Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Thêm vào đó, liệu có an toàn khi ăn uống từ đồ thủy tinh huỳnh quang này hay không.
Nếu bạn từng mê mẩn những ngôi sao dạ quang dán trần nhà thời thơ ấu, có lẽ bạn sẽ thấy thú vị khi biết rằng có một loại thủy tinh cổ cũng phát sáng kỳ diệu như vậy đó chính là thủy tinh uranium. Vừa mang vẻ đẹp lấp lánh, vừa gợi chút huyền bí khoa học, loại thủy tinh này đang trở thành niềm đam mê của nhiều người sưu tầm đồ cổ trên thế giới.
Thủy tinh uranium xuất hiện từ những năm 1830–1840 ở Đức, khi các nhà sản xuất thủy tinh muốn tạo ra màu sắc hấp dẫn cho đồ dùng bàn ăn. Họ đã thêm uranium oxide một dạng uranium ổn định, không hòa tan, vào quá trình nung thủy tinh. Kết quả là một loại thủy tinh có màu vàng nhạt đến xanh lục hơi vàng, trong suốt hoặc đôi khi đục, tạo hiệu ứng đẹp mắt dưới ánh sáng thường.
Điều đặc biệt xảy ra khi đặt chúng dưới ánh sáng cực tím (UV). Khi đó, thủy tinh uranium phát sáng rực rỡ màu xanh lục hiệu ứng phát quang khiến nhiều người mê mẩn. Lý do không phải vì tính phóng xạ, mà bởi tính chất hóa học của uranium: tia UV kích thích các electron và khi chúng trở lại trạng thái ban đầu, năng lượng được giải phóng dưới dạng ánh sáng hiện tượng gọi là huỳnh quang.
Ngày nay, để kiểm tra thủy tinh uranium, người ta chỉ cần dùng một chiếc đèn pin UV nhỏ nếu thủy tinh phát sáng màu xanh lục thì đó chính là “báu vật” bạn đang tìm.
Khi nghe đến uranium, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến chất phóng xạ và nguy hiểm. Nhưng theo các chuyên gia, mức độ phóng xạ của thủy tinh uranium cực kỳ thấp – đến mức hầu như không đáng kể.
Một nghiên cứu năm 1992 cho thấy liều phơi nhiễm phóng xạ từ thủy tinh uranium chỉ khoảng 4 millirem mỗi năm, tương đương khoảng 1–2% mức trung bình hàng năm mà một người Mỹ tiếp xúc. Với người dùng thông thường, mức này không đủ gây hại. Tuy nhiên, cần tránh để thủy tinh uranium tiếp xúc với axit trong thời gian dài, ví dụ như đựng nước cam trong tủ lạnh vài ngày vì oxit uranium có thể phản ứng với axit nhẹ.
Ngày nay, nhiều người tìm mua thủy tinh uranium qua Facebook Marketplace, cửa hàng đồ cũ hoặc các câu lạc bộ sưu tầm đồ cổ. Mặc dù hàng triệu chiếc đã được sản xuất tại Mỹ từ những năm 1950–1970, nhưng giá cả vẫn rất dao động tùy vào hình thức, độ hiếm và sự hấp dẫn của từng món.
Có người mua vì tò mò khoa học. Có người trưng bày như một tác phẩm nghệ thuật phát sáng. Có người đơn giản chỉ thích cảm giác "wow" khi tắt đèn và thấy cả tủ kính bừng sáng.
Như nhà sử học Anne Madarasz chia sẻ:
Thủy tinh uranium không chỉ là một món đồ sưu tầm, mà còn là cách để kết nối giữa vẻ đẹp cổ điển và sự kỳ diệu của khoa học. Dù không giúp bạn giàu lên nhanh chóng, nhưng chắc chắn nó sẽ làm giàu thêm cho tủ kính, cho cuộc trò chuyện – và cho cả đam mê khám phá của bạn.
Nếu bạn từng mê mẩn những ngôi sao dạ quang dán trần nhà thời thơ ấu, có lẽ bạn sẽ thấy thú vị khi biết rằng có một loại thủy tinh cổ cũng phát sáng kỳ diệu như vậy đó chính là thủy tinh uranium. Vừa mang vẻ đẹp lấp lánh, vừa gợi chút huyền bí khoa học, loại thủy tinh này đang trở thành niềm đam mê của nhiều người sưu tầm đồ cổ trên thế giới.
Thủy tinh uranium là gì? Tại sao lại phát sáng?
Thủy tinh uranium xuất hiện từ những năm 1830–1840 ở Đức, khi các nhà sản xuất thủy tinh muốn tạo ra màu sắc hấp dẫn cho đồ dùng bàn ăn. Họ đã thêm uranium oxide một dạng uranium ổn định, không hòa tan, vào quá trình nung thủy tinh. Kết quả là một loại thủy tinh có màu vàng nhạt đến xanh lục hơi vàng, trong suốt hoặc đôi khi đục, tạo hiệu ứng đẹp mắt dưới ánh sáng thường.
Điều đặc biệt xảy ra khi đặt chúng dưới ánh sáng cực tím (UV). Khi đó, thủy tinh uranium phát sáng rực rỡ màu xanh lục hiệu ứng phát quang khiến nhiều người mê mẩn. Lý do không phải vì tính phóng xạ, mà bởi tính chất hóa học của uranium: tia UV kích thích các electron và khi chúng trở lại trạng thái ban đầu, năng lượng được giải phóng dưới dạng ánh sáng hiện tượng gọi là huỳnh quang.
Ngày nay, để kiểm tra thủy tinh uranium, người ta chỉ cần dùng một chiếc đèn pin UV nhỏ nếu thủy tinh phát sáng màu xanh lục thì đó chính là “báu vật” bạn đang tìm.
Có nguy hiểm không khi sưu tầm thủy tinh uranium?
Khi nghe đến uranium, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến chất phóng xạ và nguy hiểm. Nhưng theo các chuyên gia, mức độ phóng xạ của thủy tinh uranium cực kỳ thấp – đến mức hầu như không đáng kể.
Một nghiên cứu năm 1992 cho thấy liều phơi nhiễm phóng xạ từ thủy tinh uranium chỉ khoảng 4 millirem mỗi năm, tương đương khoảng 1–2% mức trung bình hàng năm mà một người Mỹ tiếp xúc. Với người dùng thông thường, mức này không đủ gây hại. Tuy nhiên, cần tránh để thủy tinh uranium tiếp xúc với axit trong thời gian dài, ví dụ như đựng nước cam trong tủ lạnh vài ngày vì oxit uranium có thể phản ứng với axit nhẹ.
Thủy tinh uranium: Vừa đẹp, vừa lạ, vừa có thể trưng bày
Ngày nay, nhiều người tìm mua thủy tinh uranium qua Facebook Marketplace, cửa hàng đồ cũ hoặc các câu lạc bộ sưu tầm đồ cổ. Mặc dù hàng triệu chiếc đã được sản xuất tại Mỹ từ những năm 1950–1970, nhưng giá cả vẫn rất dao động tùy vào hình thức, độ hiếm và sự hấp dẫn của từng món.
Có người mua vì tò mò khoa học. Có người trưng bày như một tác phẩm nghệ thuật phát sáng. Có người đơn giản chỉ thích cảm giác "wow" khi tắt đèn và thấy cả tủ kính bừng sáng.
Như nhà sử học Anne Madarasz chia sẻ:
Một chút cổ điển, một chút khoa học và rất nhiều mê hoặc
Why This Radioactive Uranium Glass Glows Bright Green
Plus, whether or not it’s safe to eat and drink from this fluorescent glassware.
www.popularmechanics.com
