Mai Nhung
Writer
Việc các sàn thương mại điện tử (TMĐT) lớn tại Việt Nam như Shopee và TikTok Shop đồng loạt tăng phí hoa hồng và các loại phí khác từ ngày 1/4/2025 đang gây ra làn sóng phản ứng mạnh mẽ từ phía cộng đồng nhà bán hàng online. Trước tình hình này, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã vào cuộc, yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí.
Những điểm chính:
Theo thông báo từ các sàn:
Nhà bán hàng 'than trời': Làm không công, tăng giá thì mất khách
Thông tin về việc các sàn TMĐT tăng phí đã gây ra làn sóng phản đối trong cộng đồng nhà bán hàng online, KOLs và KOCs. Nhiều người lo ngại rằng chi phí gia tăng sẽ buộc họ phải tăng giá bán sản phẩm, nhưng điều này có thể khiến họ mất khách hàng trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt.
Trên các diễn đàn, hội nhóm kinh doanh online, nhiều chủ cửa hàng than thở rằng, với chính sách phí mới, việc kinh doanh trên sàn chẳng khác gì "làm không công", lợi nhuận gần như bằng không.
Một tài khoản Facebook có tên D.Q.N. chia sẻ: "Ví dụ, một sản phẩm giá gốc 450.000 đồng, sau khi cộng các loại phí, khách mua trên Shopee có thể phải trả tới 550.000 đồng. Dù có miễn phí vận chuyển và áp mã giảm giá 30.000-50.000 đồng, giá cuối cùng vẫn cao hơn đáng kể so với trước đây, khiến việc mua sắm sẽ kém hấp dẫn hơn."
Anh Anh Đức, chủ một gian hàng đồ gia dụng trên Shopee, bức xúc: "Nhiều người mua xong về dùng rồi đem trả, mua nhầm trả hàng thì đổ lỗi cho shop khiến cửa hàng phải khiếu nại 2-3 lần mới lấy lại phí vận chuyển. Nay sàn tiếp tục tăng phí, cửa hàng còn phải chịu cả chi phí hoàn hàng cho người mua."
Không chỉ nhà bán hàng, các KOLs, KOCs cũng bị ảnh hưởng, khi nhiều nhãn hàng có thể cắt giảm ngân sách marketing hoặc đàm phán lại mức hoa hồng. Một KOL trên TikTok Shop đã khuyến nghị người tiêu dùng nhanh chóng chốt đơn trước ngày 1/4, vì sau đó các phiên livestream khó có thể duy trì mức giá ưu đãi như trước.
Cục Thương mại điện tử vào cuộc, yêu cầu báo cáo
Ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), cho rằng việc các sàn TMĐT tăng phí có thể mang lại lợi ích cho sàn, nhưng lại tạo áp lực cho người bán, đặc biệt là các đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ, hộ kinh doanh cá thể.
Ông Ninh cho biết, Cục sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan, như Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, để đánh giá tác động của việc điều chỉnh phí, và yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí, nhằm đảm bảo không có sự lạm dụng vị thế thị trường.
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng khuyến nghị các sàn TMĐT cần công khai đầy đủ thông tin về việc tăng phí, và khi cần thiết, có thể tham vấn với cộng đồng doanh nghiệp. Các sàn cũng cần tuân thủ các quy định về thương mại điện tử, cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng.
Theo Nghị định 98, các nền tảng TMĐT có nghĩa vụ công khai, minh bạch các chính sách, bao gồm phí giao dịch. Các hành vi thay đổi chính sách mà không thông báo rõ ràng, hoặc không thông báo trước theo quy định, là hành vi vi phạm hành chính, có thể bị xử phạt từ 20-40 triệu đồng.
Việc các sàn TMĐT lớn đồng loạt tăng phí đang tạo ra những thách thức lớn cho các nhà bán hàng online, KOLs, KOCs và cả người tiêu dùng. Các cơ quan quản lý nhà nước đã vào cuộc để kiểm tra, giám sát và yêu cầu các sàn báo cáo, giải trình. Tương lai của thị trường TMĐT Việt Nam có thể sẽ có những thay đổi lớn sau sự kiện này.
Những điểm chính:
- Shopee và TikTok Shop đồng loạt tăng phí hoa hồng và các loại phí khác từ ngày 1/4/2025.
- Mức tăng phí của Shopee lên tới 10% đối với một số ngành hàng, xóa bỏ gói "Freeship Extra".
- TikTok Shop tăng phí hoa hồng thêm 1%.
- Lazada cũng đã tăng phí cố định lên 4% từ đầu tháng 2/2025.
- Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ phối hợp với Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia để đánh giá tác động và yêu cầu các sàn báo cáo.
Theo thông báo từ các sàn:
- Shopee: Từ ngày 1/4, một số ngành hàng sẽ bị điều chỉnh tăng phí cố định lên tới 10% (gấp 3 lần so với trước). Ví dụ:
- Phụ kiện điện tử, đồng hồ, vali: Tăng từ 3% lên 9%.
- Sản phẩm mẹ và bé: Tăng từ 4% lên 9,5%.
- Một số mặt hàng khác: Tăng từ 4% lên 10%.
- Tuy nhiên, Shopee vẫn duy trì mức phí thấp hơn (1,5-7%) cho các nhóm hàng điện tử, máy tính, di động.
- TikTok Shop: Tăng phí hoa hồng thêm 1%. Như vậy, các khoản phí cố định trên sàn hiện ở mức 9-13%, tùy mặt hàng. TikTok Shop không cung cấp gói vận chuyển như Shopee.
- Lazada Tăng phí cố định lên 4% từ đầu tháng 2, giảm gói Freeship còn 6%
Nhà bán hàng 'than trời': Làm không công, tăng giá thì mất khách
Thông tin về việc các sàn TMĐT tăng phí đã gây ra làn sóng phản đối trong cộng đồng nhà bán hàng online, KOLs và KOCs. Nhiều người lo ngại rằng chi phí gia tăng sẽ buộc họ phải tăng giá bán sản phẩm, nhưng điều này có thể khiến họ mất khách hàng trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt.
Trên các diễn đàn, hội nhóm kinh doanh online, nhiều chủ cửa hàng than thở rằng, với chính sách phí mới, việc kinh doanh trên sàn chẳng khác gì "làm không công", lợi nhuận gần như bằng không.
Một tài khoản Facebook có tên D.Q.N. chia sẻ: "Ví dụ, một sản phẩm giá gốc 450.000 đồng, sau khi cộng các loại phí, khách mua trên Shopee có thể phải trả tới 550.000 đồng. Dù có miễn phí vận chuyển và áp mã giảm giá 30.000-50.000 đồng, giá cuối cùng vẫn cao hơn đáng kể so với trước đây, khiến việc mua sắm sẽ kém hấp dẫn hơn."
Anh Anh Đức, chủ một gian hàng đồ gia dụng trên Shopee, bức xúc: "Nhiều người mua xong về dùng rồi đem trả, mua nhầm trả hàng thì đổ lỗi cho shop khiến cửa hàng phải khiếu nại 2-3 lần mới lấy lại phí vận chuyển. Nay sàn tiếp tục tăng phí, cửa hàng còn phải chịu cả chi phí hoàn hàng cho người mua."
Không chỉ nhà bán hàng, các KOLs, KOCs cũng bị ảnh hưởng, khi nhiều nhãn hàng có thể cắt giảm ngân sách marketing hoặc đàm phán lại mức hoa hồng. Một KOL trên TikTok Shop đã khuyến nghị người tiêu dùng nhanh chóng chốt đơn trước ngày 1/4, vì sau đó các phiên livestream khó có thể duy trì mức giá ưu đãi như trước.
Cục Thương mại điện tử vào cuộc, yêu cầu báo cáo
Ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), cho rằng việc các sàn TMĐT tăng phí có thể mang lại lợi ích cho sàn, nhưng lại tạo áp lực cho người bán, đặc biệt là các đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ, hộ kinh doanh cá thể.
Ông Ninh cho biết, Cục sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan, như Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, để đánh giá tác động của việc điều chỉnh phí, và yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí, nhằm đảm bảo không có sự lạm dụng vị thế thị trường.
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng khuyến nghị các sàn TMĐT cần công khai đầy đủ thông tin về việc tăng phí, và khi cần thiết, có thể tham vấn với cộng đồng doanh nghiệp. Các sàn cũng cần tuân thủ các quy định về thương mại điện tử, cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng.
Theo Nghị định 98, các nền tảng TMĐT có nghĩa vụ công khai, minh bạch các chính sách, bao gồm phí giao dịch. Các hành vi thay đổi chính sách mà không thông báo rõ ràng, hoặc không thông báo trước theo quy định, là hành vi vi phạm hành chính, có thể bị xử phạt từ 20-40 triệu đồng.
Việc các sàn TMĐT lớn đồng loạt tăng phí đang tạo ra những thách thức lớn cho các nhà bán hàng online, KOLs, KOCs và cả người tiêu dùng. Các cơ quan quản lý nhà nước đã vào cuộc để kiểm tra, giám sát và yêu cầu các sàn báo cáo, giải trình. Tương lai của thị trường TMĐT Việt Nam có thể sẽ có những thay đổi lớn sau sự kiện này.
