Tại sao điện thoại phát nổ? Làm cách nào để ngăn điều đó xảy ra?

[VNR Content]

Smartphone hiếm khi phát nổ, nhưng nguy cơ không phải là con số không. Bạn không thể làm gì nếu nguyên nhất xuất phát từ lỗi phần cứng, nhưng những mẹo dưới đây có thể giúp bạn ngăn chiếc điện thoại của mình ngập ngụa trong khói đen.
Bạn hẳn từng nghe một số vụ nổ smartphone. Chỉ riêng trong mùa hè này, một chuyến bay của hãng Alaska Airlines đã phải sơ tán sau khi một chiếc Samsung Galaxy A21 bốc cháy, rồi một chiếc Galaxy A02 gây cháy nhà ở Glasgow, một thiết bị khác phát nổ ngay trong túi quần của một thanh niên ở Việt Nam, và một viên pin điện thoại cũng nổ tung ngay trên tay một thanh niên Trung Quốc.
Nói là vậy, nhưng khả năng chiếc smartphone của bạn phát nổ là vô cùng nhỏ, dù rằng điều đó hoàn toàn có thể xảy ra - bằng chứng rõ ràng nhất là scandal Samsung Galaxy Note 7 vài năm về trước.
Tại sao lại như vậy, và bạn có thể làm gì để phòng tránh?

Tại sao smartphone lại phát nổ?​

Có nhiều lý do khiến một chiếc smartphone bốc cháy hay phát nổ, và tất cả đều liên quan đến viên pin bên trong thiết bị. Những chiếc điện thoại hiện đại sử dụng pin lithium-ion, vốn có chứa một lượng cân bằng các điện cực dương và âm để cho phép nạp dòng điện vào (sạc pin). Khi xảy ra sự cố, các thành phần bên trong viên pin có thể bị hỏng và tạo ra phản ứng đột ngột, dẫn đến cháy.
Điều này xảy ra vì nhiều lý do, nhưng phổ biến nhất là quá nhiệt. Nếu một viên pin đang sạc, hoặc một vi xử lý hoạt động quá mức, trở nên quá nóng một cách quá nhanh, các chất hoá học cấu thành linh kiện điện thoại sẽ bị tác động. Với pin, một phản ứng dây chuyền gọi là toả nhiệt có thể khiến pin sản sinh ra thậm chí nhiều nhiệt hơn nữa và cuối cùng là bốc cháy hoặc phát nổ.
Lý do điện thoại bị quá nhiệt cũng đa dạng. Hư hỏng vật lý - ví dụ như bị rơi hoặc bị bẻ cong quá mức - có thể gây tổn hại cho cấu trúc bên trong của pin. Để điện thoại ngoài trời nắng quá lâu, malware khiến CPU hoạt động quá mức, hay sự cố trong quá trình sạc gây đoản mạch thiết bị…
Hoặc lý do có thể xuất phát từ một thứ gì đó ngoài tầm kiểm soát của bạn. Pin sẽ bị chai theo thời gian, do đó nếu một thiết bị đã được sử dụng trong nhiều năm, có khả năng các thành phần bên trong của nó sẽ hao mòn dần, dẫn đến phồng pin và quá nhiệt. Hoặc một vấn đề xảy ra trong quá trình sản xuất cũng là điều bạn không thể lường trước được.

Những dấu hiệu cảnh báo​

Bạn có thể không thấy trước được tình huống có thể xảy ra, nhưng nếu bỗng nghe thấy âm thành xì xèo hoặc lốp bốp phát ra từ điện thoại, nó có thể đã bị hư hại và sắp sửa phát nổ. Tương tự, hãy cảnh giác với lượng nhiệt quá mức của thiết bị, đặc biệt khi đang sạc. Nếu nó nóng đến bỏng tay khi chạm vào, rút sạc ngay lập tức!
Một dấu hiệu cảnh báo quan trọng khác là pin bị phồng, có thể xảy ra nếu pin bị hư hỏng hoặc thành phần bên trong bị xuống cấp. Quan sát bất kỳ sự thay đổi nào về hình dáng thiết bị, bao gồm màn hình có bị trồi lên không, các đường nối có bị rộng ra, hay khung máy phồng lên khiến điện thoại không còn nằm bình thường trên bề mặt phẳng được nữa.
Hầu hết smartphone ngày nay không cho phép người dùng tháo pin nữa, và nếu bạn lo lắng về thiết bị của mình, hãy tắt nó đi và mang ra cửa hàng bảo hành/sửa chữa ngay lập tức.

Có thể ngăn điện thoại phát nổ không?​

Dù có một số bước có thể thực hiện để giảm áp lực lên pin điện thoại, bạn không thể làm gì nhiều nếu vấn đề xuất phát từ lỗi sản xuất hoặc pin bị chai sau một thời gian dài sử dụng. Trước khi xuất xưởng, pin phải được kiểm tra kỹ lưỡng để phát hiện lỗi bên trong, nhưng pin giá rẻ có thể ẩn chứa những lỗi nhỏ mà nếu không xử lý sẽ khiến điện thoại bị quá nhiệt. Không có cách khắc phục nhanh gọn nào một khi pin vốn đã không “chuẩn” từ khâu sản xuất.

Trong trường hợp chiếc Note 7, thiết kế máy gặp phải một lỗi chí mạng; người dùng không thể làm gì được. Tuy nhiên, có một số việc nên và không nên làm để đảm bảo thiết bị luôn an toàn và tránh được sự cố cháy nổ.

Dùng ốp lưng​

Làm rơi máy có thể khiến pin bị hư hỏng - dù điều này không thường xuyên xảy ra cho lắm. Lựa chọn tốt nhất của bạn là mua một chiếc ốp lưng, nhất là loại ốp có mép trồi lên quanh viền máy để bảo vệ toàn diện trước những cú rơi bất ngờ. Những loại ốp này hiện không còn đắt đỏ như xưa, và ngay cả dùng những chiếc ốp rẻ nhất cũng còn hơn là không!

Tránh nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp​

Bạn có thể đã biết rằng nhiệt độ cao là kẻ thù tồi tệ nhất của điện thoại, nhưng còn cái lạnh thì sao? Pin điện thoại được tối ưu để hoạt động trong một phạm vi nhiệt độ nhất định - từ 0 đến 35 độ C. Thường xuyên sử dụng điện thoại trong điều kiện khắc nghiệt có thể làm tổn hại các thành phần bên trong và gây ra hư hỏng lâu dài với thiết bị.
Có nghĩa là bạn nên tránh để thiết bị trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời, hoặc ngay phía trên máy sửa đang hoạt động, trong thời gian dài, đặc biệt khi sạc. Bạn cũng nên tránh nhiệt độ quá lạnh. Do đó đừng đặt điện thoại vào ngăn đông theo lời khuyên của các “chuyên gia” trên mạng, hoặc đặt nó trong xe hơi vào những ngày giá rét.

Đừng đậy điện thoại khi đang sạc​

Nghe có vẻ ngớ ngẩn, nhưng khá nhiều người phạm phải lỗi lầm này; đừng để bất kỳ thứ gì phủ lên điện thoại khi đang sạc, và đừng sạc điện thoại trên giường. Đã có trường hợp người dùng thức dậy vào buổi sáng và phát hiện ra đã nằm đè lên điện thoại cả đêm, khiến phần da nơi tiếp xúc bị bỏng nhẹ. Có lẽ trong quá trình ngủ, họ đã lăn qua điện thoại và khiến nó bị quá nhiệt. Không chỉ làm bạn bị bỏng, điện thoại có thể tự làm nó bị cháy và ngừng hoạt động.
Cách tốt nhất là đặt điện thoại trên một bề mặt phẳng, cứng - như bàn làm việc - khi sạc. Đặt điện thoại quá gần cơ thể vào ban đêm có thể làm tăng nguy cơ bạn nằm đè lên nó, khiến nó bị chăn mền trùm lên trên, hoặc bị phủ bởi một chiếc gối. Để đảm bảo an toàn, giữ thiết bị tránh xa những bề mặt vải lông, giấy, hay những mớ hỗn độn.

Tập cách sử dụng pin hiệu quả​

Có khá nhiều hướng dẫn sử dụng pin trên mạng, nhiều trong số đó khá ngớ ngẩn, như sạc qua đêm sẽ khiến điện thoại phát nổ (làm gì có chuyện đó!). Nên nhớ rằng, pin chắc chắn sẽ chai theo thời gian, và bạn chỉ có thể cố gắng trì hoãn điều đó lâu nhất có thể mà thôi.
Tốt nhất, hãy luôn duy trì mức pin từ 30 - 80% (không có lý do gì phải đạt 100% cả) và tránh sạc nhanh qua đêm nếu có thể. Tuy nhiên, đừng nên quá lo lắng về vấn đề này; phải mất vài năm pin mới chai đến mức gây khó chịu. Nếu bạn có thói quen đổi điện thoại mỗi một hoặc hai năm, cứ vô tư đi!

Sử dụng đúng củ sạc​

Thiết bị của bạn cần dòng điện và điện áp tối ưu để sạc an toàn, do đó tốt nhất hãy dùng củ sạc đi kèm trong hộp hoặc mua trực tiếp từ nhà sản xuất. Có nghĩa là nếu bạn dùng điện thoại Samsung, hãy mua cáp từ Samsung; nếu dùng iPhone, mua cáp Lightning từ Apple Store.
Bạn cũng không nên kết hợp cáp và củ sạc từ nhiều hãng bởi những phụ kiện khác nhau thường có mức điện năng khác nhau. Ai cũng muốn tiết kiệm chút tiền bằng cách mua một củ sạc giá rẻ hoặc sử dụng bất kỳ thứ gì bạn tìm được trong nhà, nhưng đó là con đường nhanh nhất khiến pin của bạn trả giá.
Nếu đặc biệt thích củ sạc bên thứ ba, hãy chọn những nhãn hiệu nổi tiếng như Anker, đừng chọn một công ty vô danh nào đó chỉ vì giá rẻ. Bạn cũng có thể kiểm tra xem liệu cáp USB-C của mình có được chứng nhận bởi USB-IF không, hay củ sạc Lightning có logo MFi không (và có chính hãng không nữa). Có thể chúng sẽ đắt hơn một chút, nhưng tiền nào của nấy!

Kiểm tra cáp sạc​

Khi đã có củ sạc, bạn cần kiểm tra cáp; dây bị hỏng có thể gây ra vấn đề trong quá trình sạc và thậm chí bốc cháy. Khi sử dụng dây sạc hay bất kỳ sợi dây nào kết nối với thiết bị, đừng quấn dây quá chặt và nên nhớ rút củ sạc khỏi ổ cắm thay vì kéo dây cáp để rút nó ra. Nếu dây sạc của bạn đã bị tước hoặc sờn, hoặc có dấu hiệu bị chảy ra, đã đến lúc mua cáp mới.

Cẩn thận malware​

Nếu điện thoại của bạn đã bị lây nhiễm malware, phần mềm đó có thể ăn tài nguyên thiết bị để phục vụ những mục đích như đào tiền mã hoá, vốn có thể gây quá nhiệt cho pin và làm hư hỏng điện thoại. Thiết bị của bạn có chạy chậm hơn bình thường? Nó có nóng lên chẳng vì lý do gì? Nó hiện ra hàng loạt pop-up? Bạn có lẽ đang phải đối mặt với malware.
Nhờ bản chất đóng của App Store, iPhone ít khi bị nhiễm malware hơn. Google Play Store thì không như vậy, nhưng nhiều công ty antivirus phổ biến hiện cung cấp các ứng dụng antivirus cho Android. Bitdefender, Kaspersky, Norton và McAffee đều là những lựa chọn tốt mà bạn nên cân nhắc.

Đừng lo, điện thoại của bạn không dễ phát nổ đâu!​

Mặc cho những cảnh báo nói trên - và những tin tức dồn dập trên các mặt báo - những vụ nổ điện thoại là cực kỳ hiếm. Khi Galaxy Note 7 bị triệu hồi vào năm 2016, chỉ 100 trong tổng số 2,5 triệu máy bán ra gặp vấn đề này. Dù con số đó vẫn đáng sợ hơn là không, nhưng vẫn có nhiều vấn đề khác mà bạn nên lo ngại chứ không phải điện thoại phát nổ.
Và nên nhớ rằng, các công ty phải chịu trách nhiệm khi điện thoại phát nổ, do đó nêu có một đợt triệu hồi lớn, nhiều khả năng họ sẽ thực hiện rất nhanh chóng. Ví dụ, Samsung đã tung ra các bản cập nhật phần mềm để hạn chế dung lượng pin điện thoại trước khi chính thức biến điện thoại trở thành…cục gạch để đảm bảo an toàn cho người dùng.
Tham khảo: PCMag