Trung Quốc từng là một trong những quốc gia tiên phong trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI) với tốc độ chóng mặt, nhằm giành lợi thế trong cuộc đua công nghệ toàn cầu, đặc biệt là với Mỹ. Chính phủ và các nhà đầu tư đã rót hàng tỷ nhân dân tệ vào các trung tâm dữ liệu AI, hy vọng biến chúng thành động lực kinh tế mới. Tuy nhiên, theo một báo cáo gần đây từ MIT Technology Review, chiến lược “đi trước đón đầu” này dường như đã thất bại. Hơn 80% tài nguyên tính toán AI của Trung Quốc đang nằm im, cho thấy sự đầu tư thừa thãi và một sự chậm lại đáng kể trong ngành công nghiệp AI nội địa. Vậy chuyện gì đã xảy ra, và bài học nào có thể rút ra từ đây?
Sau đại dịch, khi các ngành bất động sản và internet nội địa suy giảm, lãnh đạo kinh tế Trung Quốc xem AI như một “liều thuốc kích thích” để vực dậy nền kinh tế. Hàng trăm trung tâm dữ liệu AI được xây dựng với sự tham gia của cả chính phủ và nhà đầu tư tư nhân. Vào thời kỳ đỉnh cao, các thương nhân khoe khoang về việc sở hữu những bộ tăng tốc (GPU) tiên tiến của NVIDIA, với giá bán trên thị trường chợ đen lên đến 200.000 nhân dân tệ (khoảng 28.000 USD) mỗi chiếc. Tuy nhiên, báo cáo từ MIT Technology Review cho thấy hơn 80% tài nguyên tính toán mới xây dựng hiện không được sử dụng. Các công ty vận hành trung tâm dữ liệu đang gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động, trong khi nhu cầu từ thị trường nội địa lại quá thấp so với kỳ vọng.
Sự xuất hiện của DeepSeek, một mô hình AI nội địa hiệu quả với chi phí thấp, đã làm thay đổi cục diện kinh tế của ngành AI tại Trung Quốc. DeepSeek chứng minh rằng công nghệ AI không nhất thiết đòi hỏi nguồn lực tài chính khổng lồ hay cơ sở hạ tầng quy mô lớn như trước đây. Điều này khiến các nhà đầu tư và doanh nghiệp đặt câu hỏi về giá trị thực sự của những trung tâm dữ liệu đắt đỏ. Kết quả là, giá GPU giảm mạnh, các thương nhân buộc phải bán tháo hàng tồn kho với giá “hạ nhiệt”, và nhiều trung tâm dữ liệu bị rao bán dưới giá thị trường chỉ để cắt lỗ. Sự thay đổi này cho thấy một thực tế: đầu tư vào AI không còn là cuộc chơi dài hạn mà nhiều người từng tin tưởng.
khủng hoa
Lý do chính khiến Trung Quốc rơi vào tình trạng này là sự đầu tư theo kiểu “bầy đàn” dựa trên tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO). Các nhà đầu tư lớn nhảy vào cuộc đua, kỳ vọng thu lợi nhuận ngắn hạn bằng cách đẩy giá cổ phiếu lên cao, mà không đánh giá kỹ nhu cầu thực tế hay tính bền vững của mô hình kinh doanh. Một quản lý dự án trung tâm dữ liệu tại Bắc Kinh được trích dẫn trong báo cáo cho biết, những người tham gia giờ đây đang bán tài sản với giá rẻ mạt chỉ để “giữ được sự liên quan về tài chính”. Thêm vào đó, việc thiếu chuyên môn trong xây dựng và vận hành các cơ sở AI tiên tiến cũng khiến nhiều trung tâm không đáp ứng được tiêu chuẩn kỹ thuật, càng làm trầm trọng thêm tình hình.
Hiện tượng này không phải là độc quyền của Trung Quốc. Ngay cả các “ông lớn” công nghệ toàn cầu như Microsoft cũng đang rút khỏi một số hợp đồng thuê trung tâm dữ liệu như một động thái chiến lược để điều chỉnh lại cơ sở hạ tầng. Điều này cho thấy tâm lý nhà đầu tư trên toàn thế giới đang chuyển hướng, từ việc đặt cược vào “trò chơi dài hạn” với AI sang tập trung vào hiệu quả và tính thực tiễn. Dù vậy, đây không phải dấu hiệu cho thấy “bong bóng AI” đã vỡ, mà là lời cảnh báo rằng ngành công nghiệp này cần được tiếp cận một cách thận trọng và thông minh hơn.
Cuộc khủng hoảng cơ sở hạ tầng AI của Trung Quốc là minh chứng rõ ràng cho hậu quả của việc đầu tư mù quáng và chạy theo xu hướng mà không có kế hoạch bền vững. Hàng tỷ nhân dân tệ đã bị lãng phí, và hơn 80% tài nguyên tính toán nằm im là cái giá phải trả cho tâm lý FOMO. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của DeepSeek cũng mở ra hy vọng rằng AI không cần phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng khổng lồ, mà có thể phát triển theo hướng hiệu quả và tiết kiệm hơn. Bài học từ Trung Quốc không chỉ dành cho riêng quốc gia này, mà còn là lời nhắc nhở cho toàn thế giới: trong cuộc đua công nghệ, sự khôn ngoan và tầm nhìn xa quan trọng hơn việc chỉ đơn thuần đổ tiền vào cơ sở vật chất.
Sau đại dịch, khi các ngành bất động sản và internet nội địa suy giảm, lãnh đạo kinh tế Trung Quốc xem AI như một “liều thuốc kích thích” để vực dậy nền kinh tế. Hàng trăm trung tâm dữ liệu AI được xây dựng với sự tham gia của cả chính phủ và nhà đầu tư tư nhân. Vào thời kỳ đỉnh cao, các thương nhân khoe khoang về việc sở hữu những bộ tăng tốc (GPU) tiên tiến của NVIDIA, với giá bán trên thị trường chợ đen lên đến 200.000 nhân dân tệ (khoảng 28.000 USD) mỗi chiếc. Tuy nhiên, báo cáo từ MIT Technology Review cho thấy hơn 80% tài nguyên tính toán mới xây dựng hiện không được sử dụng. Các công ty vận hành trung tâm dữ liệu đang gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động, trong khi nhu cầu từ thị trường nội địa lại quá thấp so với kỳ vọng.
Sự xuất hiện của DeepSeek, một mô hình AI nội địa hiệu quả với chi phí thấp, đã làm thay đổi cục diện kinh tế của ngành AI tại Trung Quốc. DeepSeek chứng minh rằng công nghệ AI không nhất thiết đòi hỏi nguồn lực tài chính khổng lồ hay cơ sở hạ tầng quy mô lớn như trước đây. Điều này khiến các nhà đầu tư và doanh nghiệp đặt câu hỏi về giá trị thực sự của những trung tâm dữ liệu đắt đỏ. Kết quả là, giá GPU giảm mạnh, các thương nhân buộc phải bán tháo hàng tồn kho với giá “hạ nhiệt”, và nhiều trung tâm dữ liệu bị rao bán dưới giá thị trường chỉ để cắt lỗ. Sự thay đổi này cho thấy một thực tế: đầu tư vào AI không còn là cuộc chơi dài hạn mà nhiều người từng tin tưởng.
Lý do chính khiến Trung Quốc rơi vào tình trạng này là sự đầu tư theo kiểu “bầy đàn” dựa trên tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO). Các nhà đầu tư lớn nhảy vào cuộc đua, kỳ vọng thu lợi nhuận ngắn hạn bằng cách đẩy giá cổ phiếu lên cao, mà không đánh giá kỹ nhu cầu thực tế hay tính bền vững của mô hình kinh doanh. Một quản lý dự án trung tâm dữ liệu tại Bắc Kinh được trích dẫn trong báo cáo cho biết, những người tham gia giờ đây đang bán tài sản với giá rẻ mạt chỉ để “giữ được sự liên quan về tài chính”. Thêm vào đó, việc thiếu chuyên môn trong xây dựng và vận hành các cơ sở AI tiên tiến cũng khiến nhiều trung tâm không đáp ứng được tiêu chuẩn kỹ thuật, càng làm trầm trọng thêm tình hình.
Hiện tượng này không phải là độc quyền của Trung Quốc. Ngay cả các “ông lớn” công nghệ toàn cầu như Microsoft cũng đang rút khỏi một số hợp đồng thuê trung tâm dữ liệu như một động thái chiến lược để điều chỉnh lại cơ sở hạ tầng. Điều này cho thấy tâm lý nhà đầu tư trên toàn thế giới đang chuyển hướng, từ việc đặt cược vào “trò chơi dài hạn” với AI sang tập trung vào hiệu quả và tính thực tiễn. Dù vậy, đây không phải dấu hiệu cho thấy “bong bóng AI” đã vỡ, mà là lời cảnh báo rằng ngành công nghiệp này cần được tiếp cận một cách thận trọng và thông minh hơn.
Cuộc khủng hoảng cơ sở hạ tầng AI của Trung Quốc là minh chứng rõ ràng cho hậu quả của việc đầu tư mù quáng và chạy theo xu hướng mà không có kế hoạch bền vững. Hàng tỷ nhân dân tệ đã bị lãng phí, và hơn 80% tài nguyên tính toán nằm im là cái giá phải trả cho tâm lý FOMO. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của DeepSeek cũng mở ra hy vọng rằng AI không cần phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng khổng lồ, mà có thể phát triển theo hướng hiệu quả và tiết kiệm hơn. Bài học từ Trung Quốc không chỉ dành cho riêng quốc gia này, mà còn là lời nhắc nhở cho toàn thế giới: trong cuộc đua công nghệ, sự khôn ngoan và tầm nhìn xa quan trọng hơn việc chỉ đơn thuần đổ tiền vào cơ sở vật chất.
