp phải nhiều thách thức, từ tiêu chuẩn môi trường, quyền lao động, sự phụ thuộc vào Trung Quốc, đến nhu cầu xe điện trong nước thấp và sự thay đổi công nghệ toàn cầu.
"Kho báu" niken và lệnh cấm xuất khẩu
Indonesia chiếm gần một nửa sản lượng niken toàn cầu, một khoáng sản quan trọng trong sản xuất pin xe điện. Để thúc đẩy ngành công nghiệp trong nước, năm 2020, Indonesia đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu quặng niken, nhằm thu hút các nhà đầu tư toàn cầu đến xây dựng nhà máy chế biến và sản xuất pin tại quốc gia này.
Tháng 7/2024, nhà máy sản xuất pin xe điện đầu tiên của Đông Nam Á đã khánh thành tại quận Karawang, Indonesia. Đây là liên doanh giữa Hyundai Motor, LG Energy và Tổng công ty Pin Indonesia (Indonesia Battery Corporation) thuộc sở hữu nhà nước. Nhà máy có công suất hàng năm đủ để cung cấp pin cho 150.000 xe điện, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong tham vọng của Indonesia.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo (thứ hai từ phải sang) thị sát nhà máy sản xuất pin xe điện ở Karawang
Thách thức và hoài nghi
Tuy nhiên, tham vọng của Indonesia đang gặp phải nhiều trở ngại. Các nhà đầu tư còn hoài nghi do những thách thức liên quan đến như Tiêu chuẩn môi trường và quyền lao động. Năm 2024, công ty hóa chất Đức BASF đã hủy bỏ kế hoạch xây dựng cơ sở tinh chế niken tại Indonesia do lo ngại về tác động của dự án đến một bộ tộc thổ dân.
Bên cạnh đó, sự tham gia của các công ty Trung Quốc: Các nhà đầu tư và công ty Trung Quốc kiểm soát khoảng 90% các mỏ niken và nhà máy chế biến của Indonesia. Điều này khiến Indonesia không đủ điều kiện hưởng các ưu đãi của chính phủ Mỹ, như Đạo luật Giảm lạm phát, vốn không áp dụng cho xe sử dụng pin từ Trung Quốc, Nga, Triều Tiên và Iran.
Nhu cầu xe điện trong nước của Indonesia cũng khá thấp. Năm 2024, EV chỉ chiếm chưa đến 5% tổng doanh số bán ô tô tại Indonesia, khiến thị trường nội địa không hấp dẫn các nhà sản xuất ô tô. Thông tin Elon Musk từ chối đầu tư vào Indonesia cũng gây ra bất lợi, với lý do được đưa ra là những thách thức về mặt hậu cần.
Cuối cùng, sự chuyển dịch công nghệ sang pin không chứa niken là mấu chốt gây ra những thách thức với Indonesia. Trong 5 năm qua, pin lithium sắt phosphate (LFP), không sử dụng niken, đã trở thành ngôi sao đang lên của ngành công nghiệp pin, chiếm hơn 40% nhu cầu EV toàn cầu theo công suất vào năm 2023.
Trung Quốc "nắm đằng chuôi"?
Trong thập kỷ qua, Trung Quốc được cho là đã đổ hơn 65 tỷ USD vào ngành công nghiệp niken của Indonesia. Dù có thông tin các công ty Trung Quốc đang giảm cổ phần tại các nhà máy luyện niken của Indonesia để sản phẩm đủ điều kiện hưởng tín dụng thuế của Mỹ, các chuyên gia vẫn hoài nghi về xu hướng này. Kevin O'Rourke, nhà phân tích tại công ty tư vấn Reformasi Information Services, nhận định: "Các công ty Trung Quốc sẽ không từ bỏ 76% khoản đầu tư của họ... Điều đó hoàn toàn trái ngược với những gì người Trung Quốc muốn và cách họ hoạt động".
Năm 2023, giá niken giảm mạnh 45% do nguồn cung quá mức, một phần do pin LFP ngày càng được ưa chuộng. Để thúc đẩy giá niken, Indonesia đang cân nhắc cắt giảm sâu các hoạt động khai thác. Tuy nhiên, động thái này có thể gây bất ổn cho ngành khai thác và chế biến trong nước, dẫn đến sa thải lao động và nguy cơ mất thị trường quốc tế.
Tham vọng trở thành trung tâm sản xuất xe điện của Indonesia đang đối mặt với nhiều thách thức, từ các vấn đề nội tại như tiêu chuẩn môi trường, nhu cầu trong nước thấp, đến các yếu tố bên ngoài như sự cạnh tranh từ các công nghệ pin mới và sự phụ thuộc vào đầu tư từ Trung Quốc. Để hiện thực hóa giấc mơ xe điện, Indonesia cần có những giải pháp toàn diện và quyết liệt hơn nữa.
"Kho báu" niken và lệnh cấm xuất khẩu
Indonesia chiếm gần một nửa sản lượng niken toàn cầu, một khoáng sản quan trọng trong sản xuất pin xe điện. Để thúc đẩy ngành công nghiệp trong nước, năm 2020, Indonesia đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu quặng niken, nhằm thu hút các nhà đầu tư toàn cầu đến xây dựng nhà máy chế biến và sản xuất pin tại quốc gia này.
Tháng 7/2024, nhà máy sản xuất pin xe điện đầu tiên của Đông Nam Á đã khánh thành tại quận Karawang, Indonesia. Đây là liên doanh giữa Hyundai Motor, LG Energy và Tổng công ty Pin Indonesia (Indonesia Battery Corporation) thuộc sở hữu nhà nước. Nhà máy có công suất hàng năm đủ để cung cấp pin cho 150.000 xe điện, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong tham vọng của Indonesia.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo (thứ hai từ phải sang) thị sát nhà máy sản xuất pin xe điện ở Karawang
Thách thức và hoài nghi
Tuy nhiên, tham vọng của Indonesia đang gặp phải nhiều trở ngại. Các nhà đầu tư còn hoài nghi do những thách thức liên quan đến như Tiêu chuẩn môi trường và quyền lao động. Năm 2024, công ty hóa chất Đức BASF đã hủy bỏ kế hoạch xây dựng cơ sở tinh chế niken tại Indonesia do lo ngại về tác động của dự án đến một bộ tộc thổ dân.
Bên cạnh đó, sự tham gia của các công ty Trung Quốc: Các nhà đầu tư và công ty Trung Quốc kiểm soát khoảng 90% các mỏ niken và nhà máy chế biến của Indonesia. Điều này khiến Indonesia không đủ điều kiện hưởng các ưu đãi của chính phủ Mỹ, như Đạo luật Giảm lạm phát, vốn không áp dụng cho xe sử dụng pin từ Trung Quốc, Nga, Triều Tiên và Iran.
Nhu cầu xe điện trong nước của Indonesia cũng khá thấp. Năm 2024, EV chỉ chiếm chưa đến 5% tổng doanh số bán ô tô tại Indonesia, khiến thị trường nội địa không hấp dẫn các nhà sản xuất ô tô. Thông tin Elon Musk từ chối đầu tư vào Indonesia cũng gây ra bất lợi, với lý do được đưa ra là những thách thức về mặt hậu cần.
Cuối cùng, sự chuyển dịch công nghệ sang pin không chứa niken là mấu chốt gây ra những thách thức với Indonesia. Trong 5 năm qua, pin lithium sắt phosphate (LFP), không sử dụng niken, đã trở thành ngôi sao đang lên của ngành công nghiệp pin, chiếm hơn 40% nhu cầu EV toàn cầu theo công suất vào năm 2023.
Trung Quốc "nắm đằng chuôi"?
Trong thập kỷ qua, Trung Quốc được cho là đã đổ hơn 65 tỷ USD vào ngành công nghiệp niken của Indonesia. Dù có thông tin các công ty Trung Quốc đang giảm cổ phần tại các nhà máy luyện niken của Indonesia để sản phẩm đủ điều kiện hưởng tín dụng thuế của Mỹ, các chuyên gia vẫn hoài nghi về xu hướng này. Kevin O'Rourke, nhà phân tích tại công ty tư vấn Reformasi Information Services, nhận định: "Các công ty Trung Quốc sẽ không từ bỏ 76% khoản đầu tư của họ... Điều đó hoàn toàn trái ngược với những gì người Trung Quốc muốn và cách họ hoạt động".
Năm 2023, giá niken giảm mạnh 45% do nguồn cung quá mức, một phần do pin LFP ngày càng được ưa chuộng. Để thúc đẩy giá niken, Indonesia đang cân nhắc cắt giảm sâu các hoạt động khai thác. Tuy nhiên, động thái này có thể gây bất ổn cho ngành khai thác và chế biến trong nước, dẫn đến sa thải lao động và nguy cơ mất thị trường quốc tế.
Tham vọng trở thành trung tâm sản xuất xe điện của Indonesia đang đối mặt với nhiều thách thức, từ các vấn đề nội tại như tiêu chuẩn môi trường, nhu cầu trong nước thấp, đến các yếu tố bên ngoài như sự cạnh tranh từ các công nghệ pin mới và sự phụ thuộc vào đầu tư từ Trung Quốc. Để hiện thực hóa giấc mơ xe điện, Indonesia cần có những giải pháp toàn diện và quyết liệt hơn nữa.
